Σήμερα, Τρίτη, το βράδυ, το φεγγάρι θα είναι μεγαλύτερο από συνήθως -για λίγες ώρες
Σήμερα το βραδάκι, σχεδόν ταυτόχρονα με τη δύση του ήλιου θα ανατείλει η Σελήνη. Όποιος την παρατηρήσει θα τη βρει ιδιαίτερα μεγάλη σε μέγεθος. Πρόκειται για μια οπτική απάτη που έχει εξηγηθεί από καιρό, αλλά παραμένει πάντα εντυπωσιακή.
Σήμερα το βραδάκι, σχεδόν ταυτόχρονα με τη δύση του ήλιου θα ανατείλει η Σελήνη. Όποιος την παρατηρήσει θα τη βρει ιδιαίτερα μεγάλη σε μέγεθος. Στην πραγματικότητα όμως είναι ακριβώς όμοια σε φαινόμενο μέγεθος με τη Σελήνη που θα βλέπουμε μερικές ώρες μετά, ψηλά στον ουρανό. Μερικές φωτογραφίες μπορούν να αποδείξουν την αλήθεια, ότι δηλαδή πρόκειται για μια οπτική παραίσθηση που δεν έχει να κάνει στο παραμικρό με τους φυσικούς νόμους της οπτικής.
Όπως γράφει στον δικτυακό της τόπο η NASA, το ότι η Σελήνη δεν αλλάζει μέγεθος ανάλογα με την ώρα, είναι εύκολο να το παραδεχτούμε και να το καταλάβουμε. Ένα στερεό ουράνιο σώμα είναι και αυτή. Η φαινόμενη όμως διάμετρός της από τη Γη αυξομειώνεται περιοδικά μέσα σε στενά πλαίσια κατά τη διάρκεια του έτους εξαιτίας της εκκεντρότητας της τροχιάς της που την φέρνει άλλοτε κοντύτερα (356.375km) και άλλοτε μακρύτερα (406.720km). Η μεταβολή αυτή είναι μικρή και απέχει πολύ από την εικόνα της καλοκαιρινής τεράστιας σελήνης κοντά στον ορίζοντα.
Η εικόνα αυτή αποτελεί μια πλήρη ψευδαίσθηση και δεν έχει σε τίποτα να κάνει με τους νόμους της οπτικής. Αν ήταν αποτέλεσμα κάποιας μεγεθυντικής δράσης της ατμόσφαιρας, κάτι σαν ατμοσφαιρικός φακός ας πούμε, τότε η φαινόμενη διάμετρός της, όταν τη μετρούσαμε με κάποιο όργανο (θεοδόλιχο) κατά την ανατολή θα ήταν πολύ μεγαλύτερη από την φαινόμενη διάμετρό της, μερικές ώρες αργότερα ψηλότερα στο στερέωμα. Το ίδιο θα παρατηρούσαμε αν τη φωτογραφίζαμε διαδοχικά (με την ίδια μηχανή και ρυθμίσεις φακού) και μετρούσαμε με ένα υποδεκάμετρο ή συγκρίναμε με ένα διαβήτη τη διάμετρο του ειδώλου στη φωτογραφία. Όμως σε κάθε περίπτωση η φαινόμενη διάμετρος είναι η ίδια (πλην μερικών παραμορφώσεων). Αυτό με το οποίο έχουμε να κάνουμε εδώ είναι καθαρά οφθαλμαπάτη, ένα παιχνίδι του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Συχνά η ανατέλλουσα σελήνη είναι είτε ροδόχρωμη είτε πορτοκαλόχρωμη. Αυτό δεν είναι οφθαλμαπάτη καθώς το πάχος της ατμόσφαιρας που διανύουν οι ακτίνες είναι μεγαλύτερο και απορροφά τα μικρότερα (γαλάζια) μήκη κύματος. Οι φωτεινές ακτίνες από τη Σελήνη σχηματίζουν στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού μας ένα είδωλο περίπου 0,15 χιλιοστά σε διάμετρο, είτε η σελήνη είναι χαμηλά στον ορίζοντα, είτε ψηλά. Το μάτι μας λοιπόν αναφέρει το ίδιο μέγεθος στον εγκέφαλο. Γιατί όμως ο τελευταίος αντιλαμβάνεται διαφορετικά μεγέθη; Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι.
Η καλύτερη εξήγηση είναι η λεγόμενη «παραίσθηση του Πόντζο». Το 1913 ο Μάριο Πόντζο ζωγράφισε δύο ολόιδια παράλληλα ευθύγραμμα τμήματα πάνω από δύο άλλες συγκλίνουσες. Το ευθύγραμμο τμήμα πάνω από το σημείο που οι μη παράλληλες γραμμές βρίσκονται πλησιέστερα η μια στην άλλη φαίνεται πολύ μεγαλύτερο από το ακριβώς ίδιου μήκους ευθύγραμμό τμήμα που βρίσκεται πάνω από σημείο που οι γραμμές απέχουν περισσότερο. Όταν η Σελήνη ανατέλλει (ή δύει) τα απομακρυσμένα αντικείμενα στον ορίζοντα (δέντρα, σπίτια κ.λπ.) ίσως παίζουν το ρόλο των συγκλινουσών γραμμών, ένα πλαίσιο αναφοράς εκτός κλίμακας. Έτσι η διάμετρος της σελήνης «παθαίνει» στο μυαλό μας ότι και τα ευθύγραμμα τμήματα του Πόντζο.
Υπάρχει ένα πρόβλημα σε αυτή την εξήγηση, οι αναφορές πιλότων αεροσκαφών που πετούν ψηλά στην ατμόσφαιρα και αναφέρουν την ίδια ψευδαίσθηση χωρίς όμως να υπάρχουν αντικέιμενα στον ορίζοντα που να τους παραπλανούν. Ο Κάρλ Βένινγκ, καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις, πιστεύει ότι η αντίληψη των ανθρώπων για τον ουρανό είναι η απάντηση. Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την ουράνιο σφαίρα σαν ένα συμπιεσμένο θόλο. Το ζενίθ μοιάζει να είναι κοντά και ο ορίζοντας πολύ μακριά. Όταν η Σελήνη είναι στον ορίζοντα ο εγκέφαλος μας λέει ότι είναι μακριά, άρα το είδωλο στον αμφιβληστροειδή το «μεταφράζει» σε κάτι μεγαλύτερο από ότι το ίδιο είδωλο ψηλά στον ουρανό, άρα κοντύτερα.
Υπάρχουν και άλλες εξηγήσεις, όμως η ίδια η γνώση ότι πρόκειται για ψευδαίσθηση έχει τη δική της ανεξάρτητη γοητεία στον παρατηρητή.
Για πρώτη φορά, η ζωή του Νίκου Ξυλούρη ανεβαίνει στο θεατρικό σανίδι από τη Stages Network και τα Αθηναϊκά Θέατρα, με το έργο Ο Αρχάγγελος της Κρήτης. Έως τις 31 Ιανουαρίου στο θέατρο ΗΒΗ.
Μια από τις πιο ωραίες φωνές της γενιάς της, η Βιολέτα Ίκαρη επιστρέφει στη δισκογραφία με το EP Σύννεφα Μπαλόνια, αλλά και στον Σταυρό του Νότου στις 26 Δεκεμβρίου.
Φροίξος Φυντανίδης
WIDGET ΡΟΗΣ ΕΙΔΗΣΕΩΝΗ ροή ειδήσεων του in.gr στο site σας
![Πούτιν: Ρεπόρτερ κάνει πρόταση γάμου ζωντανά στη συνέντευξη Τύπου του προέδρου της Ρωσίας [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/FotoJet-23-128x85.jpg)
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Σάββατο 20.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/samuel-quek-cD4pt47I4JY-unsplash-1-315x220.jpg)
![Ουκρανία: Ξεκίνησαν τα ρωσικά αντίποινα – Βαλλιστικός πύραυλος έπληξε την Οδησσό [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/2022-02-19T140733Z_962352030_RC21NS90Q0V3_RTRMADP_5_UKRAINE-CRISIS-PUTIN-NUCLEAR-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442