Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών στον «Κύκλο των Μουσείων»: ένα ταξίδι στη διαχρονία του ελληνικού πολιτισμού

Η εκδοτική σειρά «Ο Κύκλος των Μουσείων» της LAMDA Development έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια ως μία από τις πλέον ουσιαστικές ιδιωτικές πρωτοβουλίες ανάδειξης της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Από τους πρώτους τόμους που φωτίζουν εμβληματικά μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους της χώρας έως τις πιο πρόσφατες εκδόσεις που στρέφουν το βλέμμα και σε λιγότερο προβεβλημένους αλλά εξίσου σημαντικούς πολιτιστικούς κόμβους, η σειρά λειτουργεί ως ένας ζωντανός χάρτης μνήμης, γνώσης και επιστημονικής τεκμηρίωσης.

Άποψη της αίθουσας 1896 του Ολυμπιακού Μουσείου Αθήνας, όπου πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του αφιερωματικού τόμου «Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών»

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και ο 24ος αφιερωματικός τόμος, με τίτλο «Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών», ο οποίος παρουσιάστηκε σε μια εκδήλωση υψηλού συμβολισμού και πολιτιστικού κύρους στο Ολυμπιακό Μουσείο Αθήνας.

Ζεύγος χρυσών ενωτίων με τη μορφή περιστεριών που πατούν σε πλίνθο. Πάτρα, τέλη του 2ου – αρχές του 1ου αι. π.Χ.

Η παρουσίαση του νέου τόμου έγινε η αφορμή για μια πολιτιστική συνάντηση αφιερωμένη στη σημασία των μουσείων ως φορέων ιστορικής γνώσης, επιστημονικής έρευνας και συλλογικής ταυτότητας.

Η LAMDA Development με συνέπεια, διάρκεια και σαφή πολιτιστική στόχευση, συνεχίζοντας μια πορεία που συνδέει τον επιχειρηματικό της ρόλο με την κοινωνική ευθύνη, επιβεβαίωσε για ακόμη μία φορά τη στρατηγική επιλογή της να στηρίζει έμπρακτα την προστασία και προβολή της αρχαιολογικής κληρονομιάς της Ελλάδας.

Εξαιρετικής τέχνης ψηφιδωτό δάπεδο από αίθριο ρωμαϊκής οικίας, με απεικόνιση θαλάσσιου κόσμου και με Ερωτιδείς ως αλιείς ψυχών στην υπηρεσία της Αφροδίτης. Πάτρα, 2ος-3ος αι. μ.Χ.

Ο πολυτελής τόμος «Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών» φέρει την υπογραφή της αρχαιολόγου και Διευθύντριας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας, Δρ Αναστασίας Κουμούση, και αποτελεί μια επιστημονικά τεκμηριωμένη αλλά ταυτόχρονα αφηγηματικά ζωντανή κατάθεση για το αρχαιολογικό παρελθόν μιας πόλης με μακρά ιστορία.

Από την προϊστορική περίοδο έως τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, η Πάτρα αναδύεται μέσα από τα εκθέματα του μουσείου ως ένα σταυροδρόμι πολιτισμών, εμπορίου και ιδεών, με έντονο μυκηναϊκό αποτύπωμα, εξαιρετικής τέχνης ελληνιστικό χρυσό, εντυπωσιακά ρωμαϊκά ψηφιδωτά και μοναδικές χρωματικές παλέτες γυάλινων αγγείων.

Ψηφιδωτό δάπεδο με πολύχρωμο μαίανδρο που δημιουργεί τρία πλαίσια. Στο καθένα εικονίζονται ψάρια, οστρακοειδή και πτηνά που αποδίδονται με ιδιαίτερες λεπτομέρειες χάρη στη χρήση μικρών ψηφίδων. Πάτρα, 3ος αι. μ.Χ.

Ψηφιδωτό δάπεδο από μεγάλο και πολυτελές κτηριακό συγκρότημα της Πάτρας. Στο κεντρικό μετάλλιο εικονίζεται η κεφαλή της Μέδουσας κατενώπιον, με ήρεμα και ήπια χαρακτηριστικά, η οποία αποστρέφει το βλέμμα από τον θεατή για να μην τον πετρώσει. 2ος αι. μ.Χ.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται, πέρα από τα τεκμηριωμένα κείμενα και στο πλούσιο φωτογραφικό υλικό, στις επιβλητικές παραστάσεις μονομάχων και στις αισθητικές επιλογές που μαρτυρούν την πολιτιστική ακμή της ρωμαϊκής Πάτρας, αλλά και στη διαχρονικότητα της ζωής στην περιοχή, από τους Μυκηναίους άνακτες έως την Αχαϊκή Συμπολιτεία.

Ο τόμος λειτουργεί ως ένα ταξίδι στον χρόνο, αναδεικνύοντας τη διαρκή αλληλεπίδραση τοπικών και υπερτοπικών πολιτισμικών ρευμάτων.

Πολυγωνικό υαλόφραγμα παραθύρου από πολυτελή αστική κατοικία της ρωμαϊκής πόλης των Πατρών. Ελεφαντοστέινα διάχωρα συγκρατούν το αδιαφανές γαλάζιο γυαλί. Το κεντρικό κυκλικό τμήμα καλύπτεται με φίλντισι. 2ος αι. μ.Χ.

Μαρμάρινη επιτύμβια στήλη του μονομάχου Τρύφερου, την οποία προσέφερε στη μνήμη του ο γιος του Αλέξανδρος. Ο μονομάχος βαριά οπλισμένος, στον τύπο του διώκτη, στρέφεται προς τα δεξιά. Αριστερά της παράστασης, έντεκα στεφάνια συμβολίζουν τις νίκες του στον στίβο. Πάτρα, Βόρειο νεκροταφείο, 2ος-3ος αι. μ.Χ.

Ψηφιδωτό δάπεδο μεγάλης και πλούσιας ρωμαϊκής έπαυλης από τα μεγαλύτερα που έχουν εντοπιστεί στην Πάτρα. Στην παράσταση – με θέμα το κυνήγι – έχουν χρησιμοποιηθεί πολύ λεπτές ψηφίδες που ανακαλούν ζωγραφική σύνθεση, ενώ οι επιγραφές ονομάτων πιστοποιούν ότι πρόκειται για ρεαλιστική σκηνή. Έργο υψηλής καλλιτεχνικής αξίας από αξιόλογους τεχνίτες. Τέλη του 3ου – αρχές του 4ου αι. π.Χ.

Στην εκδήλωση παρουσίασης, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη υπογράμμισε τη σημασία τόσο του ίδιου του μουσείου όσο και της εκδοτικής πρωτοβουλίας, σημειώνοντας ότι η Πάτρα, ως κομβικό θαλάσσιο πέρασμα μεταξύ Ανατολικής Μεσογείου και Ιονίου, υπήρξε διαχρονικά χώρος ανταλλαγής όχι μόνο εμπορευμάτων αλλά και ιδεών, γνώσεων και θρησκευτικών πρακτικών. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, τα τεκμήρια του Μουσείου Πατρών μαρτυρούν τις αδιάλειπτες επαφές της περιοχής με τον ευρύτερο μεσογειακό κόσμο, ενώ τόνισε ότι η συμβολή της LAMDA Development είναι «ανεκτίμητη», καθώς προσφέρει στην επιστημονική κοινότητα, στους εκπαιδευτικούς, στους φοιτητές και στους πολίτες εργαλεία γνώσης και έμπνευσης, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.

(από αριστερά προς τα δεξιά) Η Νόνη Καραγιάννη, Communications Senior Consultant της LAMDA, ο Βαγγέλης Χρόνης, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της LAMDA, η Δρ Αναστασία Κουμούση, συγγραφέας του τόμου, η Λίνα Μενδώνη, Υπουργός Πολιτισμού, και η Ειρήνη Λούβρου των εκδόσεων Ολκός.

Από την πλευρά της, η Δρ Αναστασία Κουμούση ανέδειξε τη βαθιά πολυπολιτισμική ταυτότητα της αρχαίας Πάτρας, ενός τόπου όπου Έλληνες και ξένοι λαοί συγκρούστηκαν αλλά και συνυπήρξαν δημιουργικά, μοιράστηκαν θεούς, τεχνικές, τρόπους ζωής και ταφικές πρακτικές. Τα ευρήματα του μουσείου, άλλοτε ταπεινά και άλλοτε πολυτελή, σκιαγραφούν την οικιστική και κοινωνική εξέλιξη της περιοχής, τις εμπορικές και πολιτιστικές της επαφές με την Ανατολή και τη Δύση, και προσφέρουν ένα πολύτιμο υλικό κατανόησης της ιστορικής συνέχειας.

Το πάνελ των ομιλητών: (από δεξιά προς τα αριστερά) Ο Βαγγέλης Χρόνης, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της LAMDA, η Λίνα Μενδώνη, Υπουργός Πολιτισμού, η Δρ. Αναστασία Κουμούση, συγγραφέας του τόμου και η Νόνη Καραγιάννη, Communications Senior Consultant της LAMDA.

Τη φιλοσοφία της LAMDA Development αποτύπωσε με σαφήνεια και ο Αντιπρόεδρος της εταιρείας, Βαγγέλης Χρόνης, ο οποίος σημείωσε ότι κάθε τόμος του «Κύκλου των Μουσείων» αποτελεί ένα ταξίδι στην καρδιά του ελληνικού πολιτισμού και μια έμπρακτη τιμή προς τους ανθρώπους που τον διαφυλάσσουν. Η ανάδειξη των αρχαιολογικών θησαυρών της χώρας, όπως υπογράμμισε, παραμένει σταθερή προτεραιότητα της εταιρείας.

H Λίνα Μενδώνη, Υπουργός Πολιτισμού, και ο Βαγγέλης Χρόνης, Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της LAMDA.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τόμοι της σειράς δεν έχουν εμπορικό χαρακτήρα: διατίθενται δωρεάν σε μουσεία, βιβλιοθήκες και πανεπιστήμια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ είναι ελεύθερα προσβάσιμοι και ψηφιακά μέσω της ιστοσελίδας της LAMDA Development (www.lamdadev.com).

Ο 24ος τόμος εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Ολκός υπό την εκδοτική φροντίδα της Ειρήνης Λούβρου, με τη συμβολή διακεκριμένων επαγγελματιών. Συγκεκριμένα, η φωτογράφιση έγινε από τον Σωκράτη Μαυρομμάτη, η μετάφραση στα αγγλικά από την Αλεξάνδρα Ντούμα και η σελιδοποίηση από την Ελίζα Κοκκίνη. Η επεξεργασία των εικόνων έγινε από τον Νίκο Λαγό, η τυπογραφική διόρθωση από τον Παντελή Μπουκάλα, η εκτύπωση από την εταιρεία Φωτόλιο, και η βιβλιοδεσία από τον Γιώργο Ηλιόπουλο.

Σε μια εποχή όπου η πολιτιστική κληρονομιά καλείται να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της στο σύγχρονο δημόσιο πεδίο, πρωτοβουλίες όπως «Ο Κύκλος των Μουσείων» αποδεικνύουν ότι η συνεργασία ιδιωτικών φορέων και επιστημονικής κοινότητας μπορεί να παράγει ουσιαστικό έργο με διαχρονικό αποτύπωμα.