Το στοίχημα του ReArm για την Ευρώπη – Οι μεγάλοι παίκτες και οι κίνδυνοι για ένα νέο τραστ

Την ελπίδα που είχε χαθεί στην κρίση και τα κακώς κείμενα του παρελθόντος αναζητά η αμυντική βιομηχανία στην Ελλάδα μετά τις ανακοινώσεις των Βρυξελλών για το ReArm Europe.

Οι παραδοσιακοί παίκτες στην αμυντική βιομηχανία που άντεξαν σε αυτό που οι ίδιοι ονομάζουν «πέτρινα χρόνια», εννοώντας τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, αλλά και την περίοδο που η ενασχόληση με την άμυνα είχε ταυτιστεί με την εκτεταμένη διαφθορά και το ευκαιριακό χρήμα, σήμερα έχουν προσανατολίσει τις εταιρείες τους στην αγορά του εξωτερικού και είναι σε μεγάλο ποσοστό εξαγωγικές.

Κάποιοι μάλιστα βλέπουν την ελληνική αγορά με δυσπιστία και δεν έχουν αποφασίσει ακόμα αν θα θέλουν να εμπλακούν.

Παρακολουθούν δε όσους επιδιώκουν να μπουν στον τομέα της Άμυνας, αναζητώντας ευκαιριακό κέρδος με σκωπτική θα έλεγε κανείς διάθεση. Αφού όπως λένε η αμυντική βιομηχανία είναι ένα πολύ ακριβό σπορ, που απαιτεί δέσμευση, επενδύσεις και διάθεση να χάσεις αρκετά μέχρι να αρχίσεις να βλέπεις αποτέλεσμα – αν δεις τελικά – σε βάθος χρόνου.

Τα 800 δισεκατομμύρια του ReArm

Οι ανακοινώσεις της ΕΕ για τα 800 δισεκατομμύρια που θα επενδυθούν στην Άμυνα, δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες. Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι από αυτά τα 800 δισεκατομμύρια τα 650 δισεκατομμύρια αφορούν την ανοχή στην υπέρβαση της σταθερότητας που για κάθε κράτος μέλος θα αντιστοιχεί στο 1,5% του ΑΕΠ του. Κάτι που θα δώσει μία μικρή ανάσα σε δημοσιονομικό χώρο.

Η ΕΕ υποδεικνύει ως έτος αναφοράς το 2021 ενώ η Ελλάδα διαπραγματεύεται για να αξιοποιήσει το 2024. Και εκεί υπάρχει διαπραγμάτευση.

Τα υπόλοιπα 150 δισεκατομμύρια ευρώ είναι χρήματα που θα δοθούν με δανειακές διευκολύνσεις. Σαν μίνι μνημόνια όπως επισημαίνουν όσοι δραστηριοποιούνται στην αμυντική βιομηχανία και τα οποία θα αντληθούν μέσω των αγορών, σε ένα μοντέλο αντίστοιχο του ταμείου ανάκαμψης.

Υπάρχει σχέδιο;

Το ερώτημα που θέτουν όσοι ασχολούνται με την αμυντική βιομηχανία είναι ωστόσο πώς θα μοιραστούν αυτά τα 150 δισεκατομμύρια ευρώ. Και σε ποιους. Αυτό που θέτουν στο τραπέζι οι ειδικοί είναι αν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, μέσω της οποίας θα δοθούν τα δάνεια αυτά, έχει ένα σχέδιο και ποιο είναι αυτό.

Εδώ επισημαίνουν την ειδική σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ, τα νέα μέλη του ΝΑΤΟ, τις αμερικανικές εταιρείες που έχουν κάνει επενδύσεις επί ευρωπαϊκού εδάφους, το Ισραήλ που έχει αγοράσει εταιρεία επί ελληνικού εδάφους, αλλά και την Τουρκία, η οποία αγόρασε την ιταλική PIAGIO και πλέον μπορεί επίσης άνετα να διεκδικήσει χρήματα μέσω Ρώμης. Και όπως τονίζουν δεν υπάρχει τρόπος να αποκλειστεί η Τουρκία, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα.

Απουσία σχεδίου για βιομηχανία

Οι ειδικοί της αμυντικής βιομηχανίας υπογραμμίζουν στο in ότι το πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει εθνικό σχέδιο για βιομηχανία. Και υπογραμμίζουν ότι τα χρήματα θα κατευθυνθούν τελικά σε αυτούς που είναι έτοιμοι να απορροφήσουν τα κονδύλια.
Όσον αφορά δε τους ξένους παίκτες που αγοράζουν εταιρείες επί ευρωπαϊκού εδάφους οι ίδιες πηγές σημειώνουν πως για να χτιστεί ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία θα πρέπει να τους επιβληθεί τα χρήματα που αποδίδουν οι επενδύσεις τους να επιστρέφουν στις χώρες της ΕΕ και όχι να διοχετεύονται στο εξωτερικό.

Εξοπλιστικά διττού χαρακτήρα

Βάζουν δε στην εξίσωση και τον όρο του ReArm Europe, που προβλέπει ότι προτεραιότητα στη χρηματοδότηση θα έχουν προγράμματα διττού ρόλου, δηλαδή τόσο στην Άμυνα, όσο και πολιτικού χαρακτήρα.

Σε αυτό το πλαίσιο η βαριά βιομηχανία κερδίζει έδαφος, όπως και τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας.

Το στοίχημα για τη βιομηχανία

Το στοίχημα για την Ευρώπη είναι και μέσω του ReArm Europe να πετύχει την ενίσχυση της παραγωγικής της βιομηχανίας.

Οι χώρες που έχουν παράδοση στη βιομηχανική παραγωγή και έχουν προβάδισμα είναι η Γερμανία και η Γαλλία, ενώ ακολουθούν η Ιταλία, η Ισπανία, αλλά και η Βρετανία.

Στην εξίσωση των χωρών που μπορούν να διεκδικήσουν κονδύλια αμυντικής βιομηχανίας είναι μεταξύ άλλων και το Βέλγιο και η Ολλανδία.
Κάτι που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο τα κονδύλια του ReArm να είναι για λίγους και συγκεκριμένους παίκτες μεγαλώνοντας τις ανισότητες εντός της ΕΕ.

Τα αδύνατα σημεία της Ευρώπης

Στα αδύνατα σημεία της Ευρώπης, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί της αμυντικής βιομηχανίας είναι ότι στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, των εταιρειών καινοτομίας (ventures) και των start ups η γηραιά ήπειρος δεν είχε μέχρι σήμερα κουλτούρα στήριξης και ανάπτυξης τους, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, που είχαν επενδύσει σε αρκετές εταιρείες στην Ευρώπη.

Με αποτέλεσμα η Ευρώπη να χρειάζεται τουλάχιστον μία δεκαετία για να προσεγγίσει σε τεχνολογία της ΗΠΑ.

Την ίδια στιγμή σημαντικό πρόβλημα είναι και οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί στην ΕΕ, η οποία δεν έχει προσπαθήσει καν να πετύχει την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής αμυντικής αγοράς. Αφού κάθε χώρα με επίκληση στο άρθρο 346 που αφορά λόγους εθνικής ασφάλειας προχωρούσαν στις αγορές αμυντικών συστημάτων που ήθελαν χωρίς προσανατολισμό στην ευρωπαϊκή αγορά.

Ως εκ τούτου η Ευρώπη για να πετύχει στο ReArm να αναστήσει και να χτίσει από την αρχή μία ισχυρή αμυντική βιομηχανία πρέπει να ξεπεράσει κατ΄αρχήν τα κακώς κείμενα που τη χαρακτηρίζουν εδώ και δεκαετίες. Και να λειτουργήσει σαν Ενωμένη Ευρώπη, μοιράζοντας την πίτα αξιοκρατικά. Κάτι που μέχρι στιγμής δεν φαίνεται πώς μπορεί να επιτευχθεί.

Η Γερμανία

Η απόφαση της Γερμανίας για τροποποίηση του «κανόνα χρέους» του Συντάγματός της καθιερώνοντας μόνιμη εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους κανόνες ισοσκελισμένων προϋπολογισμών της αποδυναμώνει το συλλογικό πλαίσιο δημοσιονομικού συντονισμού της Ευρωζώνης. Η απόφαση της Πολωνίας να μεταφέρει 7 δις ευρώ από το RRF στον τομέα της άμυνας, και τα πρόσφατα δημοσιεύματα για συνεργασία της Γαλλίας με εταιρείες από την Τουρκία και την Νότια Κορέα για δημιουργία κοινοπραξίας παραγωγής πυρομαχικών των 155mm στην Πολωνία, δεν είναι απλώς καμπανάκια για την Ελληνική Κυβέρνηση.

Υπενθυμίζεται ότι το ReArm έχει χρονικό ορίζοντα πέντε χρόνια. Εξαιρετικά μικρός χρόνος όταν μιλάμε για αμυντική βιομηχανία. Και στο τέλος της μέρας μένει να φανεί τι θα γίνει εάν η Ευρώπη ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και καταφέρει να επιστρέψει στην εξάρτηση απαλλαγμένη από τύψεις. Κάτι που θα μπορούσε να καταστήσει όλο το σχέδιο ένα πυροτέχνημα…