24 Δεκεμβρίου 1947: Ο σχηματισμός της «Κυβέρνησης των Βουνών»

Από της πρωίας τής χθες (σ.σ. 24 Δεκεμβρίου 1947), αι αρμόδιαι στρατιωτικαί αρχαί επληροφορήθησαν ότι υπό των ραδιοφωνικών των συσκευών συνελήφθησαν εκπομπαί των κομμουνιστικών ραδιοφωνικών σταθμών, αίτινες ανήγγελλον την συγκρότησιν της αναμενομένης επαναστατικής κυβερνήσεως των ανταρτών. Αι πληροφορίαι αυταί επεβεβαιώθησαν αργότερον και διεβιβάσθησαν εις την κυβέρνησιν. Κατόπιν τούτου, προ της μεσημβρίας συνήλθεν εις σύσκεψιν εις το υπουργείον Εξωτερικών ο αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως, ο υπουργός των Στρατιωτικών, ο μόνιμος υφυπουργός των Εξωτερικών και άλλοι υπουργοί. Μέχρι της μεσημβρίας προσήλθον και οι υπόλοιποι υπουργοί, καθώς και ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, συνεκροτήθη δε μακρά σύσκεψις.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 25.12.1947, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η αναγγελία του σχηματισμού της ανταρτικής κυβερνήσεως εγένετο χωρίς να αναφερθή εις ποίον σημείον εσχηματίσθη αύτη ούτε πού πρόκειται να εδρεύση. Αργότερον ανεκοινώθη ότι χθες το απόγευμα θα διεβιβάζετο το διάγγελμα του «στρατηγού και πρωθυπουργού» Μάρκου διά τον σχηματισμόν της κυβερνήσεώς του, μετεδόθη δε και ο κατάλογος των υπουργών.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 25.12.1947, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ως ανεκοινώθη, η σύνθεσις της Κυβερνήσεως των Βουνών είνε η ακόλουθος: Μάρκος Βαφειάδης, πρωθυπουργός και υπουργός των Στρατιωτικών, Ι. Ιωαννίδης, παλαιόν κομμουνιστικόν στέλεχος, διευθύνον από ετών τον παράνομον μηχανισμόν του ΚΚΕ, αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως και υπουργός των Εσωτερικών, Π. Ρούσσος, διευθύνον επίσης στέλεχος του ΚΚΕ και απεσταλμένος του εις Αίγυπτον κατά τον πόλεμον, υπουργός των Εξωτερικών, Λ. Στρίγκος, παλαιόν στέλεχος του ΚΚΕ, υπουργός του Επισιτισμού, Μ. Πορφυρογένης, υπουργός της Δικαιοσύνης, Β. Μπαρτζιώτας ή Φάνης, υπουργός των Οικονομικών, Π. Κόκκαλης, τέως καθηγητής του Πανεπιστημίου, υπουργός της Προνοίας και Παιδείας, και Δ. Βλαντάς, παλαιόν μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπουργός της Γεωργίας.

Ο Μάρκος Βαφειάδης

Χαρακτηριστικόν της συγκροτηθείσης κυβερνήσεως των ανταρτών είνε ότι όλα τα μέλη της είνε παλαιά, σταθερά, σημαίνοντα και φανατικά στελέχη του ΚΚΕ, οι κύριοι συντελεσταί της ανασυγκροτήσεώς του μετά την διάλυσίν του κατά την Μεταξικήν δικτατορίαν και οργανωταί του ΕΑΜ. Το μόνον μη μέλος του ΚΚΕ μέλος της ανταρτικής κυβερνήσεως είνε ο καθηγητής Κόκκαλης, διά τον οποίον όμως υπάρχουν πληροφορίαι ότι έγινε τελευταίως μέλος του ΚΚΕ και αυτός.

Ο Γιάννης Ιωαννίδης

Κατά την πιθανωτέραν εκδοχήν η προσωρινή έδρα της Κυβερνήσεως των Βουνών ευρίσκεται κάπου εις τον Γράμμον περί την Σαμαρίναν.

[…]

Εξ αρμοδίας κυβερνητικής πηγής ανεκοινώθη ότι ο στρατός έχει λάβει τα ανάλογα μέτρα και αντιμετωπίζει την κατάστασιν με απόλυτον ψυχραιμίαν. Η εγκατάστασις ανταρτικής κυβερνήσεως δύναται να γίνη μόνον εις ωρισμένην δύσβατον περιοχήν του Γράμμου όστις σήμερον ελέγχεται υπό των κομμουνιστών, αλλά η παραμονή της εκεί δεν είνε παρά ζήτημα ημερών.

Εις συνομιλίαν του με τους αντιπροσώπους του Τύπου ο πρωθυπουργός, κ. Σοφούλης, εξέφρασε την γνώμην ότι η Κυβέρνησις των Βουνών θ’ αναγνωρισθή από τους βορείους γείτονας της Ελλάδος.

Ο Θεμιστοκλής Σοφούλης

Ο κ. Σοφούλης θεωρεί ότι από της στιγμής αυτής πρέπει να ληφθούν ριζικώτερα μέτρα προς αντιμετώπισιν της καταστάσεως. Τα μέτρα ταύτα δύνανται, κατά τον κ. πρωθυπουργόν, να ληφθούν επί τη βάσει της κειμένης νομοθεσίας. Μεταξύ των μέτρων τούτων είνε η διάλυσις του Κομμουνιστικού Κόμματος και του ΕΑΜ και η σύλληψις των επικινδύνων στοιχείων.

Ο αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως, κ. Τσαλδάρης, ομιλών το απόγευμα προς τους αντιπροσώπους του Τύπου επί του αναγγελθέντος σχηματισμού της Κυβερνήσεως των Βουνών, εδήλωσεν ότι την εκδήλωσιν αυτήν την ανέμενεν η Κυβέρνησις και είχεν ενημερώσει σχετικώς τους αρμοδίους Συμμαχικούς παράγοντας. Η γενική κατάστασις από απόψεως αμέσων μέτρων, είπεν ο κ. Τσαλδάρης, δεν μεταβάλλεται. Υπάρχει όμως, προσέθεσεν, η νέα αυτή εκδήλωσις, η οποία αποσαφηνίζει την θέσιν του κομμουνισμού και επιβάλλει ωρισμένας αποφάσεις της Κυβερνήσεως από απόψεως οριστικωτέρων μέτρων.

Ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης

Ειδικά έκτακτα μέτρα, κατά τον κ. Τσαλδάρην, δεν θα ληφθούν, διότι η κειμένη νομοθεσία παρέχει εις την Κυβέρνησιν όλην την ευχέρειαν διά την αντιμετώπισιν της καταστάσεως.

Πάντως, κατέληξεν ο κ. Τσαλδάρης, το Κράτος θα αντιτάξη την καθολικωτέραν άμυνάν του έναντι της κομμουνιστικής ανταρσίας. Θα λάβη υπ΄όψιν του τι κάμνει ο εχθρός και θα λάβη και αυτό αντίστοιχα μέτρα αμύνης και κατισχύσεως.

[…]

Συμφώνως προς πληροφορίας ξένων ανταποκριτών, ο μετέχων της «Κυβερνήσεως» του Μάρκου Μιλτ. Πορφυρογένης ανέγνωσε κατά τας απογευματινάς ώρας τής χθες προκήρυξιν του Μάρκου, φέρουσαν ημερομηνίαν 23ης Δεκεμβρίου και συντεταγμένην «κάπου εις την Ελευθέραν Ελλάδα». Η προκήρυξις αυτή απαριθμεί τους «υπουργούς» του Μάρκου, παρέχει ως σκοπόν της «Κυβερνήσεως» «την απελευθέρωσιν της Ελλάδος από τους ξένους ιμπεριαλιστάς», την εγκαθίδρυσιν «λαϊκής» δικαιοσύνης, αναδιοργάνωσιν του Κράτους, εθνικοποίησιν των ξένων ιδιοκτησιών και της «βαρείας βιομηχανίας», ως και την αποστολήν αντιπροσώπων του Μάρκου εις τας κυβερνήσεις των «δημοκρατικών» χωρών. Αναφέρει ότι θα συναφθούν ιδιαιτέρως στεναί σχέσεις με την Σοβιετικήν Ρωσσίαν και τα Βαλκανικά Κράτη, και ομιλεί περί γενικών εκλογών Εθνοσυνελεύσεως εις την Ελλάδα, μόλις τούτο καταστή δυνατόν εκ των πραγμάτων.

Ο Μάρκος Βαφειάδης

Η προκήρυξις ανομολογεί τας δυσχερείας που θα αντιμετωπίσει η «Κυβέρνησις» του Μάρκου και προβαίνει εις βιαιοτάτην επίθεσιν κατά του «Αγγλοαμερικανικού ιμπεριαλισμού» και της Ελληνικής Κυβερνήσεως.

Ο ραδιοπομπός του Μάρκου, μεταδίδων την μεσημβρίαν χθες τον σχηματισμόν της Κυβερνήσεως των Βουνών, κατέληξε με την αποστροφήν: «Με την καθοδήγησιν του ΕΑΜ και την δράσιν του ΕΛΑΣ όλοι στ’ άρματα».

*Όσα διαβάσατε ανωτέρω διαδραματίζονταν στην Ελλάδα ακριβώς πριν από 78 χρόνια, την παραμονή των Χριστουγέννων του 1947.

Όπως ήταν αναμενόμενο, ο σχηματισμός της λεγόμενης Κυβέρνησης των Βουνών (με επικεφαλής τον Μάρκο Βαφειάδη) στις 24 Δεκεμβρίου 1947 είχε βρεθεί στο πρωτοσέλιδο του «Βήματος» που είχε κυκλοφορήσει την επομένη, ανήμερα Χριστούγεννα.

Ο κεντρικός τίτλος της εφημερίδας ανήγγελλε τη συγκρότηση «Κυβερνήσεως» υπό τον Μάρκον, με τη συμμετοχή μόνο κομμουνιστικών στελεχών και πιθανή έδρα στην περιοχή της Σαμαρίνας και του Γράμμου.

Στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο Μάρκος Βαφειάδης, πρωθυπουργός και υπουργός των Στρατιωτικών στην «Κυβέρνηση των Βουνών».