Σύνοδος κορυφής στην Αλάσκα – Τι θέλει ο Βλαντιμίρ Πούτιν από τον Ντόναλντ Τραμπ

Η σύνοδος κορυφής του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα είναι γεμάτη συμβολισμούς. Πρώτον, διότι είναι επί της ουσίας η πρώτη πρόσκληση του Ρώσου προέδρου σε αμερικανικό έδαφος, ενώ συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία. Και δεύτερον διότι η Αλάσκα είναι ένας τόπος που συνδέει τις ΗΠΑ με τη Ρωσία.

Ταυτόχρονα, όπως επισημαίνουν οι Financial Times, δείχνει πολλά για τις προθέσεις του Ρώσου προέδρου αναφορικά με την Ουκρανία.

Η γη ως νόμισμα για συναλλαγές

Η Αλάσκα εδαφικά ανήκε στη Ρωσία έως τον 19^ο αιώνα, όταν αγοράστηκε από τις ΗΠΑ. Η συναλλαγή υπήρξε ειρηνική και αναίμακτη. Αυτό από μόνο του μπορεί να χρησιμεύσει ως υπενθύμιση ότι η γη, τα εδάφη, μπορούν να αποτελέσουν νόμισμα για συναλλαγές. Και ότι τα εθνικά σύνορα μπορεί να μην είναι άρρηκτα συνδεδεμένα.

Καθώς η ισορροπία στο πεδίο των μαχών στην Ουκρανία φαίνεται ότι ευνοεί τη Ρωσία και οι κυρώσεις δεν έχουν προκαλέσει στη ρωσική οικονομία τη ζημιά που θα ήθελε η Δύση, ο Βλαντιμίρ Πούτιν πηγαίνει στην Αλάσκα από σχετική θέση ισχύος.

Σύμφωνα με τους αναλυτές, δεν αισθάνεται καμία πίεση να υποχωρήσει από τις εδαφικές απαιτήσεις του ή να δεχθεί μια συμφωνία με όρους που δεν θα του άρεσαν. Αντίθετα, το μόνο που φαίνεται να τον ενδιαφέρει είναι να κρατήσει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τον Ντόναλντ Τραμπ, τόσο όσο χρειάζεται για να μην τον δυσαρεστεί.

Αντί για κυρώσεις, κέρδισε μια πρόσκληση στις ΗΠΑ

Η Αλεξάντρα Προκοπένκο, του Κέντρου Carnegie για τη Ρωσία και την Ευρασία, επισημαίνει ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν «δεν έχει κανένα κίνητρο να τερματίσει τον πόλεμο αυτήν τη στιγμή. Θέλει ωστόσο να κρατήσει την προσοχή του Τραμπ». Εκείνου που υποσχόταν να τελειώσει τον πόλεμο σε 24 ώρες και γρήγορα κατάλαβε ότι ο «ευγενικός» Βλαντιμίρ Πούτιν τον είχε «φλομώσει στα ψέματα».

Τι άλλαξε

Οι αναλυτές πίσω από τη σύνοδο στην Αλάσκα βλέπουν την «απογοήτευση» του Ντόναλντ Τραμπ και την απόφασή του να στείλει όπλα στο Κίεβο και να επιβάλει δασμούς στην Ινδία. Μια χώρα η οποία αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο.

Πούτιν και Γουίτκοφ

Δύο μόλις μέρες πριν οι ΗΠΑ επιβάλουν κυρώσεις στη Ρωσία, ο απεσταλμένος του Αμερικανού προέδρου, Στιβ Γουίτκοφ, πήγε στη Μόσχα. Και αντί για κυρώσεις, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κέρδισε μια πρόσκληση για επίσκεψη στις ΗΠΑ. Την πρώτη από τη συνάντησή του με τον Τζορτζ Μπους το 2007.

Διπλωματική νίκη Πούτιν

Για τον καθηγητή Ρωσικής Πολιτικής στο King’s College του Λονδίνου, Σαμ Γκριν, το ραντεβού Αλάσκα αποκαλύπτει ότι Πούτιν και Τραμπ «έχουν στριμωχτεί στη γωνία». Διότι οι εξελίξεις δεν συνέφεραν κανένα.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν ήθελε να ανακοινώσει χρονοδιάγραμμα για συμφωνία ειρήνης, ευρισκόμενος υπό πίεση. Και ο Ντόναλντ Τραμπ ήθελε να αποφύγει επιβολή κυρώσεων, που θα αποδεικνύονταν αναποτελεσματικές. Διότι έτσι θα εμφανιζόταν διπλά αδύναμος.

Σύμφωνα με τον Σαμ Γκριν, «το γεγονός ότι ο Πούτιν πηγαίνει στις ΗΠΑ με πρόσκληση και όχι ως κρατούμενος και ότι η συνάντηση πραγματοποιείται χωρίς Ουκρανούς και Ευρωπαίους, είναι διπλωματική νίκη».

Αυτό είναι κάτι με το οποίο συμφωνεί και ο Αντρέι Κοζίρεφ, πρώην υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας. Είπε ότι η συνάντηση από μόνη της είναι «πολιτικό κέρδος για τον Πούτιν». Διότι στέλνει ένα μήνυμα εντός και εκτός της Ρωσίας «χωρίς κόστος, σε αντίθεση με τον ομόλογό του».

Τι λένε οι Ουκρανοί

Για τους Ουκρανούς αξιωματούχους, η συνάντηση Πούτιν-Τραμπ στην Αλάσκα συνιστά προσπάθεια του Πούτιν να επιτύχει τουλάχιστον τρεις ξεχωριστούς στόχους. Αυτοί, σύμφωνα με την Αλιόνα Γκέτμαντσούκ, επικεφαλής της αποστολής της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, είναι οι εξής:

• Να βγει από την απομόνωση.
• Να αποφύγει νέες κυρώσεις.
• Να χρησιμοποιήσει την αποφασιστικότητα του Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο «προκειμένου να επιλύσει με διπλωματικά μέσα τα καθήκοντα που δεν κατάφερε να ολοκληρώσει με στρατιωτικά μέσα».

Η οικονομική πίεση

Την ώρα που οι ρωσικές δυνάμεις προωθούνται στα μέτωπα του πολέμου, στο οικονομικό πεδίο τα πράγματα είναι περισσότερο πιεστικά. Τα έσοδα από την ενέργεια έχουν μειωθεί κατά 20% σε ετήσια βάση κατά τους πρώτους επτά μήνες εν μέσω της μείωσης των τιμών του πετρελαίου. Και οι νέοι δασμοί του Τραμπ στην Ινδία να εντείνουν την πίεση.

«Η οικονομία της Ρωσίας είναι σήμερα πιο αδύναμη από οποιαδήποτε στιγμή τα τελευταία τρία χρόνια», λέει στους Financial Times ο Γιάνις Κλούγκε, ειδικός στην οικονομία της Ρωσίας στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών και Ασφαλειακών Υποθέσεων (SWP). Αλλά η κατάσταση δεν είναι τόσο σοβαρή ώστε να αλλάξει τη στάση του Πούτιν έναντι της Ουκρανίας.

«Για τον Πούτιν, οι απειλές κυρώσεων είναι σύμπτωμα της απογοήτευσης του Τραμπ», πρόσθεσε. «Ο Πούτιν ανησυχεί περισσότερο για την αυξανόμενη απογοήτευση του Τραμπ παρά για τον αντίκτυπο των νέων κυρώσεων».

Οι όροι του Πούτιν

Οι πλήρεις λεπτομέρειες των συζητήσεων Πούτιν και Γουίτκοφ έχουν λίγο έως πολύ διαρρεύσει.

«Θα υπάρξει κάποια ανταλλαγή εδαφών, προς όφελος και των δύο», δήλωσε ο Τραμπ, ενώ ο Ρώσος πρόεδρος έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι οι όροι-στόχοι του για την Ουκρανία παραμένουν αμετάβλητοι. «Ο κύριος στόχος είναι να εξαλειφθούν οι βαθύτερες αιτίες αυτής της κρίσης», είχε πει τον Ιούνιο.

Και περιλαμβάνουν την επίσημη αποκήρυξη της Ουκρανίας από την ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά και να παραμείνει αποπυρηνικοποιημένη. Επίσης, η «αποστρατικοποίηση» και η «αποναζιστικοποίησή» της. Είπε επίσης ότι η Ουκρανία έπρεπε να «αποσύρει πλήρως» τις δυνάμεις της από τέσσερις ουκρανικές περιοχές που η Ρωσία κατέχει μόνο εν μέρει, αλλά παρόλα αυτά αποφάσισε να τις ενσωματώσει επίσημα στην επικράτειά της.

Ο Πούτιν «δεν αποκλείει» ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να «διατηρήσει την κυριαρχία» επί των περιοχών Χερσώνας και Ζαπορίζια, υπό την προϋπόθεση ότι θα δώσει στη Ρωσία πρόσβαση στην Κριμαία μέσω αυτών. «Το Κίεβο πρέπει να εγγυηθεί ένα servitut [νομικός όρος για το δικαίωμα χρήσης γης]», πρόσθεσε.

Διαπραγματευτική παγίδα

Η απαίτηση η Ουκρανία να αποσύρει τα στρατεύματά της από τις περιοχές Ντόνετσκ και Λουχάνσκ είναι «μια διαπραγματευτική παγίδα», σύμφωνα με τον Βολοντίμιρ Φεσένκο, πολιτικό αναλυτή με έδρα το Κίεβο. «Ο Πούτιν καταλαβαίνει πολύ καλά ότι η Ουκρανία δεν θα συμφωνήσει σε μονομερείς παραχωρήσεις και θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει τη συνάντηση στην Αλάσκα και την απόρριψη του ρωσικού σχεδίου από το Κίεβο για να κατηγορήσει την Ουκρανία ότι δεν θέλει να τερματίσει τον πόλεμο», σημειώνει.

Ταυτόχρονα, στην Ουκανία οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει αυξανόμενη εξάντληση στην Ουκρανία και υποστήριξη για μια πιθανή κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει συντριπτική αντίθεση στην υποχώρηση της Ουκρανίας στις ρωσικές απαιτήσεις για παραχώρηση εδαφών.

Σχεδόν τα τρία τέταρτα των Ουκρανών που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση τον Ιούλιο από το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου απέρριψαν ένα σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου, σύμφωνα με τους ρωσικούς όρους.

Ένα 54% δέχεται ένα σχέδιο που θα παγώσει ο πόλεμος στη γραμμή του πολέμου και η Ουκρανία θα λάβει εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Μια νέα Γιάλτα;

Εν όψει της συνάντησης στην Αλάσκα την Παρασκευή, τόσο ο Ζελένσκι όσο και ο Πούτιν εργάζονται για να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των αντίστοιχων συμμάχων τους.

Οι Ουκρανοί διαπραγματευτές θέλουν η Ευρώπη και οι ΗΠΑ να επιμείνουν ότι οι διαπραγματεύσεις θα πραγματοποιηθούν μόνο μετά από κατάπαυση του πυρός ή ουσιαστική μείωση των εχθροπραξιών.

Ο Πούτιν έχει μιλήσει με ηγέτες εννέα χωρών που η Μόσχα θεωρεί φιλικές, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Φιλοξένησε τον πρόεδρο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας της Ινδίας στο Κρεμλίνο.

«Δεν υπάρχει πραγματική εναλλακτική λύση από το να παγώσει η σύγκρουση κατά μήκος της τρέχουσας πρώτης γραμμής. Η αντιπαράθεση μετά τον πόλεμο της Κορέας είναι πολύ πιο πιθανή από τη διαρκή ειρήνη», δήλωσε ο Αντρέι Κολέσνικοφ, πολιτικός αναλυτής με έδρα τη Μόσχα.

«Ο Πούτιν θα ήθελε να χωρίσει τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής με τον Τραμπ και τον Σι. Μια νέα Γιάλτα και ένας νέος ψυχρός πόλεμος – αυτό ακριβώς θέλει. Είναι πρόθυμος να διεκδικήσει τις δάφνες του Στάλιν», σύμφωνα με τον Κολέσνικοφ.