Το ψυχολογικό πείραμα Μίλιγκραμ που έδειξε ότι κρύβουμε μέσα μας ένα τέρας
Ο ψυχολόγος Στάνλεϊ Μίλιγκραμ ξεκίνησε ένα πείραμα που έμελλε να ταράξει την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και τους γύρω μας.
Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει ένας «καλός άνθρωπος» όταν του το ζητήσει μια αρχή;
Το 1961, σε ένα πανεπιστημιακό εργαστήριο στο Γέιλ, ο ψυχολόγος Στάνλεϊ Μίλιγκραμ ξεκίνησε ένα πείραμα που έμελλε να ταράξει την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Στόχος του: να εξετάσει πώς απλοί πολίτες μπορούν να διαπράξουν πράξεις βίας, όταν τους το ζητούν άτομα με εξουσία.
Η έμπνευση ήρθε λίγο μετά τη δίκη του ναζιστή Άιχμαν, που υποστήριζε ότι «απλώς ακολουθούσε εντολές». Ο Μίλιγκραμ αναρωτήθηκε: πόσοι από εμάς θα μπορούσαν να κάνουν το ίδιο;
Το πείραμα: μια ψευδαίσθηση τιμωρίας
Οι συμμετέχοντες πίστευαν ότι έπαιρναν μέρος σε μια μελέτη για τη μνήμη και τη μάθηση. Έπαιζαν τον ρόλο του «δασκάλου», ενώ ένας ηθοποιός, υποδυόμενος τον «μαθητή», δεχόταν ηλεκτροσόκ κάθε φορά που έκανε λάθος απάντηση. Οι εντολές δίνονταν από έναν άνδρα με λευκή ποδιά, που ενσάρκωνε την εξουσία.
Καθώς το πείραμα εξελισσόταν, τα «ηλεκτροσόκ» αυξάνονταν σε ένταση — μέχρι και 450 βολτ. Οι κραυγές πόνου, οι εκκλήσεις για σταματημό και οι σιωπές του «μαθητή» ήταν όλες προσποιητές, αλλά ο «δάσκαλος» δεν το γνώριζε.
Το αποτέλεσμα: σοκαριστική υπακοή
Το 65% των συμμετεχόντων έφτασε στο ανώτατο επίπεδο των 450 βολτ, παρά τις κραυγές και τις ικεσίες. Σχεδόν όλοι συνέχισαν να δίνουν τιμωρίες, απλώς και μόνο επειδή τους το ζητούσε μια φιγούρα εξουσίας — ακόμη κι όταν δίσταζαν, όταν ίδρωναν, έτρεμαν ή έκλαιγαν.
Ο Μίλιγκραμ δεν ήθελε απλώς να κατηγορήσει. Ήθελε να αποδείξει ότι η υπακοή δεν είναι προϊόν κακίας, αλλά κοινωνικών δομών. Ότι υπό συγκεκριμένες συνθήκες, σχεδόν όλοι μας μπορούμε να γίνουμε εκτελεστικά όργανα βίας.
Το πείραμα προκάλεσε διεθνές σοκ. Θεωρήθηκε απάνθρωπο από πολλούς, αλλά τα συμπεράσματά του επιβεβαιώθηκαν ξανά και ξανά. Έκτοτε, το όνομα «Μίλιγκραμ» έγινε συνώνυμο της σκοτεινής πλευράς της υπακοής — της υπακοής χωρίς ηθική κρίση.
- Η Τζένιφερ Λόρενς και ο Τζος Χάτσερσον επιστρέφουν στο Hunger Games για να σώσουν το franchise
- Οι νέες πιθανότητες πρόκρισης για Παναθηναϊκό και ΠΑΟΚ – Το σενάριο για «εμφύλιο» στα πλέι-οφ
- «Φραπές»: «Μας φλόμωσε στο ψέμα» – Αντιδράσεις των κομμάτων στην παρωδία της Εξεταστικής
- Θρίλερ με τον Δανό δότη σπέρματος: «Η πιθανότητα να αναπτύξεις καρκίνο πλησιάζει το 90%» – Τι λέει καθηγητής
- Καλιφόρνια: Ισχυρή έκρηξη σε αγωγό αερίου – Τουλάχιστον 6 τραυματίες, σοβαρές ζημιές σε 3 κτίρια
- NCAA: Νέα τρομερή εμφάνιση και «τριαντάρα» του Αβδάλα (vid)
- Ο εντερικός – εγκεφαλικός άξονας του σκύλου: Πώς το έντερο επηρεάζει το άγχος, τη συμπεριφορά, την ευζωία του
- Το σκίτσο της Έφης Ξένου για ΤΑ ΝΕΑ 11/12/25
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Παρασκευή 12.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/jake-kokot-PbDLAy38QZM-unsplash-315x220.jpg)
![Αγρότες πρόσφεραν κρόκο και μήλα στους διερχόμενους οδηγούς στην Κοζάνη [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/agrotes77-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442