Απάντηση στον «Κόκκινο Τρόμο» – Ο πρώτος πόλεμος του Χόλιγουντ με την Ουάσιγκτον

Αφού υπερασπίστηκε την ελευθερία έκφρασης του Χόλιγουντ κατά την εποχή του Μακάρθι, μια κάποτε εξέχουσα ομάδα αναβίωσε πρόσφατα εν μέσω ανανεωμένων ανησυχιών για κυβερνητική λογοκρισία.

Σε απάντηση στον «Κόκκινο Τρόμο», η Επιτροπή για την Πρώτη Τροπολογία ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1947 από τον σεναριογράφο Φίλιπ Νταν, την ηθοποιό Μίρνα Λόι και τους σκηνοθέτες Τζον Χιούστον και Γουίλιαμ Γουάιλερ.

Η επίθεση κατά του Χόλιγουντ ξεκίνησε όταν μια διακομματική επιτροπή του Κογκρέσου πραγματοποίησε μια σειρά από πολύ δημοσιευμένες ακροάσεις το 1947 σχετικά με αυτό που αποκαλούσε «κομμουνιστική διείσδυση στην κινηματογραφική βιομηχανία».

Η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, γνωστή ως HUAC, κάλεσε 23 «φιλικούς» αντικομμουνιστές μάρτυρες να καταθέσουν.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Greer Sinclair (@greer.sinclair)

Διχασμός στο Χόλιγουντ

Η Άιν Ραντ, μια Ρωσίδα μυθιστοριογράφος και σεναριογράφος που μισούσε τον κομμουνισμό, ήταν μία από τις μάρτυρες. Κατέθεσε ότι η ταινία της MGM του 1944 «Song of Russia» έδειχνε καθαρούς, καλοντυμένους, ευτυχισμένους χωρικούς, κάτι που, όπως είπε, ήταν μια εξωραϊσμένη, προπαγανδιστική εκδοχή της ζωής στην ΕΣΣΔ.

Μια άλλη ταινία που τέθηκε υπό υποψία ήταν το «It’s a Wonderful Life» (Μια Υπέροχη Ζωή). Το FBI κατήγγειλε ότι η επιτυχημένη ταινία του 1946, στην οποία πρωταγωνιστούσε ο Τζίμι Στιούαρτ ως ένας καταρρακωμένος άνδρας που ανακαλύπτει την πραγματική αξία της ζωής του, «συκοφαντούσε σκόπιμα τις ανώτερες τάξεις» με την αρνητική απεικόνιση του κυρίου Πότερ, του πλουσιότερου άνδρα της πόλης.

Οι ακροάσεις της HUAC συνεχίστηκαν για μια δεκαετία και δίχασαν το Χόλιγουντ. Οι ανακριτές της επιτροπής απαίτησαν από τους ανθρώπους να καταδώσουν ο ένας τον άλλον και να «πουν ονόματα».

Λόγω αυτών των ακροάσεων, καθώς και μιας αντικομμουνιστικής έκδοσης με τίτλο Red Channels, εκατοντάδες σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, παραγωγοί, ηθοποιοί και μουσικοί απολύθηκαν ή μπήκαν στη μαύρη λίστα επειδή είχαν σχέσεις με φιλελεύθερες ομάδες.

Με μέλη όπως ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, η Κάθριν Χέπμπορν, η Λόρεν Μπακόλ, ο Φρανκ Σινάτρα και η Τζούντι Γκάρλαντ, η Επιτροπή δημοσίευσε αγγελίες στο The Hollywood Reporter για να περιγράψει λεπτομερώς το μη κομματικό της πρόγραμμα

«Ο κομμουνισμός δεν ήταν συνεπής»

Η Επιτροπή για την Πρώτη Τροπολογία δεσμεύτηκε να υποστηρίξει τους δημιουργούς γνωστούς ως Hollywood Ten (Οι Δέκα του Χόλιγουντ), οι οποίοι κατηγορήθηκαν για περιφρόνηση του Κογκρέσου μετά την άρνησή τους να καταθέσουν ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων σχετικά με υποτιθέμενες κομμουνιστικές σχέσεις.

Με μέλη όπως ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, η Κάθριν Χέπμπορν, η Λόρεν Μπακόλ, ο Φρανκ Σινάτρα και η Τζούντι Γκάρλαντ, η Επιτροπή δημοσίευσε αγγελίες στο The Hollywood Reporter για να περιγράψει λεπτομερώς το μη κομματικό της πρόγραμμα.

Οι ακροάσεις της HUAC έφεραν τις αστέρες του Χόλιγουντ και τους φωτογράφους του Τύπου της χώρας στο Καπιτώλιο. Συντηρητικοί σταρ του κινηματογράφου, όπως ο Γκάρι Κούπερ, κατέθεσαν ότι ο κομμουνισμός δεν ήταν «συνεπής».

Ο σεναριογράφος Τζον Χάουαρντ Λόουσον ήταν ο πρώτος από τους «Δέκα του Χόλιγουντ» που κατέθεσε. Ο Λόουσον, αφού αρνήθηκε να απαντήσει αν ήταν κομμουνιστής ή όχι, αποδοκιμάστηκε από τον βουλευτή Τζ. Πάρνελ Τόμας, έναν Ρεπουμπλικανό από το Νιου Τζέρσεϊ που διετέλεσε πρόεδρος της HUAC.

Αφού ο Λόουσον απομακρύνθηκε από την αίθουσα του δικαστηρίου, ο επικεφαλής ερευνητής της HUAC, Ρόμπερτ Στρίπλινγκ, διάβασε λεπτομερείς αποδείξεις για τις κομμουνιστικές σχέσεις του Λόουσον.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη American Experience (@americanexperiencepbs)

Η επιτροπή συγκέντρωσε γρήγορα 13.000 δολάρια

Εξέχοντες δημοκρατικοί του Χόλιγουντ κατάλαβαν ότι αυτές οι ακροάσεις αποτελούσαν επίθεση στην ελευθερία του λόγου, στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και σε άλλα δικαιώματα που εγγυάται το Πρώτο Σύνταγμα.

Ο στιχουργός Άιρα Γκέρσουιν, γνωστός για τα επιτυχημένα τραγούδια του όπως το «I Got Rhythm» και το «They Can’t Take That Away From Me», φιλοξένησε την πρώτη συνάντηση της Επιτροπής για το Πρώτο Σύνταγμα στην έπαυλή του στο Μπέβερλι Χιλς. Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν η Τζούντι Γκάρλαντ, ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, η Λόρεν Μπακόλ και ο Τζιν Κέλι.

Η επιτροπή συγκέντρωσε γρήγορα 13.000 δολάρια – το ισοδύναμο των 188.000 δολαρίων σήμερα – και ναύλωσε ένα αεροπλάνο για την Ουάσινγκτον. Κατά την άφιξή τους στην πρωτεύουσα, πραγματοποίησαν πορεία και μίλησαν υπέρ των Δέκα του Χόλιγουντ.

Στη συνέχεια, συμμετείχαν σε μια ραδιοφωνική εκπομπή, με τίτλο «Hollywood Fights Back» (Το Χόλιγουντ Αντεπιτίθεται), ως υπεράσπιση του δικαιώματος των Αμερικανών να γράφουν, να παράγουν, να παίζουν και να βλέπουν ό,τι ταινίες επιθυμούν.

Η επιτροπή συγκέντρωσε γρήγορα 13.000 δολάρια – το ισοδύναμο των 188.000 δολαρίων σήμερα – και ναύλωσε ένα αεροπλάνο για την Ουάσινγκτον. Κατά την άφιξή τους στην πρωτεύουσα, πραγματοποίησαν πορεία και μίλησαν υπέρ των Δέκα του Χόλιγουντ

Η νομική στρατηγική των Δέκα του Χόλιγουντ

Η επιτροπή εξέδωσε μια αρχική δήλωση με 35 υπογράφοντες. Λίγους μήνες αργότερα, δημοσίευσε ένα φυλλάδιο με περισσότερα από 300 επιπλέον ονόματα που υποστήριζαν την προσπάθεια.

Στις 27 Οκτωβρίου συμπληρώθηκαν 78 χρόνια από το «Hollywood Fights Back», την πρώτη ραδιοφωνική εκπομπή της CFA που καταδίκαζε τις ακροάσεις της HUAC. Ωστόσο, καθώς η μαύρη λίστα της βιομηχανίας συνέχιζε να καταστρέφει καριέρες, διακεκριμένα ταλέντα όπως ο Bogart και η Bacall — που είχαν ταξιδέψει στην Ουάσινγκτον για να διαμαρτυρηθούν για τις ενέργειες της HUAC — απομακρύνθηκαν από την CFA, η οποία τελικά κατέρρευσε.

Η νομική στρατηγική των Δέκα του Χόλιγουντ, που βασιζόταν στην Πρώτη Τροπολογία, αντανακλούσε την ελπίδα ότι οι καταδίκες τους θα μπορούσαν τελικά να ανατραπούν από το Ανώτατο Δικαστήριο.

Δυστυχώς, όμως, ο Φρανκ Μέρφι και ο Γουάιλι Μπλουντ Ράτλετζ, δύο από τους πιο δημοκρατικούς δικαστές του δικαστηρίου, πέθαναν πριν η έφεση των δύο πρώτων καταδικαστικών αποφάσεων των Δέκα του Χόλιγουντ φτάσει στα χέρια τους.

Αφού ο Πρόεδρος Χάρι Τρούμαν τους αντικατέστησε, το Ανώτατο Δικαστήριο αρνήθηκε να εκδικάσει τις εφέσεις. Οι περισσότεροι από τους Δέκα του Χόλιγουντ εξέτισαν τις ποινές φυλάκισης μεταξύ 1950 και 1951.

«Τώρα, όπως και τότε, η βιομηχανία του θεάματος — η οποία εξαρτάται από την ελεύθερη έκφραση — έχει μια ιδιαίτερη ευθύνη να βοηθήσει στην ηγεσία του αγώνα» – Τζέιν Φόντα

Ξανά επίκαιρη η Επιστροπή

Τον Οκτώβριο του 2025, η βραβευμένη με Όσκαρ και πολιτική ακτιβίστρια Τζέιν Φόντα — της οποίας ο πατέρας, Χένρι Φόντα, ήταν ένα από τα αρχικά μέλη — επανέφερε την Επιτροπή με την υποστήριξη περισσότερων από 500 προσωπικοτήτων του Χόλιγουντ, μεταξύ των οποίων οι Τζέιμι Λι Κέρτις, Μπεν Στίλερ, Βιόλα Ντέιβις και Μπίλι Άιλις. ]

Από τότε, χιλιάδες άλλοι έχουν ζητήσει να ενταχθούν. Η Φόντα δήλωσε στο The Hollywood Reporter ότι η αναβίωση της Επιτροπής ήταν σε εξέλιξη πριν από την προσωρινή αναστολή της εκπομπής Jimmy Kimmel Live! από το ABC, λόγω της κριτικής του προέδρου της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών (FCC), Μπρένταν Καρ, αλλά ότι η κατάσταση υπογράμμισε την ανάγκη της άμεσης έκφρασης.

Όπως σημειώνει η κωμικός και μέλος της Επιτροπής, Όντρα Σίσακ, «ο Κίμελ ήταν η τελευταία σταγόνα κι έπρεπε οπωσδήποτε να ανακτήσουμε τα δικαιώματά μας».

«Τώρα, όπως και τότε, η βιομηχανία του θεάματος — η οποία εξαρτάται από την ελεύθερη έκφραση — έχει μια ιδιαίτερη ευθύνη να βοηθήσει στην ηγεσία του αγώνα», λέει η Φόντα. «Κάθε πράξη λογοκρισίας ανοίγει το δρόμο για την επόμενη — εκτός αν αντισταθούμε, δυνατά και συλλογικά, για να την σταματήσουμε».