Τραγωδίες από χιονοστιβάδες στα ελληνικά βουνά – Από τα Βαρδούσια έως τα Λευκά όρη

Το χιόνι πέρα από την ευχάριστη πλευρά του κρύβει και κινδύνους. Τα ελληνικά βουνά απαιτούν μεγάλη προσοχή κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Τα ατυχήματα από χιονοστιβάδες, αν και δεν είναι πολλά, έχουν προκαλέσει ανείπωτο πόνο.

Αν και το χιόνι στα ελληνικά βουνά έχει μειωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, οι χιονοστιβάδες παραμένουν κίνδυνος

Μία από τις πιο συγκλονιστικές τραγωδίες των τελευταίων χρόνων σημειώθηκε στα Βαρδούσια Όρη, όπου τέσσερις ορειβάτες βρήκαν τραγικό θάνατο όταν χιονοστιβάδα τους καταπλάκωσε λίγο πριν την κορυφή του βουνού.

Τραγωδία σε δύσβατη περιοχή

Τα ίχνη τους είχαν χαθεί από τα Χριστούγεννα και εντοπίστηκαν το απόγευμα της Παρασκευής (26/12) μέσα στο χιόνι, χωρίς τις αισθήσεις τους. Σύμφωνα με τους διασώστες, βρέθηκαν σε πολύ κοντινή απόσταση μεταξύ τους, στοιχείο που δείχνει πόσο ξαφνικά εξελίχθηκε η τραγωδία και ότι δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν.

Το απόγευμα του Σαββάτου (27/12) ολοκληρώθηκε η επιχείρηση ανάσυρσης των σορών, με ισχυρές δυνάμεις της Πυροσβεστικής και εθελοντικές ομάδες να επιχειρούν.

Σημειώνεται πως το σημείο όπου εντοπίστηκαν ήταν εξαιρετικά δύσβατο, με απότομες και κάθετες πλαγιές, ενώ η ομίχλη δυσκόλευε το έργο της ανάσυρσης. Κάθε σορός έπρεπε να ανέβει μία-μία με βίντσι, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία μεταφοράς. Οι σοροί στη συνέχεια, με τη βοήθεια του ελικοπτέρου, μεταφέρθηκαν στη θέση «Κίρρα» Ιτέας, όπου παραλήφθηκαν από ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ.

«Μια φωνή μπορεί να πυροδοτήσει μεγάλη χιονοστιβάδα όταν το χιόνι είναι φρέσκο και ασταθές» λένε έμπειροι ορειβάτες

1976-2022

Ο Γιάννης Θεοχαρόπουλος, έμπειρος οδηγός βουνού και πατέρας του Ερμή (στις 30 Ιανουαρίου 2022, στα Τζουμέρκα, έχασε τη ζωή του μετά την πτώση του σε χαράδρα) με δύναμη ψυχής και τη σοφία χρόνων εμπειρίας εφιστά την προσοχή όλων καθώς «το χιόνι κρύβει και κινδύνους ανάλογα με την ποιότητα του, την κλίση του εδάφους, την θερμοκρασία, την ποσότητα του, το προηγούμενο στρώμα χιονιού κλπ (…)». Όπως λέει σε ανάρτησή του: «Αυτά μεταβάλλονται διαρκώς στην διάρκεια της κάθε μέρας και μπορεί να υπάρξει ο ύπουλος αλλά αντικειμενικός κίνδυνος της  χιονοστιβάδας για την ανθρώπινη ζωή σε κάποια φάση της ημέρας».

Θυμίζει ότι «έχουμε πολλαπλά θύματα από ατυχήματα χιονοστιβάδας και στην Ελλάδα» παραθέτοντας τις σημαντικότερες τραγωδίες των τελευταίων ετών:

• Χιονοστιβάδα το πρώτο Σαββατοκύριακο του Δεκεμβρίου του 1976, όταν  ομάδα ορειβατών περνούσε κάτω από τα Ζωνάρια του Ολύμπου σε υψόμετρο περίπου 2.700 μέτρων και παρασύρθηκε από χιονοστιβάδα. Αποτέλεσε το μεγαλύτερο θανατηφόρο ορειβατικό ατύχημα που σημειώθηκε ποτέ στην Ελλάδα μέχρι τότε με έξι νεκρούς.
• Η τραγωδία του Μαινάλου, την Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2005, είχε χαρακτηριστεί πρωτοφανής σε μέγεθος αφού μια χιονοστιβάδα είχε καταπλακώσει τους επτά από τους δέκα ορειβάτες, μέλη ομάδας του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου της Αθήνας που πραγματοποιούσαν ημερήσια εξόρμηση ορειβασίας.
• Το Σάββατο 5 Φεβρουαρίου 2022 μια παρέα 3 φίλων, πολύ έμπειρων  στην χειμερινή αναρρίχηση  ανέβηκαν στο Χελμό για αναρρίχηση αλλά χτυπήθηκαν από χιονοστιβάδα κατά  την πρόσβαση για την διαδρομή τους και βρέθηκαν νεκροί σε κοντινή απόσταση από το χιονοδρομικό στα Καλάβρυτα.

Έχουν ακόμα γίνει χιονοστιβάδες με ένα – δύο θύματα κάποια από αυτά σε χιονοδρομικά κέντρα ή εκτός  των ορίων τους. Υπάρχει ακόμη καταγεγραμμένο το περιστατικό στα Λευκά Όρη όπου ένα Γάλλος χιονοδρόμος έχασε τη ζωή του στην περιοχή Αμμουτσερά, σε υψόμετρο 1.800 μέτρων.

Tο χιόνι κρύβει και κινδύνους

Πρόληψη, εξοπλισμός, εκπαίδευση…

«Στην Ελλάδα μας σώζει το γεγονός ότι δεν έχουμε το συνδυασμό των καιρικών συνθηκών για  να προκαλούνται χιονοστιβάδες όπως σε  περιοχές  των Άλπεων, οι οποίες πολλές φορές έχουν θύματα ακόμα και μέσα σε κατοικημένες περιοχές», σημειώνει ο Γιάννης Θεοχαρόπουλος.

«Η επιβίωση μετά από μία ώρα σε χιονοστιβάδα είναι εξαιρετικά δύσκολη, εξαρτάται από το κάθε περιστατικό, καθώς οι πιθανότητες επιβίωσης μειώνονται δραματικά με τον χρόνο (…)».

Στην Ελλάδα, λέει, «η αντίδραση των επίγειων δυνάμεων διάσωσης παραμένει εξαιρετικά αργή. Διαπιστώνουμε  με πικρία σε αυτό το χρονικό διάστημα από το 1976  μέχρι σήμερα η διάσωση  στην Ελλάδα δεν έχει εναρμονιστεί με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Δεν υπάρχει ακόμα εναέρια διάσωση. Δεν υπάρχει  επίσης ενημέρωση για τους αντικειμενικούς κινδύνους τοπικά της κάθε περιοχής παρόλο που θέλουμε τουρισμό 4 εποχών».

Καταλήγει πως «στο 90% των περιπτώσεων η χιονοστιβάδα προκαλείται από τα ίδια τα θύματα για αυτό «η  επιβίωση εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την πρόληψη, τον σωστό εξοπλισμό, την εκπαίδευση και τον μηχανισμό διάσωσης της περιοχής».