Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΚΑ’)
Ο Σταγειρίτης θεωρεί πως η τραγωδία προσφέρει στον άνθρωπο μια ανακούφιση από τα πάθη που εκείνη προκαλεί, και μάλιστα ανακούφιση συνδυασμένη με ευχαρίστηση
Στον αριστοτελικό ορισμό της τραγωδίας περικλείεται ένα ζήτημα που απασχόλησε τους μελετητές επί αιώνες: το πρόβλημα της κάθαρσης. Η τελευταία φράση του ορισμού του τραγικού καλλιτεχνήματος οδήγησε τους ερευνητές στη διατύπωση αμέτρητων ερμηνειών του όρου κάθαρσις («κάθαρσις παθημάτων») και, κατά συνέπεια, του τρόπου με τον οποίον αντιλαμβάνεται ο Αριστοτέλης την επίδραση της τραγωδίας. Συνελόντι ειπείν, θα μπορούσε να ειπωθεί εν προκειμένω ότι ο Σταγειρίτης θεωρεί πως η τραγωδία προσφέρει στον άνθρωπο μια ανακούφιση από τα πάθη που εκείνη προκαλεί, και μάλιστα ανακούφιση συνδυασμένη με ευχαρίστηση. Και πρόκειται για μια ευχαρίστηση καθαρτήρια, για μια ηδονική επενέργεια ιδιαίτερη, που προκαλείται από το τραγικό της ανθρώπινης μοίρας, από τη διέγερση συμπόνιας ή συμπάθειας (για τον πάσχοντα ήρωα) και φόβου (μήπως βρεθεί ο θεατής σε παρόμοια κατάσταση), καθώς και από τη λυτρωτική, απελευθερωτική πλημμυρίδα των εν λόγω συναισθημάτων.
Σε ό,τι αφορά το αντικείμενο της κάθαρσης, ο Ηλίας Π. Νικολούδης (Εισαγωγή στην Ποιητική του Αριστοτέλη, «Αριστοτέλους Άπαντα», τόμος 34, εκδόσεις Κάκτος) γράφει: «Ποιο είναι λοιπόν συγκεκριμένα το αντικείμενο της κάθαρσης; Τι καθαίρεται στην τραγωδία και με την τραγωδία; Η κάθαρση του ορισμού της τραγωδίας συνδέεται συντακτικά με τη μίμηση και μέσω αυτής με την πράξη, τη σύσταση των πραγμάτων, το μύθο. Η μίμηση περαίνει την κάθαρση, μέσω του ελέου και του φόβου, των τοιούτων παθημάτων. Υποκείμενο της κάθαρσης είναι η μίμηση, αντικείμενο τα τραγικά παθήματα και μέσο ο τραγικός έλεος και φόβος. Από τη σύνταξη είναι καταφανές επίσης ότι η τραγική μίμηση είναι η δι’ ελέου και φόβου περαίνουσα την… κάθαρσιν. […] Ίδιον της τραγωδίας ως μιμητικής πράξεως είναι η μίμηση φοβερών και ελεεινών συμβάντων».
Επιβάλλεται τέλος να επισημανθεί ότι ο Αριστοτέλης δεν προσέδιδε ηθική διάσταση στην καθαρτήρια επίδραση της τραγωδίας (δεν έκρινε σκόπιμο να διατυπώσει την άποψή του γι’ αυτό το ζήτημα στην Ποιητική του), χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει ότι ένα τέτοιο νόημα θα το απέρριπτε. Τούτου δοθέντος, δεν πρέπει να εμπλέκεται το όνομά του στην αναμφίβολα πολύ σημαντική για την ιστορία του πνεύματος διαμάχη αναφορικά με την παιδευτική σημασία ενός καλλιτεχνήματος και τις ηθικές συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει.
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, έκδοση του αριστοτελικού συγγράμματος «Περί Ποιητικής» στη λατινική γλώσσα, χρονολογούμενη στο 1780.
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Α’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Β’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Γ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Δ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Ε’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΣΤ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Ζ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Η’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Θ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Ι’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΑ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΒ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΓ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΔ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΕ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΣΤ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΖ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΗ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος ΙΘ’)
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Κ’)
- The Lowdown – H νέα δραματική σειρά του Ίθαν Χοκ είναι ξεκαρδιστικά συγκινητική
- AI κάτσε λίγο στην άκρη… – Πότε πατάμε pause για να δουλέψει ο εγκέφαλος
- Παναγιώτα Διαμαντή: Ελληνίδα δασκάλα ανάμεσα στους 50 κορυφαίους εκπαιδευτικούς του κόσμου
- Ακραίες καταστάσεις στην Τουρκία: 29 ακόμη συλλήψεις στο πλαίσιο έρευνας για παράνομα στοιχήματα
- Υπερτουρισμός: Νέοι κανόνες στην Ευρώπη – Τι αλλάζει στα ταξίδια το 2026 και τι ισχύει στην Ελλάδα
- Φόροι: Ποιες φορολογικές εκκρεμότητες λήγουν το 2025 [πίνακας]
- Ύπνος στον αέρα; 4 απίστευτες μέθοδοι που χρησιμοποιούν τα ζώα για να κοιμηθούν ακίνδυνα
- Η αποθεραπεία του Λεσόρ, η διαχείριση του Αταμάν και η «συμφόρηση» στο «5» με την επιστροφή του
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις







![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Πέμπτη 25.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/evgeni-tcherkasski-bE4C_M7M4xY-unsplash-1-315x220.jpg)







































![Φόροι: Ποιες φορολογικές εκκρεμότητες λήγουν το 2025 [πίνακας]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/ΧΡΗΜΑΤΑ-315x220.jpg)










































Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442