Ξύλα στο τζάκι

Τα πρόσφατα γεγονότα στο Παρίσι, με τη μερική καταστροφή της Παναγίας των Παρισίων, έφεραν άλλη μια φορά στην επιφάνεια το σημαντικό κατά την άποψή μου πρόβλημα της ποιότητας και της ποσότητας του ενημερωτικού υλικού που παρέχεται από τους πομπούς στους δέκτες των πληροφοριών, με άλλα λόγια το ζήτημα της εγκυρότητας και της αίσθησης του μέτρου που επιβάλλεται να διαθέτουν τόσο οι δημοσιογράφοι ως άτομα όσο και οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί ως σύνολα.

Προπάντων σε περιστατικά που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αγγίζουν την καρδιά όλων σχεδόν των ανθρώπων —ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, εθνικής καταγωγής και θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων—, τα κάθε είδους ενημερωτικά μέσα, εκκινώντας από εσφαλμένη αντίληψη, συμμετέχουν σε μια ξέφρενη κούρσα για την κατάκτηση της κορυφής στον τομέα της ενημέρωσης, βομβαρδίζοντας το κοινό με ειδήσεις και προσφέροντας ακατάπαυστα πληροφορίες.

Εικόνες, λόγια, κείμενα και φωτογραφίες προσφέρονται αφειδώς και με καταιγιστικό ρυθμό, προκειμένου να επιτευχθεί δήθεν ο ύψιστος στόχος της συνεχούς και ολοκληρωμένης πληροφόρησης.

Η κυρίαρχη αυτή πρακτική στους κόλπους της σύγχρονης δημοσιογραφίας εγκυμονεί δύο σοβαρούς κινδύνους: ο πρώτος σχετίζεται με την εγκυρότητα των μηνυμάτων, την αξιοπιστία του ενημερωτικού μέσου, από τη στιγμή κατά την οποία οι πληροφορίες, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, απλώς αντιγράφονται και αναμεταδίδονται με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα, χωρίς να ελέγχονται, να αξιολογούνται και να διασταυρώνονται.

Ο δεύτερος κίνδυνος αφορά τον παιδευτικό ρόλο που οφείλουν —εξ ορισμού και εκ προοιμίου— να διαδραματίζουν τα ενημερωτικά μέσα. Εφόσον οι ειδήσεις και οι πληροφορίες που παρέχονται είναι σαφώς περισσότερες από εκείνες που μπορεί να δεχτεί και να αφομοιώσει μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ο δέκτης των ενημερωτικών μηνυμάτων, τα μέσα ενημέρωσης αδυνατούν στην πράξη να επιτελέσουν το σημαντικό έργο τους ως φορείς παιδείας.

Με εξαίρεση ίσως ορισμένες εφημερίδες, αντί να καλλιεργούν την κριτική σκέψη και την αναλυτική ικανότητα, αντί να δίνουν τη δυνατότητα στο δέκτη του μηνύματος να διαβάσει πίσω από τις γραμμές και να αντιληφθεί την ουσία των πραγμάτων, αρκούνται σε ένα στείρο ανταγωνισμό και περιορίζονται στο κυνήγι των εντυπώσεων.

Έτσι, όμως, τα σημαντικά και τα ασήμαντα γίνονται ένα, το αληθινό και το ψεύτικο συγχέονται, τα υψηλού επιπέδου γεννήματα του δημοσιογραφικού μόχθου χάνονται μέσα στην πλημμυρίδα των ανούσιων πληροφοριών και των σαχλών ειδήσεων, καίγονται όπως τα ξύλα στο τζάκι.