Ηλίας Αποστολόπουλος: «117 Δήμοι της χώρας αντιμετωπίζουν δημογραφική διακινδύνευση»

Ο Δήμαρχος Παπάγου-Χολαργού και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Ηλίας Αποστολόπουλος, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον της χώρας, παρουσιάζοντας μια ζοφερή αλλά τεκμηριωμένη εικόνα του δημογραφικού προβλήματος που πλήττει την Ελλάδα.

Με στοιχεία που προκαλούν ανησυχία, ο κ. Αποστολόπουλος τόνισε ότι 117 Δήμοι αντιμετωπίζουν υψηλή δημογραφική διακινδύνευση, ενώ πάνω από το 67% των Δήμων καταγράφουν μείωση πληθυσμού.

O κ. Αποστολόπουλος περιέγραψε την Ελλάδα ως «μια χώρα που αλλάζει δημογραφικά», καθώς η μείωση των γεννήσεων, η γήρανση του πληθυσμού και η μετανάστευση νέων στο εξωτερικό συνθέτουν ένα νέο, ανησυχητικό τοπίο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε, οι εγγραφές μαθητών στην Α’ Δημοτικού έχουν μειωθεί κατά 45.000 την τελευταία δεκαπενταετία, ενώ ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά περισσότερο από 500.000 άτομα την περίοδο 2011-2021.

Όπως ανακοίνωσε ο κ. Αποστολόπουλος, στο olympia forum στην Αρχαία Ολυμπία, το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης εκπόνησε τη μελέτη «Όψεις του Δημογραφικού Προβλήματος κατά Δήμο στην Ελλάδα σήμερα», υπό την επιστημονική καθοδήγηση του καθηγητή Ιωάννη Ψυχάρη.

Η μελέτη εισάγει έναν Δείκτη Δημογραφικής Τρωτότητας, που αξιολογεί τη μείωση και τη γήρανση του πληθυσμού σε κάθε Δήμο, αναδεικνύοντας τις γεωγραφικές ανισότητες του προβλήματος.

Δήμοι ψηλής δημογραφικής διακινδύνευσης

Από τα ευρήματα, όπως ανέφερε ο κ. Αποστολόπουλος προκύπτει ότι:

• 67% των Δήμων εμφανίζουν μείωση πληθυσμού.
• 58% έχουν μείωση πάνω από τον εθνικό μέσο όρο.
• 117 Δήμοι χαρακτηρίζονται ως «υψηλής δημογραφικής διακινδύνευσης».

Οι πιο απομακρυσμένες περιοχές, σημείωσε, στερούνται βασικών υποδομών – από σχολεία και παιδικούς σταθμούς έως κέντρα υγείας και ψηφιακές υπηρεσίες – γεγονός που αποθαρρύνει τους νέους να παραμείνουν ή να επιστρέψουν εκεί.

«Το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας αποτελεί πλέον μια απειλή με πολλαπλές διαστάσεις όπως είπα και πριν αφού:.

• Το ποσοστό γεννήσεων βρίσκεται κάτω από το επίπεδο αναπλήρωσης, δηλαδή των δύο παιδιών ανά οικογένεια, που απαιτείται για τη σταθεροποίηση του πληθυσμού.
• Το 1981 για πρώτη φορά η γονιμότητα – μέσος δηλαδή αριθμός παιδιών που αποκτά μια γυναίκα – έπεσε κάτω από το απαιτούμενο για την αναπλήρωση του πληθυσμού  επίπεδο των 2,1 παιδιών ανά γυναίκα.
• Το 1986 ο δείκτης γονιμότητας, έπεσε κάτω από το 1,5 παιδί ανά γυναίκα και έκτοτε δεν ανέκαμψε ποτέ. Επί 35 χρόνια ο μέσος όρος ανά γυναίκα είναι 1,3».

Η μελέτη του ΙΤΑ όπως υπογράμμισε ο κ. Αποστολόπουλος, δεν περιορίζεται στη διάγνωση του προβλήματος αλλά προτείνει καινοτόμες τοπικές πολιτικές, όπως:

• Προγράμματα στέγασης και επιδότησης ανακαίνισης κατοικιών για νέες οικογένειες.
• Ενίσχυση δομών φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων.
• Δημιουργία τοπικών κέντρων καινοτομίας, ενεργειακών κοινοτήτων και πρωτοβουλιών πράσινης ανάπτυξης.

«Η αλήθεια είναι», πρόσθεσε ο κ. Αποστολόπουλκος, «ότι έχουν γίνει κάποια βήματα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, όπως η φορολογική μεταρρύθμιση που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ.

• Δόθηκαν οικονομικά κίνητρα για νέες γεννήσεις / οικογένειες
• Επιδοτήθηκαν και ενισχύθηκαν υπηρεσίες παιδικής φροντίδας, όπως με τα VOUCHERS των παιδικών σταθμών και των Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης.
• Επεκτάθηκε η επιδοτούμενη γονική άδεια για τους δύο γονείς, κ.α.

Η Αυτοδιοίκηση ως Πυλώνας Λύσης

Ο Δήμαρχος Παπάγου-Χολαργού τόνισε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να παίξει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση του δημογραφικού. Η  Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας μπορεί, όπως είπε, να συντονίσει μια εθνική προσπάθεια μέσω στρατηγικών, διαδημοτικών συνεργασιών και αξιοποίησης ευρωπαϊκών πόρων.

«Η Αυτοδιοίκηση πρώτου βαθμού δηλώνει παρούσα σε όλα τα κοινωνικά θέματα της χώρας. Έτοιμη να αναλάβει δράση και να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός καλύτερου μέλλοντος για τις επόμενες γενιές», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.

Ο Ηλίας Αποστολόπουλος έκλεισε την εισήγησή του με ένα κάλεσμα ευθύνης και ενότητας:

«Η χώρα μας χρειάζεται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, που θα στηρίζει τη νεότητα, την οικογένεια και την κοινωνική συνοχή. Το δημογραφικό είναι ευθύνη όλων μας — και είναι στο χέρι μας η Ελλάδα του αύριο να μην είναι λιγότερη, αλλά πιο δυναμική και βιώσιμη».