Η γλώσσα καθορίζει τη νόηση, υποδεικνύουν ιθαγενείς που μετρούν μόνο έως το… δύο
Η αμφιλεγόμενη θεωρία ότι η γλώσσα καθορίζει τη σκέψη φαίνεται να κερδίζει έδαφος: Σύμφωνα με δημοσίευση στο Science, Βραζιλιάνοι ιθαγενείς των οποίων η αριθμητική περιορίζεται στις λέξεις «ένα, δύο, πολλά» αδυνατούν να μετρήσουν περισσότερα αντικείμενα.
Η αμφιλεγόμενη θεωρία ότι η γλώσσα καθορίζει τη σκέψη φαίνεται να κερδίζει έδαφος μετά την έρευνα που δημοσιεύεται την Παρασκευή στο Science: Βραζιλιάνοι ιθαγενείς των οποίων η αριθμητική περιορίζεται στις λέξεις «ένα, δύο, πολλά» αδυνατούν να μετρήσουν περισσότερα από τρία αντικείμενα.
Οι ενήλικες της φυλής κυνηγών-τροφοσυλλεκτών Πιράχα, που ζουν απομονωμένοι κοντά στο ποτάμι Μαΐσι στην Αμαζονία, δεν μπορούσαν να διακρίνουν τη διαφορά ανάμεσα σε δύο σειρές τεσσάρων και πέντε αντικειμένων.
Για τους Πιράχα, η λέξη «ένα» ορισμένες φορές σημαίνει και «μερικά». Οι λέξεις «αριθμός», «περισσότερα», «όλα», «καθένα» δεν υπάρχουν και η αντωνυμία «αυτός» σημαίνει επίσης και «αυτοί» γράφουν οι ερευνητές.
Στο απλούστερο πείραμα, ο Πίτερ Γκόρντον του Πανεπιστημίου Columbia στη Νέα Υόρκη τοποθέτησε σε σειρά διάφορα αντικείμενα, όπως μπαταρίες, ξυλαράκια και καρύδια, και ζήτησε από ιθανεγείς να τοποθετήσουν και αυτοί στη σειρά ισάριθμα αντικείμενα από ένα σωρό.
Όταν τα αντικείμενα ήταν ένα, δύο, ή τρία, οι Πιράχα ολοκλήρωναν την εργασία με ακρίβεια. Όμως μετά το τέσσερα έχαναν τη μέτρηση και οι επιδόσεις τους χειροτέρευαν όσο αυξανόταν τα αντικείμενα.
Γλωσσικός ντετερμινισμός
«Είναι ένα εκπληκτικό και πολύ σημαντικό εύρημα» σχολιάζει στο NewScientist.com η Λίσα Φέιγκενσον, αναπτυξιακή ψυχολόγος του Πανεπιστημίου John Hopkins και ειδική στη μελέτη της αριθμητικής από γνωσιακή πλευρά (δεν μετείχε στην έρευνα). «Το κατά πόσο η γλώσσα επιτρέπει να έχει κανείς νέες σκέψεις παραμένει ένα πολύ αμφιλεγόμενο θέμα».
Οι διαπιστώσεις του Γκόρντον «είναι μακράν η ισχυρότερη ένδειξη» ότι η γλώσσα καθορίζει τη σκέψη, αναφέρει η Φέιγκενσον και στο Nature.com
Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι μια υποτυπώδης ικανότητα απαρίθμησης είναι εγγενής και δεν εξαρτάται από τη γλώσσα. Πολλά ζώα, όπως οι πίθηκοι, τα περιστέρια και οι αρουραίοι, μπορούν να μετρούν μέχρι και τρία ή τέσσερα αντικείμενα.
Τα παιδιά και ορισμένα ζώα έχουν δύο βασικές, αλλά περιορισμένες ικανότητες μέτρησης: Πρώτον, αναγνωρίζουν έως και τρία αντικείμενα απομνημονεύοντας εικόνες. Δεύτερον, μπορούν να κάνουν χονδρικές εκτιμήσεις για πλήθη αντικειμένων, όπως «περίπου είκοσι».
«Οι εθελοντές Πιράχα προσπαθούσαν πραγματικά πολύ σκληρά να απαντήσουν σωστά, και ήταν σαφές ότι καταλάβαιναν το ζητούμενο» σχολιάζει στο Reuters ο Γκόρντον, επικεφαλής της αποστολής στην Αμαζονία. «Μπορεί κανείς να αποκλείσει ότι οι Πιράχα πάσχουν από νοητική υστέρηση» βεβαιώθηκε ο ερευνητής με άλλα τεστ.
Η έρευνα φαίνεται να συνηγορεί στην αμφιλεγόμενη θεωρία που διατύπωσε τη δεκαετία του 1930 ο Μπένζαμιν Λι Γουόρφ: ότι η γλώσσα καθορίζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε αλλά και το τι μπορούμε να σκεφτούμε. Η θεωρία ονομάστηκε «γλωσσικός ντετερμινισμός».
Οι επιστήμονες που κλήθηκαν να σχολιάσουν την έρευνα παραδέχονται πάντως ότι τίποτα δεν έχει αποδειχθεί.
Το παράξενο είναι ότι οι Πιράχα αδυνατούν να ολοκληρώσουν και άλλες εργασίες, που για άλλους πολιτισμούς θεωρούνται πανεύκολες.
«Οι Πιράχα όχι μόνο δεν μετρούν, αλλά και δεν σχεδιάζουν» γράφει ο Γκόρντον στο Science. «Ο σχεδιασμός ευθείων γραμμών ήταν εφικτός μόνο με πολύ μεγάλη προσπάθεια και συγκέντρωση, και με τη συνοδεία ηχηρών στεναγμών και βογγητών».
Για πρώτη φορά, η ζωή του Νίκου Ξυλούρη ανεβαίνει στο θεατρικό σανίδι από τη Stages Network και τα Αθηναϊκά Θέατρα, με το έργο Ο Αρχάγγελος της Κρήτης. Έως τις 31 Ιανουαρίου στο θέατρο ΗΒΗ.
Μια από τις πιο ωραίες φωνές της γενιάς της, η Βιολέτα Ίκαρη επιστρέφει στη δισκογραφία με το EP Σύννεφα Μπαλόνια, αλλά και στον Σταυρό του Νότου στις 26 Δεκεμβρίου.
Φροίξος Φυντανίδης
WIDGET ΡΟΗΣ ΕΙΔΗΣΕΩΝΗ ροή ειδήσεων του in.gr στο site σας
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Παρασκευή 19.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/hessamoddin-jafari-Rjs0QP4wL9E-unsplash-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442