Παρασκευή 05 Δεκεμβρίου 2025
weather-icon 21o
Γιώργος Κασιμάτης: Πραγματική βούληση για αναθεώρηση ή απλώς αμηχανία;

Γιώργος Κασιμάτης: Πραγματική βούληση για αναθεώρηση ή απλώς αμηχανία;

Οι συχνές συζητήσεις για αναθεώρηση του Συντάγματος εκφράζουν μια πολιτική αμηχανία εξόδου από την πολιτική κρίση

[…]

Αν προσεγγίσει κανείς την όλη συζήτηση για συνταγματική αναθεώρηση, θα διαπιστώσει, φοβούμαι, ότι δεν οφείλεται στους πραγματικούς συνταγματικούς λόγους, που αναμφίβολα υπάρχουν. Δεν κινείται από ένα γνήσιο πνεύμα εκσυγχρονισμού του δημόσιου βίου μας. Όταν βλέπουμε την καταστροφή στην κυβερνητική πολιτική, νοσταλγούμε τις εξουσίες επέμβασης του Προέδρου της Δημοκρατίας. Όταν βλέπουμε την κατάπτωση της πολιτικής μας ζωής, επιζητούμε συνταγματική μεταρρύθμιση του κοινοβουλευτικού μας συστήματος. Όταν βλέπουμε την παρακμή της δικαιοσύνης, ζητούμε συνταγματική αλλαγή του συστήματος επιλογής της δικαστικής ηγεσίας. Γενικά: όταν βλέπουμε παρακμή και εκφυλισμό της πολιτικής, αναζητούμε Σύνταγμα.

Έτσι, πίσω από κάθε συζήτηση συνταγματικής αναθεώρησης κρύβεται η βαθιά πολιτική κρίση, η κρίση χρησιμοποιείται για την προώθηση συνταγματικών ρυθμίσεων, που ανταποκρίνονται σε μονόπλευρες πολιτικές αντιλήψεις ή σε κρυφές επιθυμίες επιστροφής σε θεσμούς και ρυθμίσεις του παρελθόντος. Αντί να έχει, λοιπόν, η όλη συζήτηση για αναθεώρηση του Συντάγματός μας τον χαρακτήρα μιας νηφάλιας, ώριμης και ολοκληρωμένης αντίληψης εκσυγχρονισμού του συνταγματικού μας συστήματος, με βάση τα δεδομένα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και της σύγχρονης κοινωνικής και πολιτειακής εξέλιξης στον ευρωπαϊκό χώρο, αποτελεί μια πολιτικά αποσπασματική αναζήτηση λύσεων εξόδου από την πολιτική κρίση.

Το όλο φαινόμενο των συζητήσεων για αναθεώρηση θυμίζει κάτι που γίνεται παγίως στο νομοθετικό επίπεδο: οι κυβερνήσεις μας, αντί να κυβερνούν, προτιμούν να νομοθετούν. Το ίδιο συμβαίνει και με την εκάστοτε αντιπολίτευση, που επιδιώκει να κυβερνήσει: υπόσχεται, με την κατάληψη της εξουσίας, περισσότερο να αλλάξει τους νόμους, παρά να κάμει έργο ό,τι θετικό επιτάσσουν. Έτσι, η νομοθετική μανία συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης εκφράζει, στο βάθος, μάλλον πολιτική αμηχανία διακυβέρνησης, παρά μεταρρυθμιστική πνοή.


«ΤΟ ΒΗΜΑ», 3.1.1993, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τις συχνές συζητήσεις για αναθεώρηση του Συντάγματος, στις οποίες αναφερόμαστε: εκφράζουν μια πολιτική αμηχανία εξόδου από την πολιτική κρίση. Στο βάθος κρύβεται μια τάση φυγής από την πραγματικότητα, μετάθεσης του προβλήματος αυτής της πολιτικής κρίσης στο θεσμικό επίπεδο και αποφυγής της δικής μας εξόδου από την παρακμή. Διερωτάται, λοιπόν, κανείς: μήπως, στο βάθος, οι συζητήσεις αυτές είναι ένα σύνδρομο πολιτικής κρίσης;

*Απόσπασμα από άρθρο του Γιώργου Κασιμάτη, που έφερε τον τίτλο «Προβληματισμός ή σύνδρομο κρίσης;» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» στις 3 Ιανουαρίου 1993.

Ο Κασιμάτης, τότε καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, είχε ανταποκριθεί στην πρωτοβουλία των υπευθύνων του «Βήματος» να οργανώσουν —μέσα από τις στήλες της εφημερίδας— έναν ελεύθερο διάλογο γύρω από το ενδεχόμενο αναθεωρήσεως του Συντάγματος.


Διαπρεπής συνταγματολόγος και πανεπιστημιακός δάσκαλος, ο Κασιμάτης υπήρξε ο αρχιτέκτονας της συνταγματικής αναθεώρησης του 1986, ενώ διετέλεσε διευθυντής του Νομικού Γραφείου και νομικός σύμβουλος του Ανδρέα Παπανδρέου ως πρωθυπουργού.

Ο Γιώργος Κασιμάτης, ομότιμος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, έφυγε χθες από τη ζωή πλήρης ημερών, στη γενέτειρά του, τα Κύθηρα.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, με χθεσινή ανάρτησή του, τον αποχαιρέτησε ως εξής:

«Ο Γιώργος Κασιμάτης υπήρξε ένα σημαντικό κεφάλαιο της Ιστορίας του Συνταγματικού Δικαίου, της μεταπολιτευτικής κυρίως περιόδου παρότι ήταν ενεργός και πριν από το 1974. Διέθετε σοβαρό θεωρητικό υπόβαθρο και η διδακτική πτυχή του εαυτού του ήταν αφιερωμένη στους φοιτητές του στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ.

Η ιδιότητα του νομικού συμβούλου του Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου την περίοδο 1981-1988 τον έφερε αντιμέτωπο με τις επιστημονικές και πολιτικές προκλήσεις των θεσμικών μεταρρυθμίσεων αλλά και των συγκρούσεων της δεκαετίας του 1980, από την αναθεώρηση του 1986 έως την περιδίνηση της περιόδου 1988-1990. Έδινε μάχες με πάθος και αναλάμβανε κόστος για τις απόψεις του, νομικές και πολιτικές. Τα τελευταία σαράντα πέντε χρόνια βρεθήκαμε να συμφωνούμε αλλά και να διαφωνούμε, ενίοτε έντονα. Ήταν όμως πάντα ένας καθηγητής της παλιότερης γενιάς που σεβόταν τις προϋποθέσεις του επιστημονικού διαλόγου και της συνύπαρξης εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας. Τώρα βρήκε οριστικά και αμετάκλητα τα αγαπημένα του Κύθηρα. Τον αποχαιρετώ με τον σεβασμό που του αρμόζει».

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ALTER EGO MEDIA A.E.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΚΕΦΟΔΕ ΑΤΤΙΚΗΣ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

ΜΗΤ Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442

Παρασκευή 05 Δεκεμβρίου 2025
Απόρρητο