COP27: Άσε τους άλλους να πνίγονται

Παρά τις προσπάθειες των αναπτυσσόμενων χωρών που συνεχίζονται εδώ και τρεις δεκαετίες, το θέμα των αποζημιώσεων για τις καταστροφές της κλιματικής αλλαγής δεν θα λυθεί ούτε στη φετινή διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα.

Όπως είχε συμβεί και στην περυσινή Διάσκεψη της Γλασκώβης, ΕΕ και ΗΠΑ οδήγησαν σε ναυάγιο τις συνομιλίες της COP27  στην Αίγυπτο για το μείζον ζήτημα των «ζημιών και απωλειών», ένα ζήτημα κλιματικής δικαιοσύνης.

Από το 1991 που υιοθετήθηκε από τη διεθνή κοινότητα η Συνθήκη-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCC), οι αναπτυσσόμενες και ευάλωτες χώρες, οι οποίες ελάχιστα ευθύνονται για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, διεκδικούν αποζημιώσεις για τις καταστροφές που προκαλούν οι εκπομπές του εκβιομηχανισμένου κόσμου.

Τέτοιες καταστροφές ήδη συμβαίνουν: σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η κλιματική αλλαγή έπαιξε ρόλο στις πρωτοφανείς φετινές πλημμύρες που έπνιξαν περισσότερα από 1.800 άτομα στο Πακιστάν. Δεν αποκλείεται εξάλλου να έπαιξε ρόλο στις ξηρασίες που κατέστρεψαν τη σοδειά στην Κίνα και απειλούν τώρα ορισμένες αφρικανικές χώρες με λιμό.

Σε άλλες χώρες, η καταστροφή έρχεται σε αργή κίνηση, καθώς η άνοδος της στάθμης των ωκεανών πνίγει παράκτιες κοινότητες και νησιωτικά κράτη.

Έκθεση που παρουσίασε τον Ιούνιο από ομάδα 55 ευάλωτων χωρών εκτιμούσε τις ζημιές και απώλειες των τελευταίων δύο δεκαετιών στα 525 δισεκατομμύρια δολάρια, νούμερο που αντιστοιχεί στο 20% του συνολικού ΑΕΠ τους.

Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, μέχρι το 2030 οι ζημιές μπορεί να ανέρχονται στα 580 δισ. δολάρια το χρόνο.

Όμως το ερώτημα του ποιος πληρώνει και ποιος πληρώνεται έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ακανθώδες.

Οι ευάλωτες χώρες υποστηρίζουν ότι οι πλούσιες χώρες πρέπει να πληρώσουν επειδή οι εκπομπές τους ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος της ανόδου της θερμοκρασίας. Οι πλούσιες χώρες απορρίπτουν αυτό το επιχείρημα φοβούμενες ότι θα εκτεθούν σε υπέρογκες διεκδικήσεις.

Αν οι κυβερνήσεις συμφωνήσουν τελικά στη δημιουργία ταμείου, θα πρέπει να διευκρινιστεί από πού θα προέρχονται τα χρήματα, πόσο πρέπει να συνεισφέρουν οι πλούσιες χώρες, ποιες καταστροφές δικαιολογούν αποζημιώσεις και ποιες χώρες πρέπει να τις λάβουν.

Μόνο τέσσερις κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει μέχρι σήμερα  σε δεσμεύσεις, έστω και συμβολικές: η Δανία, η Σκοτία, η Γερμανία και το Βέλγιο.

Το μήνυμα που στέλνουν τα υπόλοιπα ανεπτυγμένα κράτη είναι ανένδοτο και κυνικό: άσε τους άλλους να πνίγονται.