Το «οπλοστάσιο» των ΗΠΑ στο κατώφλι του Μαδούρο: Πώς εξελίσσεται η εκστρατεία πίεσης κατά της Βενεζουέλας

Εν μέσω των αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Καράκας, οι ΗΠΑ έχουν συγκεντρώσει τη μεγαλύτερη στρατιωτική παρουσία τους στην Καραϊβική από την εισβολή στον Παναμά το 1989.

Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έχει αυξήσει σταθερά την πίεση στον ηγέτη της Βενεζουέλας, Νικολά Μαδούρο, κατηγορώντας τον ότι διευθύνει την οργάνωση διακίνησης ναρκωτικών «Καρτέλ των ήλιων» (Cartel de los Soles) και προσφέροντας αμοιβή 50 εκατομμυρίων δολαρίων για τη σύλληψή του.

Ο ηγέτης των ΗΠΑ έχει παραμείνει αόριστος σχετικά με τις προθέσεις του και ο Τραμπ δηλώνει ότι διατηρεί όλες τις επιλογές ανοιχτές – από στρατιωτική επέμβαση έως αποχώρηση του Μαδούρο κατόπιν διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με τον Guardian.

Μία νέα φάση συγκρούσεων

Αμερικανοί αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον έχουν ενημερώσει ότι μια «νέα φάση» της επιχείρησης πρόκειται να ξεκινήσει, και το Σάββατο αρκετές διεθνείς αεροπορικές εταιρείες ακύρωσαν πτήσεις από και προς τη Βενεζουέλα, μετά την προτροπή της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ προς τα πολιτικά αεροσκάφη να «επιδείξουν προσοχή» λόγω της «επιδείνωσης της κατάστασης ασφάλειας και της αυξημένης στρατιωτικής δραστηριότητας» στη χώρα ή γύρω από αυτήν.

Το αντιτορπιλικό USS Gravely (DDG-107) του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ αποπλέει από το Πορτ οφ Σπέιν εν μέσω εντεινόμενων εντάσεων στην περιοχή μεταξύ των ΗΠΑ και της Βενεζουέλας, όπως φαίνεται από το Πορτ οφ Σπέιν, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, 30 Οκτωβρίου 2025.

Τη Δευτέρα, μάλιστα, αναμένεται να τεθεί σε ισχύ η απόφαση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών να χαρακτηρίσει το Cartel de los Soles ως τρομοκρατική οργάνωση.

Σε δήλωση που εξέδωσε τη Δευτέρα, ο στρατός της Βενεζουέλας απέρριψε τις κατηγορίες εναντίον του Μαδούρο ως «απαίσιο ψέμα για να δικαιολογηθεί μια παράνομη και παράτυπη επέμβαση στη Βενεζουέλα».

Οι ειδικοί λένε ότι μια τέτοια ομάδα δεν υπάρχει ως καρτέλ με την παραδοσιακή έννοια. Αντίθετα, ο όρος χρησιμοποιείται ως γενικός όρος για τον τρόπο με τον οποίο ο Μαδούρο έχει επιτρέψει σε εγκληματικά δίκτυα να λειτουργούν προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία.

Ωστόσο, ορισμένοι πιστεύουν ότι ο χαρακτηρισμός του καθεστώτος του Μαδούρο ως τρομοκρατικής οργάνωσης θα μπορούσε να προσφέρει ένα βαθμό νομικής κάλυψης για μια επίθεση των ΗΠΑ.

Αναφερόμενη παρουσία του αμερικανικού ναυτικού στην Καραϊβική
Γραφικό του Guardian. Πηγή: MarineTraffic, Reuters, US Naval Institute News

Θανατηφόρες αεροπορικές επιδρομές

Εδώ και εβδομάδες, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τον λεγόμενο «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» για να δικαιολογήσουν την κλιμάκωση της στρατιωτικής τους παρουσίας στην περιοχή.

Η εκστρατεία του Τραμπ ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο, όταν ο αμερικανικός στρατός χτύπησε ένα μικρό ανοιχτό σκάφος που φέρεται να μετέφερε ναρκωτικά, σκοτώνοντας έντεκα άτομα.

Έκτοτε, τουλάχιστον 21 ακόμη σκάφη στην Καραϊβική και τον Ειρηνικό έχουν χτυπηθεί, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 83 άτομα – επιθέσεις που ο ΟΗΕ και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν χαρακτηρίσει ως παράνομες εκτελέσεις.

Οι ΗΠΑ δεν έχουν προσκομίσει κανένα αποδεικτικό στοιχείο ότι τα σκάφη που στοχοποιήθηκαν μετέφεραν πράγματι ναρκωτικά, και νομικοί εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν ότι, ακόμη και αν μετέφεραν, δεν αποτελούσαν άμεση απειλή.

Οι δύο μόνοι επιζώντες των επιθέσεων επέστρεψαν στις χώρες καταγωγής τους, τον Ισημερινό και την Κολομβία, όπου δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες εναντίον τους, καθώς οι ΗΠΑ δεν έχουν προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία.

Είναι η Βενεζουέλα σημαντική διαδρομή διακίνησης ναρκωτικών προς τις ΗΠΑ;

Μια έκθεση του 2020 της Αμερικανικής Υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών (DEA) εκτιμά ότι το 74% της κοκαΐνης που φτάνει στις ΗΠΑ προέρχεται από τον Ειρηνικό Ωκεανό και μόνο το 8% από τα νησιά της Καραϊβικής με ταχύπλοα σκάφη.

Ωστόσο, η Βενεζουέλα θεωρείται χώρα διέλευσης για μέρος της κοκαΐνης που προορίζεται κυρίως για την Ευρώπη και προέρχεται από τη γειτονική Κολομβία.

Ο Τραμπ ισχυρίστηκε επίσης ότι τα σκάφη που στοχεύθηκαν ήταν «γεμάτα με φαιντανύλη», αλλά το ναρκωτικό αυτό δεν παράγεται ούτε καταναλώνεται σε σημαντικές ποσότητες στη Νότια Αμερική, αλλά κατασκευάζεται κυρίως στο Μεξικό με τη χρήση χημικών προδρόμων που εισάγονται από ασιατικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας.

Κύριες οδοί διακίνησης κοκαΐνης μέσω θαλάσσης
Γραφικό του Guardian. Πηγή: Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, 2023-24. Σημείωση: ο χάρτης απεικονίζει τις ροές κοκαΐνης μεταξύ χωρών, όχι συγκεκριμένες οδούς, προέλευση ή προορισμούς. Τα χρώματα των βελών υποδηλώνουν την ένταση της ροής, με τα πιο σκούρα χρώματα να αντιπροσωπεύουν ισχυρότερες ενδείξεις διακίνησης κοκαΐνης, με βάση τον αριθμό των κατασχέσεων και όχι τον κατασχεθέντα όγκο.

Το «οπλοστάσιο» στο κατώφλι του Μαδούρο

Πριν από την πρόσφατη στρατιωτική ενίσχυση, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ διέθετε ήδη πολεμικά πλοία και σκάφη της Ακτοφυλακής στην περιοχή, σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών.

Η αύξηση των δυνάμεων ξεκίνησε τον Αύγουστο με την άφιξη της Iwo Jima Amphibious Ready Group, μιας μορφής που περιλαμβάνει ένα αμφίβιο πλοίο επίθεσης και δύο αμφίβια μεταφορικά πλοία.

Τον Οκτώβριο, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι θα αναπτύξει επίσης το USS Gerald R Ford, το νεότερο και μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο στον κόσμο, το οποίο έφτασε στην Καραϊβική στις 11 Νοεμβρίου με περισσότερους από 4.000 ναύτες, μαχητικά αεροσκάφη και συνοδευτικά πολεμικά πλοία.

Αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις και τοπικοί σύμμαχοι

Οι ΗΠΑ διαθέτουν στρατιωτικές βάσεις στο Πουέρτο Ρίκο, την Ονδούρα και την Κούβα.

Στο Ελ Σαλβαδόρ, την Αρούμπα και το Κουρασάο, οι ΗΠΑ διατηρούν Cooperative Security Locations (CSLs), κέντρα επιτήρησης σε τοπικά αεροδρόμια που παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για εκπαίδευση στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της διακίνησης ναρκωτικών.

Οι CSL στην Αρούμπα και το Κουρασάο είναι οι πιο κοντινές στην ακτή της Βενεζουέλας, αν και η χρήση τους για οποιαδήποτε επίθεση θα απαιτούσε, θεωρητικά, την έγκριση των Κάτω Χωρών.

Αεροσκάφος F/A-18F Super Hornet του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ απογειώνεται από το αεροπλανοφόρο USS Gerald R. Ford κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων στην Καραϊβική Θάλασσα, στις 18 Νοεμβρίου 2025.

Στο Πουέρτο Ρίκο, δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι η αμερικανική ναυτική βάση Roosevelt Road – μια πρώην βάση του Ψυχρού Πολέμου που έκλεισε το 2004 – υποβάλλεται σε αναβαθμίσεις, με την ανακατασκευή και επέκταση των διαδρόμων τροχοδρόμησης.

Οι Αμερικανοί πεζοναύτες πραγματοποιούν ασκήσεις εκεί από τον Αύγουστο.

Αναπτύσσοντας στρατιωτικό προσωπικό

Όπως και με τα πολεμικά πλοία, το αμερικανικό στρατιωτικό προσωπικό ήταν ήδη παρόν στην περιοχή, με περίπου 2.000 στρατιώτες να σταθμεύουν σε στρατιωτικές βάσεις.

Οι δύο κύριες αυξήσεις ήρθαν με την άφιξη του Iwo Jima και του USS Gerald R Ford, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό σε περίπου 12.700 στρατιώτες – ένας αριθμός που οι αναλυτές θεωρούν ανεπαρκή για μια χερσαία εισβολή, η οποία θα απαιτούσε μεταξύ 50.000 και 150.000 στρατιώτες.

Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι αν οι ΗΠΑ προβούν σε περαιτέρω ενέργειες, αυτές θα ξεκινήσουν πιθανότατα με αεροπορικές επιδρομές σε συγκεκριμένες εγκαταστάσεις που ανήκουν στο καθεστώς ή σε εγκληματικές συμμορίες.

Στρατιωτικό προσωπικό που έχει αποσταλεί στην περιοχή
Γραφικό του Guardian Πηγή: Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS)

Θέση των πλοίων του αμερικανικού ναυτικού

Τα περισσότερα πλοία του αμερικανικού ναυτικού δεν μπορούν να εντοπιστούν, επειδή οι πομποί τους μπορούν να απενεργοποιηθούν κατά τη διάρκεια ασκήσεων ή επιχειρήσεων.

Ωστόσο, η θέση τους τα τελευταία χρόνια μπορούσε να προσδιοριστεί από τα δεδομένα της εταιρείας παρακολούθησης πλοίων και θαλάσσιας ανάλυσης MarineTraffic, από αναφορές για θεάσεις και από δελτία τύπου του αμερικανικού ναυτικού.

Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Βενεζουέλας κατοικεί κατά μήκος της βόρειας ακτής
Γραφικό του Guardian. Πηγή: Εκτιμήσεις πυκνότητας πληθυσμού του WorldPop για το 2025, υπολογισμένες με βάση τον συνολικό αριθμό ατόμων ανά τετράγωνο πλέγματος 100 μέτρων.

Ζώντας κοντά στην ακτή

Η τρέχουσα στρατιωτική ισχύς των ΗΠΑ και η εγγύτητα των δυνάμεων στην Καραϊβική επιτρέπουν θεωρητικά αεροπορικές και πυραυλικές επιθέσεις σε οποιοδήποτε σημείο της Βενεζουέλας.

Ωστόσο, μια επιχείρηση από ξηράς θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη, δεδομένου ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει κατά μήκος της βόρειας ακτής, συμπεριλαμβανομένης της Καράκας, με περίπου 3 εκατομμύρια κατοίκους μόλις 9 μίλια από τη θάλασσα.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι, εάν οι ΗΠΑ επέλεγαν στρατιωτική δράση, το πιο πιθανό σενάριο θα ήταν στοχευμένες αεροπορικές ή πυραυλικές επιθέσεις, παρά μια πλήρη χερσαία εισβολή.