in.gr > The Good Life > Art > Eνέσιμα, ρυτίδες, η εξουσία γυμνή: Γιατί τα σοκαριστικά πορτρέτα του επιτελείου Τραμπ στo Vanity Fair έφεραν σεισμό – «Όχι άλλες μάσκες»
«Δεν έβαλα εγώ τα σημάδια στα χείλη της» λέει ο Κρίστοφερ Άντερσον, ο φωτογράφος στον οποίο το Vanity Fair ανέθεσε να απαθανατίσει το επιτελείο του Ντόναλντ Τραμπ, χωρίς ίσως να γνωρίζει το σοκ που θα προέκυπτε από τα σκληρά, απογυμνωμένα από φίλτρα, ακραία κοντινά πορτρέτα των ανθρώπων σε θέσεις εξουσίας του Λευκού Οίκου.
Σε μια εποχή όπου η πολιτική εικόνα φιλτράρεται σχολαστικά από στρατιές συμβούλων επικοινωνίας, ο φωτορεπόρτερ Κρίστοφερ Άντερσον κατάφερε το αδιανόητο: να παρουσιάσει τους ισχυρότερους ανθρώπους της Αμερικής χωρίς το προστατευτικό πέπλο του ρετούς.
«Αν ρετούσαρα τις ατέλειες, θα έλεγα ψέματα» είπε ο Άντερσον για την μαεστρική αποδόμηση του θεάτρου της εξουσίας. Τα πρόσφατα πορτρέτα του για το Vanity Fair, που αποτυπώνουν με αμείλικτη λεπτομέρεια κάθε ατέλεια του στενού κύκλου του Ντόναλντ Τραμπ, έγιναν αμέσως αντικείμενο παγκόσμιας συζήτησης, αναδεικνύοντας τη διαχρονική σύγκρουση ανάμεσα στην κατασκευασμένη πολιτική πρόσοψη και την ανθρώπινη πραγματικότητα.
Οι φωτογραφίες σχολιάστηκαν ίσως περισσότερο ακόμη και από τις αποκαλύψεις της Σούζι Γουάιλς για τους πρωταγωνιστές στην όπερα της εξουσίας των ΗΠΑ.
Φέρνοντας το επιτελείο του Τραμπ σε γκρο πλάνο —ανάμεσά τους η Κάρολαϊν Λίβιτ, η Σούζι Γουάιλς, ο Τζέι Ντι Βανς και ο Μάρκο Ρούμπιο— τα πορτρέτα προκάλεσαν ψηφιακό σεισμό μόλις κυκλοφόρησαν.
Βλέμματα που κοιτούν επίμονα τον φακό, δέρμα με κηλίδες, βαρύ μακιγιάζ που μοιάζει με σκόνη, σημάδια από ενέσεις. Τα πορτρέτα του Άντερσον έγραψαν ιστορία
Ο Κρίστοφερ Άντερσον, πρώην μέλος του φημισμένου πρακτορείου Magnum και ένας επαγγελματίας με ακραία καίριο βλέμμα που ξεκίνησε από τις εμπόλεμες ζώνες για να επιστρέψει στη χώρα του μετά τη γέννηση του γιού του, χρησιμοποίησε τον φακό του για να διαπεράσει το «θέατρο της πολιτικής», προσφέροντας στο κοινό μια σπάνια, αφιλτράριστη ματιά σε πρόσωπα που συνήθως εμφανίζονται μόνο υπό ελεγχόμενες συνθήκες.
Για τον Άντερσον, αυτά τα πορτρέτα δεν είναι απλώς εικόνες, αλλά «ακτινογραφίες» που αποκαλύπτουν τι κρύβεται κάτω από την επιφάνεια της αμερικανικής πολιτικής σκηνής.
Η προσέγγιση του Άντερσον δεν είναι τυχαία. Επίσης δεν είναι φορτισμένη με κάποια πολιτική ατζέντα. Ξεκινώντας την καριέρα του ως φωτορεπόρτερ εκεί που η είδηση είναι ο θάνατος, ο Άντερσον έμαθε να αναζητά την αλήθεια στις πιο σκληρές συνθήκες.
Εδώ και δύο δεκαετίες, εφαρμόζει την ίδια «κλειστοφοβική» αισθητική σε πολιτικούς όλων των αποχρώσεων, από τον Μπαράκ Ομπάμα και τον Τζο Μπάιντεν μέχρι τον Μιτ Ρόμνεϊ.
Στο λεύκωμα του του Stump, το 2014, ο Άντερσον παρουσίασε μια σειρά από παρόμοια αρετουσάριστα πορτρέτα, αποδεικνύοντας ότι ο στόχος του δεν είναι να κολακεύσει ή να προσβάλει, αλλά να καταγράψει.
«Η δουλειά μου είναι να αποκαλύπτω, όχι να κρύβω», είπε ο Άντερσον τονίζοντας ότι η άρνησή του να χρησιμοποιήσει Photoshop για να σβήσει τις ατέλειες είναι μια πράξη δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Η φωτογραφία που προκάλεσε τις πιο έντονες αντιδράσεις ήταν εκείνη της εκπροσώπου Τύπου, Κάρολαϊν Λίβιτ, όπου η λεπτομέρεια του φακού έφερε στο φως σημάδια που πολλοί εξέλαβαν ως ίχνη από αισθητικές επεμβάσεις στα χείλη.
Ο Άντερσον απάντησε αφοπλιστικά στις επικρίσεις. «Δεν έβαλα εγώ τα σημάδια των ενέσεων πάνω της. Με εκπλήσσει που κάποιοι περιμένουν από μένα να ρετουσάρω την αλήθεια».
Οι MAGA φυλή και οι υποστηρικτές της κυβέρνησης έκαναν λόγο για «διαβολική» (diabolical) προσπάθεια υποτίμησης της εικόνας τους, ο φωτογράφος επιμένει ότι η χρήση σκληρού φλας και η κοντινή απόσταση είναι τα εργαλεία του για να διαπεράσει το προσεκτικά χτισμένο επικοινωνιακό οχυρό των πολιτικών γραφείων.
Η φωτογράφιση συνόδευε ένα εκρηκτικό άρθρο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Κρις Γουίπλ, βασισμένο σε πολύμηνες συνεντεύξεις με τη Σούζι Γουάιλς, την προσωπάρχη του Λευκού Οίκου.
Οι αποκαλύψεις στο άρθρο του VF είναι εξίσου «γυμνές» με τα πορτρέτα του Άντερσον.
«Η εξουσία θέλει να κρύβεται πίσω από μάσκες, ο φακός μου τις αφαιρεί»
Η Γουάιλς περιέγραψε την προσωπικότητα του προέδρου ως «αυτή ενός αλκοολικού» και αποκάλυψε παρασκηνιακές πιέσεις για αλλαγή καθεστώτος στη Βενεζουέλα.
Αυτή η ασυνήθιστη πρόσβαση σε μια κυβέρνηση που παραδοσιακά προτιμά τα φιλικά προσκείμενα μέσα ενημέρωσης, δημιούργησε ένα εκρηκτικό μείγμα.
Η αντίδραση της κυβέρνησης ήταν άμεση, με τον Μάρκο Ρούμπιο να κάνει λόγο για «εσκεμμένη χειραγώγηση» των εικόνων, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Τζέι Ντι Βανς αστειευόταν κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης για το αν τα πορτρέτα θα έδειχνε το επιτελείο «εχθρικό».
Η δημόσια συζήτηση γύρω από τις φωτογραφίες του Άντερσον αναδεικνύει το μόνιμο άγχος και την ανησυχία για τον έλεγχο της πληροφορίας από τις δομές της εξουσίας.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ιστορικό επικρίσεων προς καλλιτέχνες και περιοδικά που δεν αποδίδουν την εικόνα του όπως ο ίδιος επιθυμεί, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την επίθεση του στο περιοδικό Time για το εξώφυλλο του.
Ωστόσο, η περίπτωση του Vanity Fair θυμίζει ότι ο ρόλος του φωτορεπορτάζ δεν είναι να υπηρετεί την αυταπάτη της τελειότητας ενώ υπενθυμίζει το σπάνιο ήθος ενός επαγγελματία της εικόνας που σε καιρούς πλασματικής απολυταρχίας υπερασπίζεται την τέχνη στο βλέμμα του. Γιατί για τον Άντερσον οι φωτορεπόρτερ, ως πυλώνας της Τέταρτης Εξουσίας, οφείλουν αν φέρνουν στο κοινό την αλήθεια πίσω από τη μάσκα -έστω περιστασιακά.
«Δεν ρετουσάρω την αλήθεια· αν το έκανα, θα έλεγα ψέματα στον θεατή» λέει ο Άντερσον. «Τα πορτρέτα μου είναι ακτινογραφίες που διαπερνούν το θέατρο της πολιτικής»
Απαντώντας στις κατηγορίες για πολιτική εμπάθεια ο Άντερσον υπερασπίστηκε τη θέση και το έργο του μιλώντας στον Independent και την Washington Post.
«Δεν ρετουσάρω την αλήθεια· αν το έκανα, θα έλεγα ψέματα στον θεατή» είπε. «Τα πορτρέτα μου είναι ακτινογραφίες που διαπερνούν το θέατρο της πολιτικής».
«Στην εποχή των φίλτρων, η πραγματικότητα μοιάζει με τρόμο» πρόσθεσε ο Αμερικανός φωτογράφος που γνωρίζει τη διαφορά ανάμεσα στο είναι και το φαίνεσθαι.
«Η εξουσία θέλει να κρύβεται πίσω από μάσκες, ο φακός μου τις αφαιρεί» υπερασπίζεται ο Άντερσον βάζοντας φρένο σε κάθε καταγγελία προς το πρόσωπο του.
«Δεν είναι η φωτογραφία σκληρή, είναι η αλήθεια της ανθρώπινης φύσης» είπε απαντώντας στις μαζικές κατηγορίες για «πολιτική εμπάθεια».
Το Vanity Fair δημοσίευσε τις φωτογραφίες του στενού κύκλου του Τραμπ γνωρίζοντας πως θα πυροδοτήσει θύελλα αντιδράσεων που ξεπέρασε τα όρια της αισθητικής, μετατρέποντας μια φωτογράφιση σε μείζον πολιτικό ζήτημα.
Ο Κρίστοφερ Άντερσον, ο άνθρωπος πίσω από τον φακό, ξεκαθάρισε με αφοπλιστική ειλικρίνεια την απουσία κάθε σκοπιμότητας, υπεραμύνθηκε τη δημοσιογραφική ηθική και αρνήθηκε να ζητήσει συγγνώμη για την αποτύπωση της αλήθειας, όσο hardcore κι αν θεωρείται από τους πρωταγωνιστές της.
Χωρίς διάθεση μεταμελείας για το πολυσυζητημένο κοντινό πλάνο της εκπροσώπου Τύπου, Κάρολαϊν Λίβιτ ο βραβευμένος φωτογράφος ξεκαθάρισε πως η λεπτομέρεια που σόκαρε το διαδίκτυο —τα ορατά σημάδια από ενέσεις fillers στα χείλη— δεν ήταν αποτέλεσμα επεξεργασίας, αλλά της ίδιας της πραγματικότητας.
«Δεν είναι η φωτογραφία σκληρή, είναι η αλήθεια της ανθρώπινης φύσης»
«Δεν έβαλα εγώ τα σημάδια των ενέσεων πάνω της», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως τον εκπλήσσει το γεγονός ότι κάποιος θα περίμενε από έναν φωτορεπόρτερ να χρησιμοποιήσει Photoshop για να κρύψει ατέλειες.
Παρά τις αντιδράσεις από τον Λευκό Οίκο, που έκανε λόγο για «παράξενη και σκόπιμη προσπάθεια εξευτελισμού», ο Άντερσον επιμένει πως η αποστολή του ήταν να λειτουργήσει ως δημοσιογράφος και όχι ως φωτογράφος διασημοτήτων που ωραιοποιεί τα υποκείμενά του.
Μια ιδιαίτερη στιγμή της φωτογράφισης που ήρθε στο φως αφορούσε τον Στίβεν Μίλερ, τον σύμβουλο εσωτερικής ασφάλειας, ο οποίος φάνηκε να ανησυχεί για την εικόνα του.
Σύμφωνα με τον Άντερσον, μετά το τέλος της συνεδρίας, ο Μίλερ τον πλησίασε και του είπε: «Ξέρετε, έχετε μεγάλη δύναμη στη διακριτική ευχέρεια που χρησιμοποιείτε για να είστε ευγενικός με τους ανθρώπους».
Η απάντηση του φωτογράφου ήταν εξίσου αιχμηρή: «Ξέρετε, το ίδιο ισχύει και για εσάς».
Ο διάλογος αποτυπώνει την ένταση που επικρατούσε στο παρασκήνιο, σε μια κυβέρνηση που, ενώ επιδιώκει τη νομιμοποίηση που προσφέρουν τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, δυσκολεύεται να αποδεχτεί τον έλεγχο που αυτά οφείλουν να ασκούν.
«Το κοινό δεν πρέπει να βλέπει μόνο τη μάσκα»
Η διαμάχη γύρω από τα σκληρά πορτρέτα του Vanity Fair αναδεικνύει ένα μεγαλύτερο ζήτημα. Υπενθυμίζει την αποστροφή προς την αφιλτράριστη πραγματικότητα σε μια εποχή κυριαρχίας των φίλτρων και της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο Άντερσον τόνισε πως το γεγονός ότι το διαδίκτυο «παραληρεί» βλέποντας αληθινές φωτογραφίες λέει πολλά για τον κόσμο στον οποίο ζούμε σήμερα.
«Το κοινό δεν πρέπει να βλέπει μόνο τη μάσκα», κατέληξε, υποστηρίζοντας πως η καταγραφή των ρυτίδων, του μακιγιάζ και των σημαδιών από αισθητικές επεμβάσεις είναι μέρος της ειλικρινούς αποτύπωσης της εξουσίας.
Σε έναν Λευκό Οίκο που συχνά λειτουργεί ως «μηχανή διαστρέβλωσης της πραγματικότητας», οι φακοί του Άντερσον προσέφεραν μια σπάνια στιγμή οπτικής αλήθειας.
Στη μάχη μεταξύ δημόσιων σχέσεων και φωτορεπορτάζ, η αλήθεια κρύβεται στις λεπτομέρειες και άλλωστε η ευγένεια στην τέχνη του φωτορεπορτάζ δεν είναι υποχρέωση. Η αλήθεια όμως είναι καθώς σε έναν κόσμο γεμάτο προπετάσματα και επικοινωνιολόγους, γεμάτο κουρτίνες και σκιές, η εξουσία πρέπει να είναι γυμνή.
Για πρώτη φορά, η ζωή του Νίκου Ξυλούρη ανεβαίνει στο θεατρικό σανίδι από τη Stages Network και τα Αθηναϊκά Θέατρα, με το έργο Ο Αρχάγγελος της Κρήτης. Έως τις 31 Ιανουαρίου στο θέατρο ΗΒΗ.
Μια από τις πιο ωραίες φωνές της γενιάς της, η Βιολέτα Ίκαρη επιστρέφει στη δισκογραφία με το EP Σύννεφα Μπαλόνια, αλλά και στον Σταυρό του Νότου στις 26 Δεκεμβρίου.
Φροίξος Φυντανίδης
WIDGET ΡΟΗΣ ΕΙΔΗΣΕΩΝΗ ροή ειδήσεων του in.gr στο site σας