Από το «φθινόπωρο των μεταρρυθμίσεων», στον «χειμώνα της δυσαρέσκειας» – Η ταχεία φθορά του Φρίντριχ Μερτς

Αφότου ανέλαβε καγκελάριος στη Γερμανία, τον περασμένο Μάιο -έπειτα από έναν ντροπιαστικό δεύτερο γύρο ψηφοφορίας στην Ομοσπονδιακή Βουλή, πρώτη φορά στα μεταπολεμικά χρονικά της χώρας- ο κεντροδεξιός Φρίντριχ Μερτς δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες.

Υποσχέθηκε επανεκκίνηση της ασθμαίνουσας γερμανικής οικονομίας, ανάκτηση του ηγετικού ρόλου του Βερολίνου στην ΕΕ, ισχυρή στήριξη στην εμπόλεμη Ουκρανία, μετατροπή της Μπούντσεβερ (των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων) στον «ισχυρότερο συμβατικό στρατό στην Ευρώπη».

Χρειάστηκε ωστόσο τις «πλάτες» των αντιπολιτευόμενων Πρασίνων για να μπορέσει να λύσει το «φρένο χρέους» προς αύξηση των επενδύσεων στην άμυνα και στις υποδομές.

Είδε τον δυσκίνητο κυβερνητικό συνασπισμό με τους Σοσιαλδημοκράτες να περνά σχεδόν «με το καλημέρα» βαθιά κρίση, με την αποτυχία εκλογής νέων δικαστών στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης, ρίχνοντας βαριά σκιά στον θεματοφύλακα της έννομης τάξης.

Έπειτα από πολλές επικίνδυνες ρητορικές ακροβασίες του ως προς μεταναστευτικό, στο οποίο έχει επιβάλει σκληρή στάση, ο Μερτς βλέπει πλέον το ακροδεξιό κόμμα AfD, νυν αξιωματική αντιπολίτευση, να είναι πρώτο σε δημοσκοπήσεις.

Τώρα, με αφορμή την ψήφιση του νέου συνταξιοδοτικού πακέτου -που φέρει τη «βούλα» των Σοσιαλδημοκρατών- είναι αντιμέτωπος με ανταρσία βουλευτών από τη νεολαία της ίδιας της κεντροδεξιάς Χριστιανικής Ένωσης (Χριστιανοδημοκράτες/Χριστιανοκοινωνιστές).

Αν και τελικά κέρδισε την ψηφοφορία της περασμένης Παρασκευής, η κρίση δεν έχει καταλαγιάσει.

Επτά μήνες μετά τον σχηματισμό του «μεγάλου συνασπισμού» υπό τον Φρίντριχ Μερτς, οι τριγμοί στη συνοχή του γίνονται εκκωφαντικοί και η εικόνα του καγκελάριου φέρει ήδη σημάδια βαθιάς φθοράς.

Παρά την τελευταία νίκη του στο κοινοβούλιο, βγαίνει αποδυναμωμένος από την ευθεία αμφισβήτησή του από μια χούφτα νεαρούς βουλευτές, αρκετούς σε αριθμό για να θέσουν μελλοντικά σε κίνδυνο την οριακή κυβερνητική πλειοψηφία.

Συνεχίζουν τις πιέσεις στην κυβέρνηση για άρση των βαρών στις νέες γενιές, σε μια χώρα που γερνά, η εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων στα παραδοσιακά κόμματα εξουσίας και στους θεσμούς διαβρώνεται και το πολιτικό κέντρο βρίσκεται πια σε «Συμπληγάδες».

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς σε «πηγαδάκι» με τον αντικαγκελάριο, υπουργό Οικονομικών και συμπρόεδρο των Σοσιαλδημοκρατών, Λαρς Κλίνγκμπαϊλ (REUTERS/Liesa Johannssen)

Ο Μερτς και ο «εφιάλτης των Χριστουγέννων»

Παρότι η συζήτηση για τις παροχές συντάξεων έχει θεωρητικά κλείσει (ο νέος νόμος προβλέπει διατήρηση του επιπέδου των συντάξεων στο 48% του μέσου εισοδήματος έκαστου πρώην εργαζόμενου έως το 2031), το ζήτημα παραμένει ανοιχτό στη Γερμανία.

Για να κατευνάσει τις εσωκομματικές διαφωνίες, ο γενικός γραμματέας των Χριστιανοδημοκρατών, Κάρστεν Λίνεμαν, προανήγγειλε περαιτέρω συζητήσεις στην Μπούντεσταγκ (Ομοσπονδιακή Βουλή).

Ήδη προωθείται η συγκρότηση ειδικής επιτροπής, που μέχρι τα μέσα του 2026 θα παρουσιάσει προτάσεις για βαθύτερη μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό, μακροπρόθεσμα.

Η σύνθεσή της αναμένεται να οριστικοποιηθεί πριν από τα Χριστούγεννα.

Όμως ακόμη και η διαδικασία επιλογής των μελών της προκαλεί ενδοκυβερνητικές τριβές.

Φυσικά, δεν είναι οι μόνες…

Μέχρι το τέλος του έτους, ο κυβερνητικός συνασπισμός έχει μια μακρά λίστα δυσεπίλυτων εκκρεμοτήτων.

Οι ασφαλιστικές εισφορές για εκατομμύρια εργαζόμενους κινδυνεύουν να αυξηθούν εκ νέου την 1η Ιανουαρίου, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.

Σε «αγκάθι» εξελίσσεται η αυστηροποίηση των κριτηρίων για το λεγόμενο «εισόδημα του πολίτη»: ένα «δίχτυ ασφαλείας» για ανέργους και χαμηλόμισθους, που η Χριστιανική Ένωση θα προτιμούσε ακόμη και να καταργήσει.

«Γύρω στην αλλαγή του έτους» έχει προσδιοριστεί η παρουσίαση προτάσεων για το έλλειμμα του προϋπολογισμού, ύψους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, με ένα πακέτο λιτότητας ενόψει.

Στην επικείμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ εν τω μεταξύ, στις 18-19 Δεκεμβρίου, ο ρόλος της Γερμανίας θεωρείται κομβικός στην εξασφάλιση συμφωνίας ως προς τον «γόρδιο δεσμό» με τη χρηματοδοτική στήριξη της Ουκρανίας.

Σύμφωνα με το Politico, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει ότι η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία θα γίνουν οι κύριοι εγγυητές ενός δανείου έκτακτης ανάγκης για το Κίεβο, ύψους 210 δισεκατομμυρίων ευρώ, ώστε να καμφθούν οι αντιρρήσεις του Βελγίου στη χρήση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων διαχειρίζεται ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός Euroclear, με έδρα τις Βρυξέλλες.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ, έπειτα από τη συνάντησή τους τη Δευτέρα (ADRIAN DENNIS/Pool via REUTERS)

Καγκελάριος υπό αμφισβήτηση

Σύμφωνα με το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων Infratest dimap, το 38% των Γερμανών θεωρούν σήμερα την κατάσταση της εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίας ασφαλή. Οι έξι στους δέκα (58%) τη θεωρούν επισφαλή.

Μόνο το 29% αξιολογεί την οικονομική θέση της Γερμανίας ως «πολύ ή μάλλον ασφαλή». Για επτά στους δέκα Γερμανούς (69%), είναι «μάλλον ή πολύ επισφαλής».

Ως προς την κοινωνική σταθερότητα, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 26% έναντι 72%.

Μοιραία, η κατρακύλα των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού συνεχίζεται στις δημοσκοπήσεις.

Στην τελευταία του ινστιτούτου INSA για την εφημερίδα Bild, το 70% των ερωτηθέντων δηλώνει δυσαρέσκεια από το έργο της κυβέρνησης Μερτς.

Μόλις το 21% δηλώνει ικανοποιημένο -το χαμηλότερο ποσοστό για κυβερνητικό συνασπισμο, στους επτά μήνες που βρίσκεται στην εξουσία.

Ειδικά για τον καγκελάριο Μερτς, το 68% αξιολογεί αρνητικά την πορεία του, έναντι 23% που εκφράζει θετική γνώμη.

Τούτων λεχθέντων, πρώτο κόμμα είναι το AfD με 26%, δίνοντας «αέρα στα πανιά» της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη.

Δεύτερο κόμμα είναι η Χριστιανική Ένωση με 25% και τρίτοι οι Σοσιαλδημοκράτες, κολλημένοι στο 15%.

Το Die Linke (Αριστερά) περνά στην τέταρτη θέση (11%), αφήνοντας πίσω τους Πράσινους (10%), ενώ καταγράφεται συνολικά μια σημαντική διαρροή ψήφων (13%) σε κόμματα που έχουν μείνει εκτός κοινοβουλευτικού νυμφώνος, όπως τους Φιλελεύθερους (FDP) και τη λαϊκιστική αριστερή «Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ» (BSW).

Σκιαγραφείται έτσι μια συνολική αναδιάταξη στο πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας, στο φόντο της οποίας η συγκρότηση κυβερνητικών συνασπισμών θα γίνεται όλο και πιο περίπλοκη, δεδομένου ότι οι κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες είναι δυνατές με τη συγκέντρωση ποσοστών από 44% και άνω.

Όλο και περισσότεροι δείχνουν πλέον την κυβέρνηση Μερτς ως υπεύθυνη για το σκηνικό μιας επικίνδυνης ρευστότητας στην «ατμομηχανή» της ΕΕ.

Η συγκυρία δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη για την Ευρώπη, καθώς αναζητά θέση και ρόλο στην υπό διαμόρφωση νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, όπου επικρατεί ο νόμος του ισχυρού.