Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Η’)
Κατά τον Αριστοτέλη, πάντα οφείλουμε να εκκινούμε από αυτό που προσφέρεται ως βέβαιο από τις αισθήσεις, και από εκεί να οδεύουμε προς τα αντικείμενα της καθαρής σκέψης
Στο κέντρο της αριστοτελικής φιλοσοφίας βρίσκονται τα Φυσικά και τα Μετά τα Φυσικά, δύο συγγράμματα που προσεγγίζονται από τους μελετητές ως τεκμήρια μιας αναζήτησης συνυφασμένης τόσο με την ιστορία της ελληνικής σκέψης όσο και με την προσωπικότητα του ίδιου του Αριστοτέλη.
Στα Φυσικά (Φυσική Ακρόασις) εξετάζεται η φύση (φύσις) ως θέατρο κάθε αυτόματης κίνησης και μεταβολής, η αιτιολογία των φαινομένων αυτών αλλά και ο σκοπός τους. Τα δύο πρώτα από τα οκτώ βιβλία των Φυσικών παρουσιάζουν τις βασικές αρχές της αριστοτελικής ερμηνείας της φύσης. Εδώ προβάλλει το εννοιολογικό ζεύγος ύλη και είδος (μορφή), χάρη στο οποίο ο Αριστοτέλης υπερέβη την πλατωνική διάκριση ανάμεσα σε μια καθαρά νοητική πραγματικότητα και στον κόσμο που αντιλαμβανόμαστε μέσω των αισθήσεων. Σύμφωνα με την εν λόγω αντίληψη, τη θέση των ιδεών ως υπερβατικών οντοτήτων καταλαμβάνει το είδος, που λαμβάνει υπόσταση μέσα στην ύλη. Έτσι, τα αντικείμενα του κόσμου μας ανακτούν την ατομική αξία τους και την ουσιαστικότητά τους. Κατά τον Αριστοτέλη, πάντα οφείλουμε να εκκινούμε από αυτό που προσφέρεται ως βέβαιο από τις αισθήσεις, και από εκεί να οδεύουμε προς τα αντικείμενα της καθαρής σκέψης.
Μια τρίτη βασική αρχή της αριστοτελικής έρευνας είναι εκείνη της κίνησης, καθώς επιτρέπει στο είδος (μορφή) να πραγματώνεται μέσα στην ύλη. Ο όρος κίνησις δεν αναφέρεται εδώ μόνο στην τοπική κίνηση, αλλά περιλαμβάνει επίσης την ποσοτική αύξηση και την ποιοτική μεταβολή. Η κινητική αυτή εξέλιξη, καλύτερα η μεταβολή αυτή, συνδέεται με δύο έννοιες πρωταρχικής σημασίας για τον Αριστοτέλη, καθώς εκφράζει τη μετάβαση από τη δυνατότητα μιας μορφής (δύναμις) στην πραγμάτωσή της (ενέργεια).
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, τα «Φυσικά» του Αριστοτέλη (έκδοση του 1831).
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Κυριακή 07.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/milky-way-4006343_1920-1-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442