Η Πολωνία προετοιμάζεται για πόλεμο: «Ανατολική ασπίδα», καταφύγια και στρατιωτική εκπαίδευση των πολιτών

Ο Τσέζαρι Προύσκο θυμάται ακόμα την εκπαίδευση στην πολιτική άμυνα που έλαβε κατά τη σχολική του ηλικία στην εποχή του κομμουνισμού στην Πολωνία: ανάγνωση χαρτών, τεχνικές επιβίωσης και την αίσθηση ότι ο κίνδυνος του πολέμου ήταν πραγματικός και πάντα παρών.

«Η γενιά μου μεγάλωσε με αυτές τις απειλές. Δεν χρειαζόταν να εξηγήσεις γιατί αυτό ήταν σημαντικό», είπε ο 60χρονος Προύσκο, καθώς ανανέωνε αυτές τις δεξιότητες σε μια στρατιωτική βάση έξω από τη Βαρσοβία, ένα πρόσφατο παγωμένο Σάββατο πρωί.

Μαζί με δεκάδες άλλους Πολωνούς πολίτες, επισκέφθηκε ένα καταφύγιο, φόρεσε αντιασφυξιογόνη μάσκες και εξασκήθηκε στο να ανάβει φωτιά με σπινθήρες από πυρόλιθο.

Σύμφωνα με τον Guardian, αυτή η εκπαίδευση αποτελεί μέρος μιας σημαντικής νέας πρωτοβουλίας που αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πολιτών της Πολωνίας.

Το πρόγραμμα στοχεύει στην εκπαίδευση 400.000 πολιτών έως το 2027 και η συμμετοχή είναι ανοιχτή σε όλους, από μαθητές έως συνταξιούχους.

Ο υπουργός Άμυνας της Πολωνίας, Βλάντισλαβ Κοσινιάκ-Καμίσ, τόνισε κατά την έναρξη του προγράμματος ότι η Ευρώπη έχει εισέλθει σε μια περίοδο κινδύνου άνευ προηγουμένου.

«Ζούμε στην πιο επικίνδυνη εποχή από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», προειδοποίησε, τονίζοντας την ανάγκη για πρακτικές δεξιότητες διαχείρισης κρίσεων μεταξύ των απλών πολιτών.

Poland started the largest defense training initiative in the country’s history today.

The series of modular courses focuses on practical skills for national resilience.

More than 50 000 people joined the first series of modular courses. The plan is to train 500 000 before 2027 pic.twitter.com/pFu8ahsHpF

— Visegrád 24 (@visegrad24) November 23, 2025

Ένα έθνος που περιβάλλεται από κινδύνους

Η Πολωνία γνωρίζει από καιρό την ευάλωτη γεωγραφική της θέση στο κέντρο της Ευρώπης, που συνορεύει με ισχυρούς γείτονες και ιστορικά βρίσκεται ανάμεσα σε συγκρούσεις μεγάλων δυνάμεων.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 ενέτεινε τους υπάρχοντες φόβους, αλλά οι πρόσφατες εισβολές drone στον πολωνικό εναέριο χώρο και μια σειρά από απόπειρες σαμποτάζ που συνδέονται με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες έχουν εντείνει ακόμη περισσότερο την αίσθηση του κινδύνου.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, οι αρχές ανέφεραν ότι μια σιδηροδρομική γραμμή ανατινάχθηκε σε μια επίθεση που πιστεύουν ότι οργανώθηκε από τη Ρωσία με σκοπό να προκληθούν ανθρώπινες απώλειες.

Αυτές οι κλιμακούμενες απειλές έχουν οδηγήσει σε μια δραματική επανεξέταση της εθνικής αμυντικής πολιτικής.

Η Πολωνία σχεδιάζει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες στο 4,8% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας σχεδόν όλες τις άλλες χώρες του ΝΑΤΟ.

Οι νέοι οικοδομικοί κανονισμοί απαιτούν πλέον την κατασκευή καταφυγίων, ενώ η κυβέρνηση έχει αρχίσει την ανακαίνιση παλαιότερων καταφυγίων που είχαν καταστραφεί μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Ταυτόχρονα, έχει ξεκινήσει η κατασκευή της «Ανατολικής Ασπίδας», ενός εκτεταμένου συστήματος οχυρώσεων που αναπτύσσεται κατά μήκος των συνόρων της Πολωνίας με τη Λευκορωσία και την ρωσική περιοχή του Καλίνινγκραντ.

With Poland facing heightened threats from Russia’s invasion of Ukraine and regional sabotage, it has offered free voluntary training in military skills, first aid, and cybersecurity to up to 400,000 citizens, from students to retirees through the “wGotowości” program, starting… pic.twitter.com/NZ3SAmdv7w

— Open Source Intel (@Osint613) November 6, 2025

Αναθεώρηση του στρατιωτικού εγχειριδίου

Σε μια προωθημένη βάση επιχειρήσεων κοντά στα σύνορα με τη Λευκορωσία, ο Ταξίαρχος Ρομάν Μπρούντλο της 9ης Τεθωρακισμένης Ιππικής Ταξιαρχίας αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αναδιαμορφώσει την αμυντική στάση της Πολωνίας.

«Οι ήσυχες εποχές έχουν περάσει», είπε.

«Διαβάζω τις εφημερίδες, ακούω τις ειδήσεις… σε ένα, δύο, πέντε χρόνια μπορεί να αντιμετωπίσουμε μια πλήρη εισβολή. Ελπίζω να μην συμβεί αυτό».

Ο Μπρούντλο, ο οποίος εντάχθηκε στον στρατό το 1996 λόγω της αγάπης του για τα άρματα μάχης, αναγνωρίζει ότι η παραδοσιακή στρατιωτική εκπαίδευση δεν αρκεί πλέον.

Οι σύγχρονες απειλές — drones, σαμποτάζ, υβριδικές επιθέσεις — απαιτούν νέες τακτικές και νέο τρόπο σκέψης.

Ο λοχαγός Κάρολ Φρανκόφσκι, αξιωματικός επικοινωνιών, περιγράφει τη συμμετοχή της Πολωνίας στις ασκήσεις Saber Junction του ΝΑΤΟ στη Γερμανία.

Στρατιώτες από περισσότερες από δώδεκα χώρες προσομοίωσαν μια υβριδική κρίση στην οποία κατέρρευσε η τάξη και η ασφάλεια και επιβλήθηκε στρατιωτικός νόμος. Η μονάδα του Φρανκόφσκι έπρεπε να αλληλεπιδράσει με ηθοποιούς που υποδύονταν τοπικούς αξιωματούχους και δημοσιογράφους, χειριζόμενη τις πολύπλοκες δυναμικές των σχέσεων μεταξύ πολιτών και στρατού σε μια περίοδο κρίσης.

Σύμφωνα με τους Μπρούντλο και Φρανκόφσκι, μια βασική υβριδική τακτική που χρησιμοποιούν η Ρωσία και η Λευκορωσία είναι η οργάνωση «παράνομης μετανάστευσης» για να αποσταθεροποιήσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα.

Η ταξιαρχία τους βοηθά τώρα τους συνοριοφύλακες να εντοπίζουν και να σταματούν τις διελεύσεις προς την Πολωνία και τη ζώνη Σένγκεν.

Αισθητήρες κατά μήκος του συνοριακού τείχους ανιχνεύουν κινήσεις και οι στρατιώτες ανταποκρίνονται αμέσως.

Μάλιστα, μια πρόσφατη σύλληψη αφορούσε έναν άνδρα από το Αφγανιστάν, τον οποίο οι στρατιώτες υποψιάζονταν —χωρίς αποδείξεις— ότι θα μπορούσε να είναι κατάσκοπος.

Poland rolls out nationwide military training program for citizens, citing “most dangerous times since World War II.” pic.twitter.com/9oGXD280Z6

— Polymarket Intel (@PolymarketIntel) November 6, 2025

Μια σκληρή συζήτηση για τη μετανάστευση

Η πεποίθηση ότι η Μόσχα και το Μινσκ χρησιμοποιούν τη μετανάστευση ως όπλο ήταν κεντρική στην σκληρή πολιτική των συνόρων της προηγούμενης εθνικιστικής κυβέρνησης.

Παραδόξως, ακόμη και μετά την ανάληψη της εξουσίας από την προοδευτική συμμαχία του Ντόναλντ Τουσκ, μεγάλο μέρος της σκληρής στάσης παραμένει. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι φόβοι για ρωσική επιθετικότητα έχουν ωθήσει το πολιτικό κέντρο προς τα δεξιά σε θέματα μετανάστευσης.

Ωστόσο, η Αλεξάνδρα Χρζάνοφσκα της Grupa Granica υποστηρίζει ότι οι μετανάστες δυσφημίζονται άδικα.

Χαρακτηρίζει την αφήγηση που συνδέει τους αιτούντες άσυλο με απειλές για την εθνική ασφάλεια «ακροδεξιά και ρατσιστική», σημειώνοντας ότι τα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων επισκιάζονται όλο και περισσότερο από τις ανησυχίες για την ασφάλεια.

Ενίσχυση των ανατολικών συνόρων

Τα σύνορα με τη Λευκορωσία είναι πλέον οχυρωμένα όχι μόνο με ένα ψηλό τείχος, αλλά και με νέα αμυντικά έργα στο πλαίσιο της «Ανατολικής Ασπίδας» της Πολωνίας.

Αυτά περιλαμβάνουν χαρακώματα, οχυρώσεις και σύγχρονες εγκαταστάσεις, όπως πύργους GPS, σχεδιασμένους για την αντιμετώπιση απειλών από drones. Αν και είναι απίθανο να περάσουν τανκς τα σύνορα, η κυβέρνηση αναμένει μη συμβατικές μεθόδους επίθεσης.

Στο Γκόλνταπ, μια ήσυχη πόλη κοντά στο Καλίνινγκραντ, οι κάτοικοι αναγνωρίζουν τους κινδύνους, αλλά παραμένουν γενικά ήρεμοι.

Παλαιότερα, οι ντόπιοι διέσχιζαν τακτικά τα σύνορα με τη Ρωσία για ψώνια και καύσιμα, αλλά σήμερα τα σύνορα είναι κλειστά και οι πρώην συνοριακοί σταθμοί είναι εγκαταλελειμμένοι.

«Η Ρωσία αποτελεί απειλή, αλλά όχι τεράστια», δήλωσε ο Πιότρ Μπαρτοσούκ διευθυντής του τοπικού επαγγελματικού κολεγίου. «Είμαστε μέλη του ΝΑΤΟ. Δεν θα μας επιτεθούν ξαφνικά».

Μια νέα γενιά έτοιμη να υπερασπιστεί τη χώρα

Καθώς η εκπαίδευση κοντά στη Βαρσοβία έφτανε στο τέλος της, ο Τσέζαρι Προύσκο αναλογίστηκε τους λόγους για τους οποίους έφερε τους υπαλλήλους της εταιρείας του στο πρόγραμμα.

Πολλοί νεότεροι Πολωνοί, είπε, μεγάλωσαν σε μια ειρηνική Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς πραγματικές αναμνήσεις από συγκρούσεις.

«Ελπίζω να μην χρειαστούμε ποτέ αυτές τις δεξιότητες», είπε. «Αλλά θέλω να ξέρουν τι να κάνουν αν έρθει ποτέ αυτή η στιγμή».