Από τον Τσάρλι Κερκ μέχρι τους Παλαιστίνιους δημοσιογράφους: Οι υποψήφιοι για το φετινό Βραβείο Ζαχάρωφ της ΕΕ

Κάθε χρόνο, οι νομοθέτες του Κοινοβουλίου επιλέγουν ένα άτομο ή μια υπόθεση που ξεχωρίζει για τον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την υπεράσπιση της ελευθερίας της έκφρασης, τα δικαιώματα των μειονοτήτων ή τη δημοκρατία.

Τι είναι το Βραβείο Ζαχάρωφ

Το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης, κοινώς γνωστό ως Βραβείο Ζαχάρωφ, είναι ένα τιμητικό βραβείο για άτομα ή ομάδες που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας της σκέψης.

Το βραβείο, που πήρε το όνομά του από τον Ρώσο επιστήμονα και αντιφρονούντα Αντρέι Ζαχάρωφ, θεσπίστηκε το Δεκέμβριο του 1988 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Κάθε χρόνο, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προτείνουν υποψηφίους για το βραβείο, οι οποίοι πρέπει να συγκεντρώνουν την υποστήριξη τουλάχιστον 40 ευρωβουλευτών.

Οι υποψηφιότητες αξιολογούνται από τις Επιτροπές Εξωτερικών Υποθέσεων, Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ανάπτυξης του Κοινοβουλίου, και η τελική απόφαση λαμβάνεται από την Διάσκεψη των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η απονομή πραγματοποιείται σε ειδική τελετή στο Στρασβούργο τον Δεκέμβριο.

Σημαντικοί Αποδέκτες του Βραβείου
Από την ίδρυσή του, το βραβείο έχει απονεμηθεί σε περισσότερους από 40 αποδέκτες, μεταξύ των οποίων:

• Νέλσον Μαντέλα (1990)
•  Άνγκελα Μέρκελ (2012)
• Μαλάλα Γιουσαφζάι (2013)
• Δρ. Ντενίς Μουκέγκε (2014)
• Μαχσά Αμίνι και το κίνημα «Γυναίκες, Ζωή, Ελευθερία» (2023)
• Μαρία Κορίνα Ματσάδο και Εδουάρντο Γκονθάλεθ Ουρουτία (2024), ηγέτες της δημοκρατικής αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα.

The nominees for the Sakharov Prize for Freedom of Thought 2025 have been announced 🕊

Find out who is in the running for this year’s prize: https://t.co/rH2A9tmauJ pic.twitter.com/yCeBBwnnnj

— European Parliament (@Europarl_EN) September 23, 2025

Η φετινή απονομή

Ο Τσάρλι Κερκ, ο ακροδεξιός αμερικανός influencer που δολοφονήθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα, έχει προταθεί από την εθνικιστική ομάδα «Ευρώπη των Κυρίαρχων Εθνών» (ESN).

Ο Κερκ κέρδισε οπαδούς συζητώντας με φοιτητές και υπερασπίζοντας τη συντηρητική και χριστιανική ιδεολογία του.

Το «Budapest Pride» είναι επίσης υποψήφιο για να τιμήσει τις εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτών που βγήκαν στους δρόμους της Ουγγαρίας για να υπερασπιστούν τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, παρά την απαγόρευση που επέβαλε ο πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν.

Η Ουγγαρία έχει περιορίσει σταθερά τα δικαιώματα των LGBTQ μέσω συνταγματικών αλλαγών, από τον ορισμό του γάμου αποκλειστικά ως ένωσης μεταξύ άνδρα και γυναίκας το 2019 έως την απαγόρευση δημόσιων εκδηλώσεων με σύμβολα queer σε νομικές τροποποιήσεις φέτος. Προτάθηκαν από τους Πράσινους και άλλους ευρωβουλευτές της διακομματικής ομάδας LGBTIQ+ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Η γεωργιανή δημοσιογράφος Mzia Amaglobeli και το κίνημα διαμαρτυρίας υπέρ της δημοκρατίας της χώρας έχουν προταθεί από έναν ευρωβουλευτή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για την υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων στη χώρα τους.

Η Amaglobeli συνελήφθη μετά την αντίθεσή της στο κυβερνών κόμμα και την έκκλησή της για πανεθνική απεργία, που πυροδότησε διαμαρτυρίες στην Τιφλίδα και το Μπατούμι.

Οι πολιτικοί αντίπαλοι υφίστανται κυβερνητική καταστολή ενόψει των δημοτικών εκλογών της 4ης Οκτωβρίου.

One of the 8 nominees for the Sakharov Prize, presented today in @EP_ForeignAff is journalist Mzia Amaglobeli and Georgia’s pro-democracy protest movement.

For Georgia, such recognition would be more than symbolic – it could make a real difference. pic.twitter.com/qu5Uc7Fsjr

— Rasa Juknevičienė (@RJukneviciene) September 23, 2025

Οι δημοσιογράφοι που διακινδυνεύουν τις ζωές τους

Δημοσιογράφοι και ανθρωπιστικοί εργαζόμενοι σε περιοχές συγκρούσεων έχουν προταθεί για το έργο τους υπό δύσκολες συνθήκες.

Η Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών πρότεινε την Παλαιστινιακή Ένωση Τύπου, την Παλαιστινιακή Ερυθρά Ημισέληνο (PRCS) και την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών (UNRWA).

Η ομάδα της Αριστεράς (GUE/NGL) πρότεινε τους Παλαιστίνιους δημοσιογράφους Hamza και Wael Al-Dahdouh, Plestia Alaqad, Shireen Abu Akleh και Ain Media, προς τιμήν των Yasser Murtaja και Roshdi Sarraj.

Επιλέχθηκε επίσης ο Andrzej Poczobut, δημοσιογράφος και ηγέτης της πολωνικής μειονότητας στη Λευκορωσία, ο οποίος βρίσκεται φυλακισμένος από το καθεστώς Λουκασένκο εδώ και τέσσερα χρόνια.

Καταδικασμένος σε οκτώ χρόνια φυλάκισης για «υποκίνηση μίσους», έγινε σύμβολο της καταστολής της αντιπολίτευσης και της ελευθερίας του λόγου. Προτάθηκε από τις ομάδες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών.

Άλλοι υποψήφιοι

Άλλοι υποψήφιοι είναι οι Σέρβοι φοιτητές που διαμαρτύρονται κατά του καθεστώτος του Αλεξάνταρ Βούτσιτς, οι οποίοι προτάθηκαν από την ομάδα Renew, και ο Μπουαλέμ Σανσάλ, ο οποίος προτάθηκε από την ομάδα Patriots for Europe και είναι Γάλλος-Αλγερινός συγγραφέας που φυλακίστηκε στην Αλγερία με την κατηγορία της απειλής κατά του κράτους. Η υπόθεσή του έχει προκαλέσει ανησυχία για την ελευθερία της έκφρασης στην Αλγερία και βρίσκεται στο επίκεντρο μιας διπλωματικής διαμάχης με τη Γαλλία.

Τον Οκτώβριο, οι Επιτροπές Εξωτερικών Υποθέσεων και Ανάπτυξης του Κοινοβουλίου θα επιλέξουν τρεις υποψηφίους. Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου και οι αρχηγοί των ομάδων θα επιλέξουν τον νικητή, ο οποίος θα ανακοινωθεί τον ίδιο μήνα. Το βραβείο θα απονεμηθεί κατά τη διάρκεια της ολομέλειας του Δεκεμβρίου στο Στρασβούργο.