Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, με τη μακρά παρουσία του στα κοινά, οριοθέτησε την Ιστορία της χώρας σε εθνικά κρίσιμες περιόδους, και η πολιτική του διαδρομή, όπως συμβαίνει με τους πρωταγωνιστές, είχε τις θετικές αλλά και τις αρνητικές της πλευρές.
Δεν θα μπω στον πειρασμό να σχολιάσω αυτή την ώρα τις αρνητικές πλευρές και θα περιοριστώ να επισημάνω τις θετικές, που πιστεύω άλλαξαν προς το καλύτερο την πορεία της χώρας στον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό τομέα, και συγκεκριμένα:
Πρώτον, συνέβαλε αποφασιστικά στην οριστική λύση του πολιτειακού, που τόσα δεινά είχε προκαλέσει στον τόπο, και δημιούργησε προϋποθέσεις για την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος· δεύτερον, νομιμοποίησε το ΚΚΕ και άνοιξε τον δρόμο για ομαλές πολιτικές εξελίξεις και, τρίτον, πέτυχε την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.
Ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν δημιούργησε προβλήματα σε θέματα εξωτερικής πολιτικής στην κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου και ομολογώ ότι η στάση του υπήρξε άψογη και η συνεργασία μας στα θέματα αυτά εποικοδομητική.
Το ίδιο άψογη και μαχητική ήταν όταν συνομιλούσε με κορυφαίους ξένους πολιτικούς ηγέτες και ήταν ιδιαίτερα επίμονος στην υποστήριξη των ελληνικών θέσεων που είχαν σχέση με τα εθνικά μας συμφέροντα.
Χαρακτηριστικό είναι ένα περιστατικό με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γιόζεφ Λουνς, ο οποίος όταν βρισκόμασταν σε επίσημη επίσκεψη στο Βέλγιο είχε εκφράσει την επιθυμία να συναντήσει και να υποβάλει τα σέβη του στον Πρόεδρο. Ο Καραμανλής, καίτοι γνώριζε πόσο φιλότουρκος ήταν ο Λουνς, τον δέχθηκε. Ο Λουνς μπήκε στο γραφείο του Προέδρου με δέος και με φανερή στάση υποταγής.
Ο Καραμανλής, μετά την ανταλλαγή της τυπικής χειραψίας, τον κεραυνοβόλησε λέγοντάς του:
«Δεν μας τα λες καλά, κύριε Γενικέ».
Εκείνος κυριολεκτικά τα έχασε και με κάποια αμηχανία εψέλλισε:
«Ξέρω τις θέσεις σου και το τι κάνεις για τους φίλους σου τους Τούρκους, αλλά αν είσαι και δικός μας φίλος όπως λες, να το δείξεις».
«Εγώ είμαι υπάλληλος, κύριε Πρόεδρε» μπόρεσε να αρθρώσει ο Λουνς.
«Ναι, αλλά κάνεις πολιτική υπέρ της Τουρκίας. Μην ξεχνάς ότι και η υπομονή έχει τα όριά της. Οι φίλοι σου οι Τούρκοι πρέπει να σεβασθούν τις συνθήκες και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος» πρόσθεσε κλείνοντας τη σύντομη αλλά ουσιαστική συνομιλία με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Από τις συχνές επαφές που είχα μαζί του εγνώρισα έναν άλλον Καραμανλή από εκείνον που είχαμε γνωρίσει τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Έναν Καραμανλή ευγενικό, προσηνή, ήπιο και προσγειωμένο στη νέα πραγματικότητα.
Παρά τις έντονες πολιτικές μας διαφορές, αναπτύχθηκε μια φιλική προσωπική σχέση και κατανόηση, που διατηρήθηκε όλα αυτά τα χρόνια.
Ομολογώ όμως ότι ξαφνιάστηκα όταν διάβασα τα απομνημονεύματά του και ιδιαίτερα τους βαρείς και άδικους χαρακτηρισμούς για τον Ανδρέα Παπανδρέου. Πιστεύω πως οι άδικοι αυτοί χαρακτηρισμοί ήσαν απότοκοι της πικρίας —δικαιολογημένης ίσως— που δοκίμασε όταν δεν υποδείχθηκε για τη δεύτερη θητεία στην Προεδρία της Δημοκρατίας.
«Η Ιστορία», είχε πει ο Μπίσμαρκ, «είναι απλώς ένα κομμάτι χαρτί, σκεπασμένο με τυπογραφικά γράμματα. Το κύριο ζήτημα είναι να κάνουμε την Ιστορία, όχι να τη γράφουμε».
Αναμφίβολα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έκανε Ιστορία. Δεν απομένει παρά να τη γράψουν αντικειμενικά οι επόμενες γενεές.
Τα ανωτέρω ήταν η μαρτυρία που είχε καταθέσει ο αείμνηστος Γιάννης Χαραλαμπόπουλος (1919-2014), υπουργός Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας σε κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, στο πλαίσιο του αφιερώματος που είχε ετοιμάσει η εφημερίδα «Το Βήμα» στο φύλλο της 26ης Απριλίου 1998, τρεις ημέρες μετά το θάνατο του μεγάλου Μακεδόνα.