Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2025
weather-icon 21o
Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Γ’)

Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Γ’)

Οι σχέσεις του Αριστοτέλη και του Μεγαλέξανδρου δεν υπήρξαν πάντα ομαλές

Εξ όσων γνωρίζουμε, με την αγωγή που έλαβε από το δάσκαλό του στη Μίεζα, ο Αλέξανδρος εγκολπώθηκε τις αρχές και τις αξίες της ελληνικής παιδείας, ενώ ήλθε σε επαφή με τον Όμηρο και τη μεγάλη ποίηση των Ελλήνων. Εντούτοις, η πολιτική του σκέψη και στάση δεν επηρεάστηκε ουσιωδώς –κατά τα φαινόμενα τουλάχιστον– από τον Αριστοτέλη. Το πολιτικό σκεπτικό του τελευταίου ήταν συνυφασμένο με την έννοια της ελληνικής πόλης-κράτους και δεν περιελάμβανε το στόχο της συγκρότησης μιας ολόκληρης αυτοκρατορίας. Κι όταν αυτή εντέλει δημιουργήθηκε, ο φιλόσοφος συμβούλευσε με ένα υπόμνημά του τον άλλοτε μαθητή του να είναι ηγεμόνας των Ελλήνων αλλά δεσπότης των βαρβάρων, και ακόμα να αντιμετωπίζει τους μεν σαν φίλους και ίσους, τους δε σαν ζώα ή φυτά. Οι αριστοτελικές αυτές θέσεις πόρρω απείχαν από τις σοφιστικές αντιλήψεις για την ισότητα των ανθρώπων, αλλά και από τα σχέδια του Αλεξάνδρου για τη συναδέλφωση των λαών της Ανατολής.

Τούτων δοθέντων, οι σχέσεις των δύο ανδρών δεν υπήρξαν πάντα ομαλές. Γνωρίζουμε από τις πηγές ότι ο Αλέξανδρος υποστήριξε ως ηγεμόνας τις μελέτες του δασκάλου του για τις φυσικές επιστήμες, αλλά το τραγικό τέλος που είχε ο Καλλισθένης είναι σχεδόν βέβαιο ότι έθεσε σε δοκιμασία τον ισχυρό σύνδεσμο μεταξύ του φιλοσόφου και του βασιλιά. Ο Καλλισθένης, μικρανιψιός του Αριστοτέλη και μαθητής του ήδη στην Άσσο της Μυσίας, είχε ακολουθήσει τον Αλέξανδρο στην ένδοξη εκστρατεία του με την ιδιότητα του ιστορικού. Άνθρωπος πείσμων και υπερήφανος, ο Καλλισθένης έμελλε να θανατωθεί το 327 π.Χ. ως ύποπτος για συμμετοχή σε συνωμοσία, χωρίς όμως να προηγηθεί κανονική δίκη.

Ο Αριστοτέλης παρέμεινε στη Μακεδονία επί μακρόν, και μετά την ολοκλήρωση της αγωγής του Αλεξάνδρου, που πρέπει να διήρκεσε δύο ή τρία χρόνια. Όταν επέστρεψε στην Αθήνα, το 335/334 π.Χ., στη διεύθυνση της Ακαδημίας Πλάτωνος βρισκόταν ο Ξενοκράτης, ο οποίος είχε διαδεχθεί τον Σπεύσιππο. Υπό την προστασία που του εξασφάλιζε ο Αντίπατρος, φίλος του από τη μακεδονική αυλή και τοποτηρητής του Αλεξάνδρου εν τη απουσία του, ο Αριστοτέλης έθεσε αμέσως σε εφαρμογή το σχέδιό του για την ίδρυση δικής του φιλοσοφικής σχολής. Άρχισε τη διδασκαλία του στο γυμνάσιο (γυμναστήριο) που λεγόταν Λύκειο, επειδή γειτνίαζε με το ιερό του Λυκείου Απόλλωνος. Ο περίπατος, το περπάτημα σε υπόστεγο χώρο του γυμνασίου συνοδεία φιλοσοφικής συζήτησης, έμελλε να δώσει το όνομα στη νεοσύστατη σχολή του Αριστοτέλη, τη μετέπειτα ξακουστή σχολή των περιπατητικών φιλοσόφων.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο Μέγας Αλέξανδρος, που εγκολπώθηκε τις αρχές και τις αξίες της ελληνικής παιδείας χάρη στην αγωγή που έλαβε από τον Αριστοτέλη στη Μίεζα (η κεφαλή, έργο του γλύπτη Λεωχάρους από πεντελικό μάρμαρο, χρονολογούμενο στους Κλασικούς Χρόνους, εκτίθεται στο Μουσείο Ακρόπολης, πηγή: theacropolismuseum.gr).

Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Α’)

Αριστοτέλης: Η εξέλιξη της ιστορίας του πνεύματος (Μέρος Β’)

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ALTER EGO MEDIA A.E.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΚΕΦΟΔΕ ΑΤΤΙΚΗΣ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

ΜΗΤ Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442

Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2025
Απόρρητο