Φυλακίσεις, διαφθορά και «μαύρες χήρες» – Σε νέα «μέγγενη» οι στρατιώτες στη Ρωσία

«Στην πραγματικότητα, δεν είναι πόλεμος», υποστήριξε για τη Ρωσία και την εισβολή της στην Ουκρανία ο Ρώσος πρέσβης στο Ηνωμένο Βασίλειο, Αντρέι Κέλιν.

«Ένας πόλεμος διεξάγεται με τις πλήρεις δυνατότητες ενός κράτους, πρέπει να διοχετεύει το 40% του ΑΕΠ», εξήγησε τις προάλλες στην Κριστιάν Αμανπούρ και στο δίκτυο CNN, απαντώντας στο ερώτημα πώς η χώρα του σχεδιάζει να υλοποιήσει τους μαξιμαλιστικούς της στόχους.

«Εμείς δαπανούμε μόλις το 5-7% του προϋπολογισμού μας», ανέφερε ο Ρώσος διπλωμάτης, και «απασχολούμε εκεί πολύ μικρότερο στρατό -περίπου 600.000 μάχιμους, όπως λένε οι ειδικοί»…

Η δήλωση αυτή έκανε πολλά μάτια να γουρλώσουν.

Θεωρήθηκε μια ακούσια παραδοχή των καταστροφικών απωλειών της Μόσχας στα μέτωπα των μαχών.

Το Κίεβο ισχυρίζεται ότι η Ρωσία έφτασε ένα ζοφερό ορόσημο στις 12 Ιουνίου, μετρώντας ένα εκατομμύριο νεκρούς ή τραυματίες στρατιώτες από την έναρξη του πολέμου, στα τέλη Φεβρουαρίου του 2022.

Περίπου 217.000 από αυτές τις απώλειες καταγράφηκαν μέσα στο 2025, υποστηρίζει.

Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) εκτιμά αντίστοιχα ότι η Ρωσία χάνει 35.000-45.000 στρατιώτες κάθε μήνα, που μετά βίας αντισταθμίζονται από νέες στρατολογήσεις.

Αυτή η φθορά οδηγεί σε τεράστια οικονομική πίεση.

«Το συνολικό ύψος των δαπανών του περιφερειακού και ομοσπονδιακού προϋπολογισμού μόνο για μπόνους στρατολόγησης είναι πιθανό να ανέλθει σε περίπου 2 δισεκατομμύρια ρούβλια την ημέρα», ήτοι περίπου 24 εκατομμύρια δολάρια, εκτιμά σε πρόσφατη ανάλυση ο οικονομολόγος Γιάνις Κλούγκε του γερμανικού ινστιτούτου SWP, ειδικός σε θέματα κρατικού προϋπολογισμού της Ρωσίας.

Ξορκίζοντας τον κίνδυνο της ύφεσης, ο πρόεδρος Πούτιν παραδέχθηκε προ ημερών ότι η Ρωσία αντιμετωπίζει δημοσιονομικές πιέσεις λόγω των αυξημένων αμυντικών δαπανών, που τροφοδοτούν τον πληθωρισμό.

Ως εκ τούτου, το Κρεμλίνο προσανατολίζεται σε μείωση των αμυντικών δαπανών μακροπρόθεσμα, σε διαμετρική αντίθεση με το ΝΑΤΟ.

Προσώρας ο πόλεμος στην Ουκρανία παρατείνεται και η Ρωσία βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις στην αναπλήρωση των δυνάμεών της.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν στις εκδηλώσεις για την Ημέρα Μνήμης και Θλίψης της εισβολής των Ναζί το 1941, στις 22 Ιουνίου, στη Μόσχα (Alexander Zemlianichenko/Pool via REUTERS)

«Καλύτερα φυλακή, παρά στο μέτωπο»

«Η οικογένειά μας δεν ανήκει πλέον στο υπουργείο Άμυνας», πανηγύρισε προ ημερών η Έλενα, σύζυγος του Βλαντίμιρ, ενός Ρώσου στρατιώτη που πολέμησε δύο χρόνια στα μέτωπα της Ουκρανίας, επέστρεψε προσωρινά στα πάτρια λόγω τραυματισμού και τελικά επέλεξε να καταλήξει στη φυλακή, παρά να γυρίσει στη μάχη.

Δεν καταδικάστηκε ως λιποτάκτης, αλλά ως «αδικαιολογήτως απών», μετά τη λήξη της ιατρικής άδειας που είχε λάβει.

Βάσει του Ποινικού Κώδικα της Ρωσίας, το αδίκημα αρχίζει να μετρά έπειτα από 48 ώρες αναίτιας απουσίας από την υπηρεσία.

Με την πάροδο αυτού του διαστήματος, ο Βλαντίμιρ παραδόθηκε εθελοντικά στις αρχές και, μαζί με τον δικηγόρο του, ξεκίνησε μια δικαστική μάχη, ελπίζοντας πρακτικά στη φυλάκιση χωρίς αναστολή, που θα τον κρατούσε μακριά από τα πολεμικά μέτωπα.

Όπερ και συνέβη.

Συνήθως, η απουσία 2-10 ημερών επισύρει ποινή φυλάκισης έως πέντε έτη, αντί της λιποταξίας, που τιμωρείται με κάθειρξη 15 ετών.

Η περίπτωση του Βλαντίμιρ φυσικά και δεν είναι η μοναδική, καταγράφει σε σχετικό ρεπορτάζ ο ανεξάρτητος ρωσικός ιστότοπος ερευνητικής δημοσιογραφίας Vazhnyye Istorii.

Επικαλούμενος στοιχεία της οργάνωσης «Κάλεσμα Συνείδησης», που υπερασπίζεται το δικαίωμα άρνησης στρατιωτικής θητείας, ο ιστότοπος αναφέρει ότι ο αριθμός των «αδικαιολογήτως απόντων» στον ρωσικό στρατό, που επιδιώκουν ενεργά να φυλακιστούν παρά να επιστρέψουν στον πόλεμο, αυξάνεται σταθερά εδώ και ένα χρόνο.

Στα τέλη του 2023 και στις αρχές του 2024, τα ανάλογα αιτήματα που έφταναν στην οργάνωση περίπου ένα τον μήνα.

Από τον Μάιο του 2024, αυξήθηκαν κατά μέσο όρο σε 10 μηνιαίως.

Πρόκειται κυρίως για στρατιώτες που βρίσκονταν σε άδεια ή είχαν απομακρυνθεί από τα πεδία των μαχών λόγω τραυματισμού.

Για τους περισσότερους η φυλακή είναι η μοναδική διέξοδος από τον πόλεμο, εξηγούν δικηγόροι της ομάδας «Κάλεσμα Συνείδησης», καθώς δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Δεν έχουν χρήματα, ξένο διαβατήριο ή τις απαραίτητες διασυνδέσεις.

Οι λιποταξίες στις τάξεις του ρωσικού στρατού εκτιμάται ότι ξεπερνούν στις 49.000 εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία (REUTERS/Shamil Zhumatov/File Photo)

Διεφθαρμένοι αξιωματικοί και «μαύρες χήρες»

Για άλλους Ρώσους στρατιώτες, σύμφωνα με έτερη έρευνα του Vazhnyye Istorii, ο εφιάλτης του πολέμου επιτείνεται από τη διαφθορά ανωτερων τους στα μέτωπα των μαχών και την ασυδοσία ορισμένων πίσω στην πατρίδα.

«Θέλετε να πάτε σε άδεια; Πληρώστε! Δεν θέλετε να λάβετε μέρος στην επόμενη επίθεση; Πληρώστε!», περιγράφει την κατάσταση στη μονάδα του ένας στρατιώτης από τη Σιβηρία.

Πριν από ένα χρόνο, κανόνισε να φύγει από το μέτωπο υποσχόμενος να πληρώσει στον διοικητή του ένα εκατομμύριο ρούβλια. Του έδωσε αρχικά 75.000, υποσχόμενος να μεταφέρει τα υπόλοιπα αργότερα.

Επιστρέφοντας στη Ρωσία, επικοινώνησε με στρατιωτικούς εισαγγελείς και ζήτησε μεταφορά σε άλλη μονάδα.

Αλλά «στον πόλεμο, τα χρήματα μπορούν να αγοράσουν πολλά περισσότερα», αναφέρει ο ρωσικός ιστότοπος.

Με αμοιβή έως και 3 εκατομμύρια ρούβλια (33.000 ευρώ) με την στρατολόγησή τους, εκατοντάδες χιλιάδες σε μηνιαίες αποδοχές, έως 4 εκατομμύρια για τραυματισμούς και 13 εκατομμύρια σε περίπτωση θανάτου, οι στρατιώτες «μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χρήματά τους για να πάρουν αναρρωτική άδεια» και σε ορισμένες περιπτώσεις -με ένα καλό χρηματικό ποσό- να απαλλαγούν εντελώς από τη μάχη».

Παρ’ όλα αυτά, είναι πολλοί αυτοί που πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης: στην πρώτη γραμμή, στα μετόπισθεν, σε άδεια, ακόμη και μετά θάνατον…

Στην τελευταία περίπτωση, πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν οι λεγόμενες «μαύρες χήρες».

Έτσι αποκαλούνται σήμερα στη Ρωσία όσες γυναίκες παντρεύονται στρατιώτες και περιμένουν το θάνατό τους για να εισπράξουν την παχυλή αποζημίωση από το κράτος.

Δεν υπάρχουν συγκεντρωτικά στοιχεία για το πόσες είναι σε αριθμό ή και πόσες μέλη εγκληματικών ομάδων.

Εκτιμάται ωστόσο ότι πλέον αυξάνονται διαρκώς.

«Το 2023 λαμβάναμε κλήσεις γεμάτες δάκρυα και απεγνωσμένες εκκλήσεις για την ανάκτηση των σορών», λέει χαρακτηριστικά ένας διοικητής, υπεύθυνος για την ειδοποίηση συγγενών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στα πεδία των μαχών.

«Τώρα, οι περισσότερες κλήσεις είναι για τις αποζημιώσεις»…