Πολύ πριν γεννηθεί ο μύθος του Προμηθέα που χάρισε στον άνθρωπο το δώρο της φωτιάς, οι Νεάντερταλ που ζούσαν στην περιοχή της σημερινής Βρετανίας γνώριζαν ήδη πώς να χρησιμοποιούν τσακμακόπετρες.
Μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature εντοπίζει τις αρχαιότερες ενδείξεις ελεγχόμενης χρήσης της φωτιάς, ηλικίας 415.000 ετών, ένα σημείο καμπής στην ανθρώπινη εξέλιξη που συνέβη πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε ως τώρα.
Μέχρι σήμερα, οι αρχαιότερες ενδείξεις προέρχονταν από έναν οικισμό των Νεάντεραλ στη βόρεια Γαλλία που χρονολογείται στα 50.000 χρόνια πριν.
Από προηγούμενε μελέτες είναι πάντως γνωστό ότι οι προϊστορικοί συγγενείς μας γνώριζαν τα οφέλη της φωτιάς πολύ πριν μάθουν να την ελέγχουν: ευρήματα στην Αφρική και το Ισραήλ υποδεικνύουν ότι, ακόμα και ένα εκατομμύριο χρόνια πριν, ο Homo erectus αξιοποιούσε τις φωτιές που άναβαν από φυσικά αίτια όπως οι κεραυνοί. Ίσως μετέφεραν μαζί τους αναμμένα κάρβουνα, δεν μπορούσαν όμως να τα ξανανάψουν όταν έσβηναν.
Τα κομμάτια σιδητοπυρίτη που βρέθηκαν στην ανασκαφή πιθανότατα είχαν μεταφερθεί από άλλες περιοχές (Jordan Mansfield)
Η νέα μελέτη αφορά έναν πήλινο κλίβανο για το ψήσιμο τούβλων που βρέθηκε έξω από το χωριό του Μπάρναμ στην περιοχή του Σάφοκ.
Οι ερευνητές βρήκαν άργιλο και λίθινα εργαλεία που είχαν εκτεθεί σε υψηλές θερμοκρασίες. Το σημαντικότερο όμως εύρημα ήταν δύο κομμάτια σιδηροπυρίτη, ενός πετρώματος που παράγει σπίθες όταν τρίβεται και χρησιμοποιείται ως τσακμάκι.
Το συγκεκριμένο ορυκτό απουσιάζει από την περιοχή, κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Νεάντεταλ το εισήγαγαν για τη συγκεκριμένη χρήση.
Οι ερευνητές πέρασαν τέσσερα χρόνια πραγματοποιώντας δοκιμές για να βεβαιωθούν ότι τα ευρήματα δεν ήταν ίχνη φυσικής πυρκαγιάς. Γεωχημικές μέθοδοι έδωσαν ενδείξεις επανειλημμένης καύσης με θερμοκρασίες που υπερέβαιναν τους 700 βαθμούς Κελσίου.
To κοκκινωπό στρώμα αργίλου που σημειώνεται με το γράμμα Β διαπιστώθηκε ότι είχε εκτεθεί επανειλημμένα σε υψηλές θερμοκρασίες (Jordan Mansfield)
Η ελεγχόμενη χρήση της φωτιάς ήταν μια από τις σημαντικότερες τεχνολογικές εξελίξεις στην ιστορία της ανθρωπότητας: έδιωχνε μακριά τα αρπακτικά και προσέφερε ζεστασιά που επέτρεψε στους προγόνους μας να επεκταθούν σε περιοχές με ψυχρό κλίμα.
Τους επέτρεψε επίσης να μαγειρεύουν τις τροφές τους και να καταστρέφουν τα παράσιτα του κρέατος και ορισμένα δηλητήρια βρώσιμων ριζών και κονδύλων.
Το μαγείρεμα διεύρυνε επίσης το ανθρώπινο διαιτολόγιο και επέτρεψε την εμφάνιση μεγάλων ανθρώπινων οικισμών, επισημαίνουν οι ερευνητές.
«Η εστία έγινε έτσι κοινωνικό κέντρο» σχολίασε ο Ρομπ Ντέιβις του Βρετανικού Μουσείου, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Είμαστε είδος που χρησιμοποίησε τη φωτιά για να διαμορφώσει τον κόσμο γύρω μας» είπε.
Παραμένει άγνωστο αν ο σύγχρονος άνθρωπος, ο Homo sapiens, γνώριζε πώς να ανάβει φωτιά όταν εμφανίστηκε στην Αφρική πριν από περίπου 300.000 χρόνια.
Στην ανασκαφή του Μπάρναμ δεν βρέθηκαν ανθρώπινα λείψανα, ωστόσο οι Νεάντερταλ, οι οποίοι εξαφανίστηκαν πριν από μόλις 39.000 χρόνια, πιστεύεται ότι ήταν το μόνο ανθρώπινο είδος που ζούσε στη Δυτική Ευρώπη εκείνη την εποχή. Τμήμα κρανίου Νεάντερταλ είχε βρεθεί τον περασμένο αιώνα στο Σουάνσκομπι, το οποίο απέχει 160 χιλιόμετρα από τον χώρο της ανασκαφής, επισήμανε ο Κρις Στρίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Ο Νικ Άστον του Βρετανικού Μουσείου, τελευταίος συγγραφέας της μελέτης, περιέγραψε τα ευρήματα ως την «πιο συναρπαστική ανακάλυψη» στα 40 χρόνια της καριέρας του.
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Πέμπτη 11.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/colton-sturgeon-6FQuEH9mcNk-unsplash-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442
