Η λατρεία για τον Σαρλ ντε Γκολ επεκτείνεται – Γιατί έγινε πρότυπο για Πούτιν, Βανς και Όρμπαν

Ο Σαρλ ντε Γκολ υπήρξε εμβληματική προσωπικότητα για τη Γαλλία. Η πολιτική του ιδιοφυΐα την έφερε μεταξύ των νικητών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και καλλιέργησε στους Γάλλους την επιθυμία για εθνικό μεγαλείο και πρόοδο.

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Bloomberg, Έιντριαν Γούλριτζ, η επιρροή του στρατηγού, που έγινε πρόεδρος της Γαλλίας και διαμόρφωσε την 5^η Γαλλική Δημοκρατία, έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Εκτός από τους δρόμους, το αεροδρόμιο και τον σταθμό του μετρό, που πήρε το όνομά του, η πολιτική κληρονομία του παραμένει. Και όχι μόνο στα λεγόμενα γκολικά κόμματα.

Είναι πρότυπο για τον κεντρώο Εμανουέλ Μακρόν, και τους συμμάχους τους, αλλά ακόμη και για την ακροδεξιά στη Γαλλία. Ενώ έχει περάσει προ πολλού  και τα σύνορα της χώρας.

Εμανουέλ Μακρόν / REUTERS/Eduardo Munoz

Ο Γάλλος πρόεδρος είναι βέβαιο ότι, προσπαθεί τουλάχιστον, να τον μιμηθεί, ενώ στην ορκωμοσία του πόζαρε με ένα αντίγραφο των πολεμικών απομνημονευμάτων του Σαρλ ντε Γκολ ανοιχτό στο γραφείο του. Επίσης, η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν έχει εγκαταλείψει την εχθρότητα του κόμματός της προς τον πρώην πρόεδρο της Γαλλίας, που είχε τις ρίζες της στη στάση του στο θέμα τη Αλγερίας και έναντι του καθεστώτος Βισί. Αντίθετα, κινείται προς μια γκολική προσέγγιση έναντι της ΕΕ: ζητά να ενισχυθεί το έθνος-κράτος, αλλά χωρίς να διαλύει πλήρως την ΕΕ.

Τα πορτρέτα στο γραφείο του Πούτιν

Σύμφωνα με τον Γούλριτζ, ο Σαρλ ντε Γκολ έχει μαγέψει ακόμη και τον Ρώσο πρόεδρο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν λέει ότι έχει τρία πορτρέτα στο γραφείο του: του αυτοκράτορα της Ρωσίας, Μεγάλου Πέτρου, του ποιητή Αλεξάντρ Πούσκιν και του Σαρλ ντε Γκολ.

Ακόμη και ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, δήλωσε το 2010, όταν κέρδισε τις εκλογές ότι πρότυπό του είναι ο Γάλλος στρατηγός. Και πως αποστολή του είναι το «εθνικό μεγαλείο». Δυο λέξεις που χρησιμοποιούσε συχνά ο Σαρλ ντε Γκολ και σε αυτό βάσισε την πολιτική του.

Ακόμη και στη Βρετανία, οι οπαδοί του Brexit είχαν καλέσει τον εγγονό του, επίσης Σαρλ ντε Γκολ, να παρακολουθήσει τις εκδηλώσεις τους.

Όσο για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ τον έχει ανακηρύξει σε πρότυπό του. Είπε ότι τον εμπνέει, γιατί αναζωογόνησε την αυτοπεποίθηση της χώρας του, ενώ ανέπτυξε και τον γεωστρατηγικό της ρόλο.

Βίκτορ Όρμπαν

Περί πολιτικής «εθνικού μεγαλείου»

Ο Σαρλ ντε Γκολ θεωρείται ο «εφευρέτης» της σύγχρονης πολιτικής του εθνικού μεγαλείου. Ηγήθηκε των Ελεύθερων Γάλλων, αντιτασσόμενος στο καθεστώς του Βισί, την κυβέρνηση που συνεργάστηκε με τους Ναζί. Μεταπολεμικά, εξελέγη πρόεδρος της Γαλλία.

Πίστευε ότι οι χώρες, και όχι μόνο η Γαλλία, είναι είτε μεγάλες είτε δεν είναι τίποτα. «Η Γαλλία δεν μπορεί να είναι Γαλλία χωρίς μεγαλείο», έλεγε. Και πίστευε ότι το μεγαλείο είναι θέμα θέλησης, ενώ η παρακμή είναι επιλογή. Βεβαίως, στην προσπάθειά του να σώσει τη Γαλλία, άλλαξε το συνταγματικό σύστημα της χώρας, επεκτείνοντας την εξουσία της προεδρίας και αποδυναμώνοντας τα πολιτικά κόμματα.

Όταν ο γαλλικός στρατός κατέρρευσε συντετριμμένος από τους Ναζί, ο Σαρλ ντε Γκολ κατέφυγε στη Βρετανία και ουσιαστικά μόνος του διατήρησε ζωντανό τον μύθο του γαλλικού μεγαλείου. Επέμεινε ενάντια σε όλα τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η Γαλλία δεν είχε παραδοθεί ποτέ και ότι οι Ελεύθεροι Γάλλοι έπαιξαν τον κεντρικό ρόλο στην απελευθέρωση της χώρας. Αρνήθηκε να υποκλιθεί στις νικηφόρες αγγλοσαξονικές δυνάμεις.

Βλαντιμίρ Πούτιν / REUTERS/Ramil Sitdikov/Pool

Ο Γούλριτζ υποστηρίζει ότι ο Σαρλ ντε Γκολ ήταν μάστορας της νοσταλγίας. Η αυτοβιογραφία του ξεκίνησε διακηρύσσοντας ότι είχε «μια συγκεκριμένη ιδέα για τη Γαλλία» που είχε τις ρίζες της στην ύπαιθρο και την παράδοση. Δεν κουραζόταν ποτέ να υπερασπίζεται αυτή την ιδέα από τους κοσμοπολίτες που υποστήριζαν ότι το έθνος-κράτος ήταν νεκρό ή από τους σοσιαλιστές που υποστήριζαν ότι η Γαλλία (και η Δύση γενικότερα) ήταν συνένοχη σε αυτοκρατορικά εγκλήματα. Αλλά συνδύαζε τη νοσταλγία με τον κρατικά καθοδηγούμενο εκσυγχρονισμό, υπό την προεδρία λαμπρών τεχνοκρατών και την υποστήριξη κρατικών εταιρειών. Η Γαλλία απόλαυσε «την λαμπρή της πορεία» από το 1945 έως το 1975, όταν το ΑΕΠ αυξανόταν κατά μέσο όρο κατά 6% ετησίως.

«Μη δέσμευση»

Για τον πρώην πρόεδρο της Γαλλίας, εθνικό μεγαλείο σήμαινε μη δέσμευση, δηλαδή άρνηση να υποκλιθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Έτσι, έβγαλε τη Γαλλία από τη στρατιωτική δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ το 1966, ανέπτυξε πυρηνικά όπλα και δημιούργησε μια ισχυρή αμυντική βιομηχανία, προς μεγάλη απογοήτευση των ΗΠΑ.

Ο Σαρλ ντε Γκολ τα έκανε όλα αυτά για έναν απλό λόγο: Πίστευε ότι η Αμερική, ως ιδιοτελές έθνος-κράτος, μια μέρα θα γύριζε την πλάτη της στην Ευρώπη.

Είμαστε όλοι… γκολιστές;

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, τώρα ζούμε στον κόσμο του Σαρλ ντε Γκολ. Γιατί η Βρετανική Αυτοκρατορία του Τσόρτσιλ έχει καταρρεύσει, η σχεδιασμένη οικονομία του Στάλιν έχει πεθάνει και η Pax Americana του Ρούσβελτ διαλύεται. Άρα, είμαστε όλοι γκολιστές, είτε το γνωρίζουμε είτε όχι.

Επιπλέον, είναι αξιοσημείωτος ο αριθμός των ηγετών που συμφωνούν με τη φιλοσοφία του Σαρλ ντε Γκολ για το εθνικό μεγαλείο. Μερικά παραδείγματα:

Ο Πούτιν πιστεύει όχι μόνο ότι η Ρωσία είναι μια μεγάλη δύναμη ή δεν είναι τίποτα, αλλά ότι το ιστορικό του πεπρωμένο είναι να επαναφέρει τη Ρωσική Αυτοκρατορία στη ζωή.

Ο Ντόναλντ Τραμπ πιστεύει ότι η Αμερική έχει πάρει τέτοια κατηφόρα που μπορεί να αποκατασταθεί στο εθνικό μεγαλείο μόνο εάν είναι πρόθυμη να λάβει δραστικά μέτρα: Να αποσυνδεθεί από τους παγκόσμιους συμμάχους που έχουν λάβει να το εκμεταλλευτούν και να αποδυναμώσουν τις προοδευτικές ελίτ που έχουν δηλητηριάσει τον πολιτισμό της.

Ντόναλντ Τραμπ και Τζέι Ντι Βανς / REUTERS/Jonathan Ernst/File Photo

Επιπλεόν, Τραμπ και Πούτιν φαίνεται ότι υιοθετούν το στυλ κρατικού καπιταλισμού του Γάλλου πολιτικού. Ο Πούτιν έχει εγκαταλείψει προ πολλού το πείραμα της Ρωσίας με τον αγγλοσαξονικό καπιταλισμό και ο Τραμπ μιλάει για την απόκτηση μετοχικών μεριδίων σε εταιρείες άμυνας και πυρομαχικών.

Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι αρχίζουν επίσης να συνειδητοποιούν ότι ο Σαρλ ντε Γκολ είχε δίκιο όταν προειδοποιούσε ότι οι Αμερικανοί τελικά θα εγκαταλείψουν την Ευρώπη. Ο Μακρόν, ειδικότερα, αναβιώνει το όραμα του Ντε Γκολ για μια αυτοδύναμη Ευρώπη με την ιδέα του για «στρατηγική αυτονομία».

Ποιος αναβιώνει τι…

Το ζήτημα με την αναβίωση του γκολισμού είναι ποιος την κάνει και για ποιο λόγο, λέει ο Γούλριτζ. Για τη Βρετανία, που βρίσκεται σε δυσχέρειες, θα ήταν πολύ σημαντικό να επαναπροσηλωθεί στο εθνικό μεγαλείο. Αλλά τι θα συνέβαινε αν ο Τραμπ μιμούνταν το συνταγματικό πραξικόπημα του Ντε Γκολ, για να ενισχύσει σαρωτικά την εκτελεστική εξουσία;

Για τον αρθρογράφο, ο Σαρλ ντε Γκολ ήταν «ψηλότερος άνθρωπος» από τους σύγχρονους μιμητές του. Και όχι μόνο στο μπόι, αλλά κυρίως στο ήθος. Επέμενε να πληρώνει με τον μισθό του τους λογαριασμούς τηλεφώνου και ηλεκτρικού ρεύματος, ζώντας ο ίδιος λιτά. Οι περισσότεροι από τους σημερινούς ισχυρούς άνδρες είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό.

Επίσης, οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πολύ διαφορετική θέση από τη μεταπολεμική Γαλλία. Ο Σαρλ ντε Γκολ κληρονόμησε ένα αποτυχημένο έθνος και ενήργησε σαν να ήταν μια από τις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου. Ο Τραμπ κληρονόμησε την πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο, οικονομικά και στρατηγικά, και την θεώρησε «αυτοκρατορία σε παρακμή».