in.gr > The Good Life > Culture Live > Τζον Μακ Τίρναν – «Οι ταινίες μου ήταν αρκετά πατριωτικές αλλά η φυλακή άλλαξε τη στάση μου»
Καρέ-καρέ05 Απριλίου 2025 | 15:00
Τζον Μακ Τίρναν – «Οι ταινίες μου ήταν αρκετά πατριωτικές αλλά η φυλακή άλλαξε τη στάση μου»
Ο σκηνοθέτης Τζον Μακ Τίρναν πίσω από κλασικά έργα όπως το «Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει» και «Ο Κυνηγός», εργάζεται πάνω στην πρώτη του ταινία μετά από περισσότερα από 20 χρόνια αποχής, καθώς και σε ένα βιβλίο για την εμπειρία του στη φυλακή.
Σε συζητήσεις για τη χρυσή εποχή των ταινιών δράσης του Χόλιγουντ, οι αναφορές σε μία ή περισσότερες από τις ταινίες του Τζον Μακ Τίρναν (ο οποίος γεννήθηκε στο Albany της Νέας Υόρκης και είναι 74 ετών) είναι αναπόφευκτες.
Μόνο στην ύστερη λάμψη της δεκαετίας του 1980, ο σκηνοθέτης γύρισε τρεις κλασικές ταινίες back-to-back: Ο Κυνηγός (1987), Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει (1988) και Το Κυνήγι του Κόκκινου Οκτώβρη (1990).
Επιστρέφει 20 χρόνια μετά
Αφού απόλαυσε ένα αφιέρωμα στο Παρίσι από τη γαλλική Cinemathèque, ο Μακ Τίρναν επισκέφθηκε την Ισπανία για να παραλάβει το τιμητικό βραβείο που έλαβε φέτος από το φεστιβάλ κινηματογράφου φαντασίας Sombra.
Ο βετεράνος κινηματογραφιστής είναι ευγνώμων για τις διαδοχικές αναγνωρίσεις της καριέρας του, αλλά όπως λέει στην EL PAÍS, απέχει πολύ από το να βάλει τέλος στην καριέρα του. Όπως αποκάλυψε στις συζητήσεις που διοργάνωσε το Sombra, περισσότερα από 20 χρόνια μετά την τελευταία του ταινία, σχεδιάζει την επιστροφή του στη μεγάλη οθόνη, αν και δεν θέλει ακόμα να μοιραστεί πολλές λεπτομέρειες.
«Είμαι λίγο προληπτικός στο να μιλάω για ταινίες μέχρι να τις γυρίσουμε. Είχα μερικές ανεξάρτητα χρηματοδοτούμενες ταινίες που ήμουν σίγουρος ότι θα γίνονταν και μετά δεν έγιναν. Απλά θα περιμένω και θα δω».
«Είναι Δευτέρα πρωί και ο Μακ Τίρναν αποδίδει την κούρασή του στον μαραθώνιο των τελευταίων 48 ωρών» γράφει πριν κάνα μήνα ο Jaime Lorite Chinchón στην EL PAÍS και συνεχίζει:
«Συμμετείχε σε δύο μεγάλες δημόσιες εκδηλώσεις στη Μούρθια και τη Μαδρίτη, τις πόλεις που φιλοξενούν το Sombra, οι οποίες ήταν sold out και συνοδεύτηκαν από προβολή της ταινίας Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει.
»Ο σκηνοθέτης απάντησε γενναιόδωρα στις ερωτήσεις των θαυμαστών του, μπήκε στην αιώνια συζήτηση για το αν η ταινία του Μπρους Γουίλις πρέπει να θεωρείται χριστουγεννιάτικη («Πρόκειται για μια φεστιβαλική νύχτα, στο στυλ του Ονείρου θερινής νυκτός του Σαίξπηρ, όπου όλοι οι σημαντικοί άνθρωποι γίνονται καθίκια και τα καθίκια γίνονται ήρωες. Οπότε πούσαρα το χριστουγεννιάτικο ύφος») υπέγραψε αφίσες και φωτογραφήθηκε με όλους όσοι ζήτησαν μία.
»Στην Ισπανική Εταιρεία Συγγραφέων και Εκδοτών της Μαδρίτης, τον χώρο που επιλέγει για τις συνεντεύξεις του με τον Τύπο, ο Μακ Τίρναν πίνει μια γουλιά από την κόκα κόλα του, μιλάει αργά και δεν δίνει ποτέ την εντύπωση ότι έχει κουραστεί να κουβεντιάζει για τα πεπραγμένα του παρελθόντος».
O Μακ Τίρναν εξηγεί εάν το Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει είναι μια χριστουγεννιάτικη ταινία
Η φυλάκισή του το 2013-2014
«Με παίρνεις πολύ στα σοβαρά, λυπάμαι» λέει. Αυτό που θα μπορούσε να είναι η πιο δυσάρεστη φάση ερωτήσεων της συζήτησης, αντίθετα, προκάλεσε το πάθος του: η φυλάκισή του το 2013-2014.
«Άλλαξε τη στάση μου απέναντι στα πάντα. Σωματικά, πέρασα υπέροχα. Δεν ήταν φυλακή, ήταν απλώς μια πανεπιστημιούπολη στη Νότια Ντακότα. Μπήκα στο συνεργείο κατασκευής στέγης, επειδή είχα δουλέψει ως κατασκευαστής στέγης όταν ήμουν στο κολέγιο.
»Πέρασα όλο το καλοκαίρι σε στέγες, όπως όταν ήμουν 22 ετών» λέει.
Ο Μακ Τίρναν καταδικάστηκε επειδή είπε ψέματα στο FBI κατά τη διάρκεια της υπόθεσής του εναντίον του Άντονι Πελικάνο, ο οποίος ήταν γνωστός ως ο ιδιωτικός ντετέκτιβ των αστέρων.
Ο σκηνοθέτης αρχικά αρνήθηκε ότι γνώριζε για τις δραστηριότητες του Πελικάνο, δήλωση που αργότερα ανακάλεσε όταν αποδείχθηκε ότι ο ντετέκτιβ έκλεψε το τηλέφωνο ενός παραγωγού αφού ο Μακ Τίρναν προσέλαβε τις υπηρεσίες του τον Αύγουστο του 2000.
Τα γεγονότα εκτυλίχθηκαν εν μέσω μιας δημιουργικής διαμάχης για την ταινία Rollerball (2002), τη μεγαλύτερη αποτυχία του Μακ Τίρναν.
«Οι επόπτες που διοικούν τα στούντιο τώρα ενδιαφέρονται μόνο για τα χρήματα των ιδιοκτητών. Χρησιμοποιώ συγκεκριμένα τη λέξη «επόπτης», ξέρετε τι είναι αυτό;»
Η εξεύρεση επιχειρηματικών εταίρων μετά από ένα σκάνδαλο τέτοιου μεγέθους δεν είναι εύκολη υπόθεση. Από την άλλη πλευρά, δεν έχει εντυπωσιαστεί από την κατάσταση του κλάδου.
«Τα περισσότερα ‘blockbusters’ είναι κόμικς και δεν με ενδιαφέρουν. Είναι απλώς εταιρικό προϊόν. Δεν υπάρχουν άνθρωποι σε αυτά, γι’ αυτό και δεν έχουμε άνθρωπο στον Λευκό Οίκο αυτή τη στιγμή» λέει.
«Τα στούντιο ανήκουν πλέον σε μεγάλες εταιρείες. Φτιάχνουν ταινίες με βάση την έρευνα αγοράς, και όλοι παίρνουν την ίδια έρευνα αγοράς. Οι άνθρωποι που κάποτε διοικούσαν τα στούντιο ήταν κινηματογραφιστές.
»Όσο κι αν προσπαθούσαν να προσποιηθούν ότι επρόκειτο μόνο για χρήματα, στην πραγματικότητα γνώριζαν ότι συμμετείχαν στην κουλτούρα. Και οι ιδέες της εποχής, ήταν όλες στις ταινίες.
»Οι επόπτες που διοικούν τα στούντιο τώρα ενδιαφέρονται μόνο για τα χρήματα των ιδιοκτητών. Χρησιμοποιώ συγκεκριμένα τη λέξη «επόπτης», ξέρετε τι είναι αυτό; Συνήθως χρησιμοποιείται με τις φυτείες βαμβακιού [που δούλευαν σκλάβοι] στο Νότο. Οι απόντες ιδιοκτήτες έστελναν επιστάτες για να παρακολουθούν τις φυτείες τους και να διασφαλίζουν ότι το βαμβάκι έφτανε στο Λονδίνο».
To making of του Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει
Εύθραυστοι υπερήρωες
Ο Μακ Τίρναν συγκινείται. Φαίνεται να είναι πραγματικά απογοητευμένος από όλα αυτά. «Οι ταινίες είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας. Αν για μια ολόκληρη γενιά, κάνετε ταινίες για υπερήρωες, αυτό είναι τρομερό πράγμα που διδάσκουμε στα παιδιά μας» λέει.
Ο ίδιος ο κινηματογράφος του σκηνοθέτη είναι γεμάτος από ήρωες, αλλά επιμένει στην ευθραυστότητά τους, ξεκινώντας από τον Τζον Μακ Κλέιν, τον θρυλικό χαρακτήρα του Μπρους Γουίλις, ο οποίος περνάει το σύνολο του Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει τρώγοντας ξύλο και ρισκάροντας τη ζωή του.
Πολλοί μπορεί να αναλογίστηκαν αυτή την ευπάθεια το 2022, όταν ανακοινώθηκε ότι ο Γουίλις θα αναγκαστεί να αποσυρθεί λόγω μετωποκροταφικής άνοιας. «Είδα τον Μπρους πριν από περίπου ένα χρόνο» λέει ο Μακ Τίρναν. Πώς τα πάει; «Δεν είναι καλά. Αντιμετωπίζει ένα πολύ δύσκολο πράγμα. Αλλά η οικογένειά του είναι συγκεντρωμένη γύρω του και τον φροντίζουν πολύ καλά».
«Ο Τραμπ δεν θα ήταν πρόεδρος αν επέτρεπαν στους ανθρώπους να ψηφίσουν. Ο Τραμπ είναι ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας. Είναι ο πρόεδρος της ΚΚΚ»
«Το θάρρος ενός υπερήρωα είναι άσκοπο. Αλλά το θάρρος και η επιμονή σε έναν πραγματικό άνθρωπο, όταν υπάρχει πραγματική πιθανότητα να χάσει… Αυτό είναι μια ιστορία», είπε ο Μακ Τόρναν σε 500 και πλέον άτομα που είχαν συγκεντρωθεί στο Palacio de la Prensa της Μαδρίτης μια μέρα νωρίτερα.
Ο Μακ Τίρναν δουλεύει πάνω σε ένα βιβλίο με συνεντεύξεις που έγραψε όσο ήταν φυλακισμένος, για το οποίο μίλησε με «πάρα πολλούς ανθρώπους» και το οποίο, όπως λέει, βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα χέρια του δικηγόρου του.
«Με είχε ενοχλήσει πολύ ο ρατσισμός. Υπήρχαν εκεί περίπου 150 παιδιά από την Αφροαμερική. Δεν ήταν εγκληματίες, ήταν απλώς παιδιά της περιοχής που προσπαθούσαν να βγάλουν χρήματα με τον μόνο τρόπο που μπορούσαν. Είχαν την επιλογή να εργαστούν στα McDonald’s ή να εργαστούν για την τοπική εγκληματική οργάνωση.
»Οι λευκοί παίρνουν τα φάρμακά τους από τους γιατρούς, αλλά οι φτωχοί πρέπει να τα παίρνουν από οποιονδήποτε. Φαίνεται ότι όλα αυτά έχουν να κάνουν με την αφαίρεση των ψήφων, επειδή αυτά τα παιδιά δεν μπορούν ποτέ ξανά να ψηφίσουν» λέει.
«Πιάνουν ένα παιδί με κάποια μικρή ποσότητα ναρκωτικών ή κάτι τέτοιο, δεν μπορούν να πληρώσουν καλούς δικηγόρους, οπότε ό,τι πει ο εισαγγελέας, συμβαίνει, και δεν επιτρέπεται ποτέ ξανά να ψηφίσουν.
»Ο Νίξον ξεκίνησε κάτι που ονομάζεται πόλεμος κατά των ναρκωτικών, ο οποίος στην πραγματικότητα είναι απλώς ένας πόλεμος κατά των μαύρων. Ο Τραμπ δεν θα ήταν πρόεδρος αν επέτρεπαν στους ανθρώπους να ψηφίσουν. Ο Τραμπ είναι ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας. Είναι ο πρόεδρος της ΚΚΚ» ξεσπαθώνει ο Μακ Τίρμαν.
Ο Μακ Τίρναν, του οποίου οι ταινίες από τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 θεωρούνται σύμβολα της αμερικανικής κοινωνίας, δεν θα μπορούσε να είναι πιο αηδιασμένος από τον σημερινό πρόεδρο.
Για χρόνια, αυτός και η σύζυγός του ζούσαν εκτός της χώρας. «Έχω μια φωτογραφία του παππού μου να στέκεται στο μπροστινό μέρος ενός πλοίου στη Χάβρη το 1918. Και έχω μια φωτογραφία του πατέρα μου στο Τόκιο ως νεαρός υποπλοίαρχος του ναυτικού το 1945. Έπαθε μια ασθένεια στον Νότιο Ειρηνικό, η οποία προκάλεσε βλάβη στην όρασή του.
»Η κόρη μου έκανε μεγάλη έρευνα για την οικογένεια της μητέρας μου, βρήκε ότι ήταν απλοί γαλακτοπαραγωγοί στην Αγγλία που μετανάστευσαν στη Μασαχουσέτη το 1620. Έτσι, είχα ανθρώπους στην οικογένειά μου που πολέμησαν σε κάθε πόλεμο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ποτέ. Και ζούμε στον Καναδά! Είναι ενοχλητικό» λέει.
«Ξέρετε; Η δημιουργία και η ενοποίηση της Ευρώπης είναι το καλύτερο πράγμα που έχει συμβεί εδώ και χίλια χρόνια. Υπάρχει ειρήνη για 2.000 μίλια, πολύ καλύτερο βιοτικό επίπεδο, δεν έχεις τόσα πολλά χρήματα συγκεντρωμένα στα χέρια πολύ λίγων ανθρώπων, όπως έχουμε εμείς.
»Αυτό προέρχεται από την οικονομία της Συνομοσπονδίας, όπου τα πάντα ανήκαν στο κορυφαίο 2% και όλοι οι άλλοι δεν είχαν τίποτα. Αυτό είναι που χτίζουν στην Αμερική. Όλες οι ταινίες μου είναι πολύ θετικές, αρκετά πατριωτικές. Αλλά, όπως είπα, η φυλάκιση άλλαξε τη στάση μου για πάρα πολλά πράγματα».
-Αν καταφέρετε να κάνετε άλλη μια ταινία, δεν θα είναι τόσο θετική, μετά από όλα όσα μάθατε;
-Θα είναι θετική, αλλά με άλλο τρόπο.
*Με στοιχεία από elpais.com| Αρχική Φωτό: Από τα γυρίσματα του Πολύ Σκληρός για να Πεθάνει / YouTube