Γεφυρώνοντας το χάσμα: Ο ρόλος Θεσμών και ΕΚΕ στην καταπολέμηση της ανισότητας

Η ανισότητα, όπως μας περιγράφει η ίδια η λέξη, αποτελείται από το στερητικό Α και την Ισότητα. Αυτό σημαίνει ότι όπου συναντάται υπάρχει πρόβλημα, και δυστυχώς υπάρχει όπου υπάρχουν άνθρωποι, δηλαδή παντού. Αυτή η ιστορικά βαθιά ριζωμένη κοινωνική παθογένεια, που αλλοιώνει την κοινωνική συνοχή και δυσκολεύει (ενίοτε απειλεί) την ευημερία εκατομμυρίων ανθρώπων, έχει γίνει ο μεγάλος πονοκέφαλος, ακόμα και των προνομιούχων αυτού του κόσμου.

Σε αυτή τη συνεχή μάχη για ένα πιο δίκαιο κόσμο, όπου θα μπορεί να γεννήσει ολοένα και περισσότερα χαμόγελα που θα ομορφαίνουν τη ζωή του πλανήτη μας, οι θεσμοί και τα εταιρικά προγράμματα κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ) αναδύονται ως δύο ισχυροί σύμμαχοι.

Και οι δύο αυτοί παράγοντες έχουν τη δύναμη και τα εργαλεία να γεφυρώσουν το χάσμα που χωρίζει τους έχοντες από τους μη έχοντες, διαμορφώνοντας εκ νέου το τοπίο.

Ο ρόλος των θεσμών

Σε συστημικό επίπεδο συναντάμε τους θεσμούς, που σημαίνει κατά κύριο λόγο τις κυβερνήσεις όπου ως το εκτελεστικά και νομοθετικά όργανα των κρατών μέσω της χάραξης και της εφαρμογής δίκαιων και προοδευτικών πολιτικών, μπορούν να αναδιανείμουν τρόπον τινά τον πλούτο, να επενδύσουν στην εκπαίδευση και την υγεία, και να δημιουργήσουν ένα ισχυρό δίχτυ κοινωνικής προστασίας για τους πιο ευάλωτους συνανθρώπους μας.

Η έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD) με τίτλο «Growing Unequal?» αναδεικνύει για παράδειγμα πώς οι πολιτικές φορολόγησης και κοινωνικών δαπανών έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν σημαντικά τα επίπεδα ανισότητας σε μια χώρα.

Εξίσου σημαντικός φορέας των θεσμών είναι οι ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές που διαδραματίζουν έναν κρίσιμο ρόλο στην εποπτεία λειτουργίας των αγορών και στην πρόληψη αθέμιτων πρακτικών που μπορούν να εντείνουν τις οικονομικές και κοινωνικές διαφορές.

Για αυτό είναι καίριας σημασίας να διασφαλίζεται η ισότιμη πρόσβαση στη δικαιοσύνη και να καταπολεμάτε η διαφθορά, προκειμένου να μπορούν κάποια στιγμή όλοι να έχουν ίσες ευκαιρίες.

Στην έκθεση «Poverty and Shared Prosperity» η Παγκόσμια Τράπεζα τονίζει τη σημασία της χρηστής διακυβέρνησης και του κράτους δικαίου για τη μείωση της φτώχειας και την προώθηση της συμμετοχικής ανάπτυξης.

Η δυναμική της ΕΚΕ

Ωστόσο, δεν είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι οι θεσμοί για τη μάχη κατά της ανισότητας. Δεδομένης της παγκοσμιοποίησης και της διευρυμένης δυναμικής που έχουν οι σύγχρονες επιχειρήσεις στην οικονομία και την κοινωνία, τα προγράμματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) αναδεικνύονται ως ένα επιπλέον, πολύτιμο εργαλείο αλλαγής.

Πλέον, η ΕΚΕ δεν περιορίζεται σε φιλανθρωπικές δωρεές και γκαλά, αλλά είναι μια πιο σύνθετη και ουσιαστική δραστηριότητα, καθότι εξελίσσεται σε μια επιχειρηματική στρατηγική που ενσωματώνει κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους στην εταιρική λειτουργία.

Πώς μπορούν οι εταιρείες, μέσω των προγραμμάτων ΕΚΕ, να συμβάλουν στην εξάλειψη της ανισότητας; Με πολλούς και πολύ σημαντικούς τρόπους. Μπορούν για παράδειγμα να επενδύσουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης για ευάλωτες ομάδες, να στηρίξουν την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία σε υποβαθμισμένες και απομακρυσμένες περιοχές, να προωθήσουν την συμπερίληψη στο εργασιακό περιβάλλον, και να διασφαλίσουν δίκαιες εργασιακές συνθήκες και ίσες αμοιβές για όλους τους εργαζομένους.

Σε έκθεση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Επιχειρήσεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (WBCSD) υπογραμμίζεται πώς οι εταιρείες μπορούν να δημιουργήσουν «κοινή αξία» αντιμετωπίζοντας κοινωνικές προκλήσεις με επιχειρηματικές λύσεις.

Μην ξεχνάμε τη δύναμη επιρροής που έχουν οι εταιρείες για να προωθήσουν θετικές αλλαγές στις κοινότητες όπου δραστηριοποιούνται. Επιπλέον, μπορούν να συνεργαστούν με μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και άλλους φορείς της κοινωνίας των πολιτών για την υλοποίηση κοινωφελών προγραμμάτων.

Η πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών «Global Compact», ήτοι η μεγαλύτερη εταιρική πρωτοβουλία βιωσιμότητας στον κόσμο, ενθαρρύνει τις εταιρείες να ευθυγραμμίσουν τις στρατηγικές και τις λειτουργίες τους με δέκα παγκόσμιες αρχές στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της εργασίας, του περιβάλλοντος και της καταπολέμησης της διαφθοράς, λαμβάνοντας δράση για την προώθηση κοινωνικών στόχων.

Ωστόσο, αυτή είναι η θεωρία. Τι γίνεται αλήθεια στην πράξη; Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων ΕΚΕ δεν είναι αυτονόητη. Για να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στην εξάλειψη της ανισότητας, τα προγράμματα αυτά πρέπει να είναι στρατηγικά σχεδιασμένα κατά τέτοιον τρόπο ώστε να βασίζονται σε πραγματικές ανάγκες, να είναι μετρήσιμα και διαφανή όπως και να ενσωματώνονται στην κεντρική επιχειρηματική στρατηγική της εταιρείας.

Κανείς δεν θα αρνηθεί και την πιο απλή φιλανθρωπία, μόνο που αυτή λειτουργεί ως στιγμιαίο παυσίπονο και όχι ως θεραπεία της νόσου.

Η σημασία της συνεργασίας θεσμών και αγοράς

Μία ουσιαστική συνεργασία μεταξύ θεσμών και εταιρειών μπορεί να δημιουργήσει συνέργειες με πολλαπλασιαστικά οφέλη για την κοινωνία αλλά και τις επιχειρήσεις. Οι κυβερνήσεις έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ένα ευνοϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο που να ενθαρρύνει τις εταιρικές δράσεις, όπως και να παρέχουν κίνητρα για επενδύσεις σε προγράμματα για την καταπολέμηση της ανισότητας.

Οι επιχειρήσεις, ως έτερο μέρος, μπορούν να προσφέρουν την τεχνογνωσία, τους πόρους και την καινοτομία τους για την υλοποίηση αποτελεσματικών λύσεων σε κοινωνικά προβλήματα.

Σε κάθε περίπτωση, η εξάλειψη της ανισότητας απαιτεί μια συλλογική προσέγγιση. Οι θεσμοί και οι επιχειρήσεις μέσω των προγραμμάτων της ΕΚΕ αποτελούν δύο κρίσιμους παράγοντες αυτής της προσπάθειας. Με τη δέσμευση και υλοποίηση δίκαιων πολιτικών, την υπεύθυνη επιχειρηματική δράση και την ουσιαστική συνεργασία των δύο, μπορούμε να ελπίζουμε σε έναν καλύτερο κόσμο όπου οι ευκαιρίες δεν θα είναι προνόμιο των λίγων, αλλά των όλων.