Πώς δύο ποτάμια βοήθησαν το Έβερεστ να πάρει μπόι

Με ύψος 8,85 χιλιόμετρα από το επίπεδο της θάλασσας, το όρος Έβερεστ είναι το ψηλότερο βουνό του κόσμου και συνεχίζει μάλιστα να μεγαλώνει.

Ολόκληρη η οροσειρά των Ιμαλαΐων ανυψώνεται εδώ και 50 εκατομμύρια χρόνια, μια πτυχή που εμφανίστηκε στην επιφάνεια της Γης όταν η υποήπειρος της Ινδίας συγκρούστηκε με την υπόλοιπη Ασία.

Όμως το Έβερεστ ψηλώνει ταχύτερα από ό,τι θα περίμενε κανείς από αυτή την τεκτονική διαδικασία. Και οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι βρήκαν επιτέλους το γιατί. Έχει να κάνει με τη συγχώνευση δύο ποταμών της περιοχής.

Το Έβερεστ έχει κερδίσει 15 με 50 μέτρα ύψους λόγω αυτής της αλλαγής, η οποία ξεκίνησε όταν ο ποταμός Κόσι άλλαξε πορεία και ενώθηκε με τον μικρότερο ποταμό Αρούν πριν από περίπου 89.000 χρόνια, εκτιμά η νέα μελέτη.

Το φαινόμενο, γνωστό ως «ισοστατική ανύψωση», αφορά την ανοδική κίνηση μιας περιοχής του γήινου φλοιού όταν το βάρος στην επιφάνεια μειώνεται.

Σε αυτή την περίπτωση, η ένωση των δύο ποταμών είχε ως αποτέλεσμα να επιταχυνθεί η διάβρωση του εδάφους. Τα νερά παρέσυραν μεγάλες ποσότητες πετρωμάτων με αποτέλεσμα να μειωθεί το βάρος της περιοχής γύρω από το Έβερεστ.

«Η ισοστατική αναπήδηση μπορεί να παρομοιαστεί με πλωτό αντικείμενο που ρυθμίζει τη θέση του όταν αφαιρείται βάρος» δήλωσε στο Reuters ο Γιν-Τζεν Ντάι του Πανεπιστημίου Γεωεπιστημών στο Πεκίνο, μέλος της ομάδας που δημοσιεύει τη μελέτη στο Nature Geoscience.

Το όρος Έβερεστ, με ύψος 8.848 μέτρα, σε αεροφωτογραφία της 25ης Μαρτίου 2008 (Reuters)

«Όταν ένα μεγάλο βάρος, όπως πάγος ή διαβρωμένος βράχος, αφαιρείται από τον γήινοι φλοιό, η γη αντιδρά και ανυψώνεται με αργή ταχύτητα, όπως μια βάρκα σηκώνεται από το νερό όταν ξεφορτωθεί».

Η ισοστατική αναπήδηση, έδειξαν τα μαθηματικά μοντέλα των ερευνητών, αντιστοιχεί έτσι στο 10% του ρυθμού ανύψωσης του όρους.

Η ίδια γεωλογική διαδικασία μπορεί να παρατηρηθεί και αλλού στον πλανήτη, επισήμαναν οι ερευνητές.

«Ένα κλασικό παράδειγμα είναι η Σκανδιναβία, η οποία ανυψώνεται ως αποτέλεσμα της τήξης των πάγων που κάλυπταν την περιοχή την τελευταία εποχή των παγετώνων. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται και σήμερα, επηρεάζοντας τις ακτές και το τοπίο, χιλιάδες χρόνια μετά την υποχώρηση των πάγων» είπε ο Ντάι.

Στα Ιμαλάια, η ισοστατική ανύψωση συμβαίνει ταχύτερα από ότι η διάβρωση από το νερό, τον άνεμο και τον πάγο, η οποία σταδιακά μειώνει το ύψος των βουνών.

Και καθώς η διάβρωση συνεχίζεται, η ανύψωση λόγω ισοστατικής ανύψωσης μπορεί να επιταχυνθεί.

Το ίδιο φαινόμενο βοηθά να πάρουν μπόι και άλλες γειτονικές κορυφές των Ιμαλαΐων, όπως το Λότσε, το τέταρτο ψηλότερο βουνό του κόσμου, και το Μακάλου, το πέμπτο ψηλότερο.

Όπως επισήμανε ο Ντάι, «η μελέτη αυτή αναδεικνύει τη δυναμική φύση του πλανήτη. Ακόμα και ένας φαινομενικά αναλλοίωτος σχηματισμός όπως το όρος Έβερεστ υπόκειται σε συνεχείς γεωλογικές διαδικασίες, οι οποίες μας θυμίζουν ότι η Γη διαρκώς αλλάζει, συχνά με τρόπους που δεν γίνονται αντιληπτοί στην καθημερινή ζωή μας».