Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΖ’)

Ο ενάρετος πολιτικός ανήρ, ο αληθινός κάτοχος της πολιτικής τέχνης, παρομοιάζεται με τον τέλειο υφαντή, καθώς η πολιτική συγκρίνεται από πρακτικής απόψεως με την υφαντική τέχνη. Αμφότεροι καταπιάνονται με την ύφανση, δηλαδή με τη συνένωση: ο μάστορας της υφαντικής συνδέοντας το υφάδι και το στημόνι, ο δεύτερος, ο βασιλικός υφαντής, ως μεγάλος συνθέτης και κάτοχος της τέχνης του μέτρου, συνδυάζοντας την ορμητικότητα και την ταχύτητα με την κοσμιότητα, τη φρόνιμη διαγωγή, προκειμένου να δομήσει την τέλεια πολιτεία, να πραγματώσει την αλάθητη διακυβέρνηση.

Ο πραγματικός αρχηγός, ο συνετός άρχοντας, ο σοφός και αγαθός άνδρας, σέβεται και τηρεί τους νόμους της κοινωνίας του, αλλά δε διστάζει και να αρθεί πάνω από αυτούς, να θεσπίσει νέα μέτρα, σε περίπτωση που κρίνει πως διακυβεύεται το συμφέρον της πόλης του ή πως ένα καινούριο νομοθέτημα θα συμπληρώσει κενά που άφηνε η προτέρα έννομη τάξη.

Στο πλαίσιο της συνομιλίας του με τον Σωκράτη τον νεότερο, ο ξένος από την Ελέα προβαίνει σε μια ταξινόμηση των πολιτευμάτων, διακρίνοντας κατ’ αρχήν την εξουσία του ενός (μοναρχία), την εξουσία των ολίγων και την εξουσία των πολλών, του πλήθους (δημοκρατία). Με κριτήριο –συνεχίζει– τη βία και την ελευθερία, τη φτώχεια και τον πλούτο, τη νομιμότητα και την παρανομία, οι δύο πρώτες μορφές πολιτευμάτων υποδιαιρούνται σε δύο είδη: η μοναρχία επιμερίζεται στη βασιλεία (πίστη και υπακοή του μονάρχη στους νόμους) και στην τυραννία (πολιτική αυθαιρεσία ενός κυβερνήτη), η δε διακυβέρνηση των ολίγων στην αριστοκρατία (όπου οι πλούσιοι τηρούν επακριβώς τις γραπτές διατάξεις και τα πάτρια έθιμα, όπως ο αρμόδιος άρχοντας) και στην ολιγαρχία (ασέβεια προς την ισχύουσα νομοθεσία). Όσο για τη διακυβέρνηση των πολλών, τη δημοκρατία, διακρίνει εκείνη όπου η εξουσία ασκείται σύμφωνα με τους νόμους και εκείνη όπου ασκείται παρά τους νόμους (στρέβλωση του ορθού πολιτεύματος).

Εν κατακλείδι, ο Πολιτικός συνιστά κατ’ ουσίαν μια κοπιαστική και συνεχή άσκηση στην αυτονομία της σκέψης και –κατ’ επέκταση– στην αυτονομία της πράξης. Στο εν λόγω σύγγραμμά του, ίσως πιο καθαρά απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο, ο Πλάτων αποτολμά την αμφισβήτηση του ίδιου του εαυτού του.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο «Πολιτικός» του Πλάτωνος (εισαγωγή – μετάφραση – σχόλια Ι. Σ. Χριστοδούλου, εκδόσεις Ζήτρος).

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Α’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Β’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Γ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Δ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ε’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ζ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Η’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Θ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Ι’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΙΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Κ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΣΤ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΖ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΗ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΚΘ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος Λ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΑ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΒ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΓ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΔ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΕ’)

Πλάτων: Η ιδέα του αγαθού (Μέρος ΛΣΤ’)