«Τέχνη από τα κάτω» στην Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων

Στον εκτενή απολογισμό των κοινωνικών δράσεών της, αλλά και την πρώτη παρουσίαση του σχεδιασμού της προσεχούς σεζόν προβαίνει σήμερα από το in η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων, θέτοντας το ερώτημα «πώς μπορεί ένας χώρος πολιτισμού να μην επαναπαύεται στη σύγχρονη επιτυχία του;».

Με την Τεχνόπολη να έχει φιλοξενήσει πλήθος ξεχωριστών μουσικών εκδηλώσεων και το Δημοτικό Θέατρο Λυκαβηττού να προσελκύει δημοφιλείς συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις, ο πρόεδρος της Τεχνόπολης Κωστής Παπαϊωάννου, εκφράζει παράλληλα την ικανοποίηση του στο in για τις διόδους που άνοιξε ο οργανισμός παρέχοντας ευκαιρίες σε νέους δημιουργούς, κάτι που όπως λέει «οφείλει ένας δημοτικός φορέας για να υπηρετεί τις ανάγκες των κατοίκων και επισκεπτών της Αθήνας».

Ο πρόεδρος της Τεχνόπολης, Κωστής Παπαϊωάννου

Πρώτα οι νέοι συνθέτες και ερμηνευτές, που πήραν μέρος στην 5η Ακρόαση της Μικρής Άρκτου: Δεκαπέντε νέες και νέοι ερμηνευτές και ερμηνεύτριες με είκοσι επτά καινούργια τραγούδια ισάριθμων νέων τραγουδοποιών και συνθετών/τριών. Οι αριθμοί αυτοί αντιπροσωπεύουν μικρό μόνο μέρος του νέου κόσμου που γυρεύει να ακουστεί, καθώς στην πρόσκληση της Μικρής Άρκτου είχαν ανταποκριθεί πάνω από 600 καλλιτέχνες στέλνοντας πάνω από 2000 τραγούδια.

«Ακούσαμε φρέσκιες δημιουργίες, είδαμε τα όμορφα πρόσωπα, παιδιά από 18 ετών με έτοιμη καλλιτεχνική σκευή. Όσοι ήμασταν εκεί νιώσαμε πώς παλλόταν η καλλιτεχνική φλέβα και γύρευε να ακουστεί», λέει ο κ. Παπαϊωάννου.

Μεγάλη όμως ανταπόκριση είχε και η απόφαση της Τεχνόπολης τον περασμένο Αύγουστο, να ανοίξει δωρεάν τους χώρους της σε καλλιτέχνες σύγχρονου χορού, με 30 ομάδες και μεμονωμένους καλλιτέχνες του χορού και της performance να αξιοποιούν την ευκαιρία. Το αποτέλεσμα το απόλαυσε το κοινό με ελεύθερη είσοδο για τρεις μέρες στα «Dance Residencies Open Days», ένα τριήμερο σύγχρονου χορού και performances ώστε οι καλλιτέχνες που έλαβαν την ευκαιρία της δημιουργίας να επιστρέψουν στο κοινό ως αντίδωρο το αποτέλεσμα της ευκαιρίας αυτής, «αδιαμεσολάβητα και φυσικά».

«Δώσαμε αυτό που λείπει βασανιστικά: ελεύθερους προσβάσιμους χώρους για πρόβες, δοκιμές, ώσμωση, καλλιτεχνική συνύπαρξη», τονίζει ο κ. Παπαϊωάννου. «Είδα λίγες από τις πρόβες, μίλησα μαζί τους, θαύμασα την προσπάθειά τους, ένιωσα το στιγμιαίο της δημιουργίας, το εφήμερο και μαζί διαρκές, εντυπωσιάστηκα με την αφοσίωση και τη φλόγα. Ήταν για μένα σπουδαίο μάθημα.»

Dance Residencies Open Days / Photo: Vangelis Patsialos

Η διοίκηση της Τεχνόπολης δηλώνει ότι αυτή η εμπειρία μπορεί να μετατραπεί σε όραμα και δίπλα στους γνωστούς καλλιτέχνες που φιλοξενούνται να ανθίσει και «η Τεχνόπολη των νέων δημιουργών, μιας τέχνης από τα κάτω», μέσα από καινούργιες συμπράξεις και συνεργασίες, αλλά και εμβάθυνση των υπαρχουσών.

Τέτοιες είναι οι προαναφερθείσες Ακροάσεις της Μικρής Άρκτου που υποστηρίζουν το ελληνικό τραγούδι, αλλά και η συνεργασία με το Σωματείο Εργαζομένων στο Χώρο του Χορού (Σ.Ε.ΧΩ.ΧΟ) που επιμελήθηκε το Πρόγραμμα Καλλιτεχνικής Φιλοξενίας Χορού. Παλαιότερος καρπός αυτής της συνεργασίας υπήρξε και το site specific ένθετο χορού που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της ιστορικής έκθεσης «1974 & 1944: Η Αθήνα γιορτάζει την ελευθερία της».

Σε επίπεδο μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, η διοίκηση της Τεχνόπολης δηλώνει την πρόθεσή της να ανταποκριθεί στην πίεση που ασκεί η βιωμένη πραγματικότητα στους νέους δημιουργούς, οι οποίοι αναζητούν χώρους για πρόβες, στήριξη, ένα μικρόφωνο, μια σκηνή, ένα κατάλληλο δάπεδο, φώτα και μουσική, αλλά και ζωντανή επικοινωνία με το κοινό που επίσης διψάει για νέα δημιουργία.

«Αυτό είναι τέχνη από κάτω, χώρος και χρόνος για έρευνα, δημιουργία και πειραματισμό, δυνατότητες και ευκαιρίες για μια τέχνη in progress», λέει ο κ. Παπαϊωάννου.

Ωστόσο, σημαντική θεωρείται και η ανταπόκριση στις απαιτήσεις της συγκυρίας που πολλαπλασιάζει τη φωνή και τις αγωνίες της κοινωνίας: η δημόσια εκδήλωση «Τα μάτια στη Γάζα» τον περασμένο Ιούνιο έδωσε βήμα σε διακεκριμένες φωνές, πολιτικούς, δημοσιογράφους και ακαδημαϊκούς από την Παλαιστίνη, το Ισραήλ και την Ελλάδα που ύψωσαν τη φωνή τους για την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα. Ακολούθησε μεγάλη συναυλία για τη Γάζα που αποτέλεσε, από άποψη συμμετοχής και συναισθηματικής έντασης κοινού και καλλιτεχνών κορυφαία στιγμή του φετινού καλοκαιριού.

Photo: Aris Kamarotos

Προσεχώς, η Τεχνόπολη σχεδιάζει την επικείμενη έκθεση [un_released] που πραγματοποιείται 30 Σεπτεμβρίου – 6 Οκτωβρίου στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης. Πρόκειται για έκθεση με έργα ζωγραφικής από νεαρούς κρατούμενους της φυλακής του Αυλώνα. Οι δημιουργοί των έργων είναι μαθητές του σχολείου το οποίο λειτουργεί μέσα στο χώρο των φυλακών. Είναι νέοι 18 έως 21 ετών, τα έργα τους είναι μια μικρή ρωγμή δημιουργικότητας και ελευθερίας και η φιλοξενία τους συνιστά μια μικρή συμβολή του οργανισμού στη μάχη για κοινωνική επανένταξη.

Αντίστοιχες είναι και άλλες δραστηριότητες που επιχειρούν να συνδυάσουν την εκπαίδευση με τη συμπερίληψη, όπως είναι το πρόγραμμα «Το παιδί, η πόλη και τα μνημεία», με το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου να οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις για ομάδες παιδιών και ενηλίκων με προβλήματα ψυχικής υγείας, διαταραχές αυτιστικού φάσματος και νοητικές αναπηρίες καθώς και ασυνόδευτα προσφυγόπουλα.

Παράλληλα, στο σχετικά νεοαφιχθέν Μουσείο Μαρία Κάλλας, δημιουργείται σταδιακά ένα δίκτυο δημιουργικής συνεύρεσης, συνεργασίας και φροντίδας μέσω προγραμμάτων που αφορούν ποικίλες κοινωνικές ομάδες και στοχεύουν στη συμπεριληπτική συνύπαρξη μέσα από τους χώρους του πολιτισμού και της τέχνης: οργανωμένες ξεναγήσεις για δομές ψυχικής υγείας, ομάδες προσφύγων και μεταναστών, ομάδες ωριμότερου ηλικιακά κοινού και ξεναγήσεις στη νοηματική γλώσσα απευθείας από κωφό ξεναγό, σε συνεργασία με φορέα Κωφών ατόμων, όσο και το ειδικά σχεδιασμένο μουσικοπαιδαγωγικό πρόγραμμα για το Νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία, το οποία θα ταξιδέψει και σε άλλες δομές και νοσοκομεία.

«Είναι σταθερός άξονας για εμάς η Τεχνόπολη της κοινωνικής αλληλεγγύης, της έμπρακτης υποστήριξης στις ομάδες που δοκιμάζονται, τις πιο ευάλωτες δίπλα μας», δηλώνει ο κ. Παπαϊωάννου.

Σε κάθε συναυλία φέτος συγκεντρώνονται είδη πρώτης ανάγκης –τρόφιμα, είδη προσωπικής υγιεινής και προϊόντα οικιακής καθαριότητας–για την ενίσχυση του Κέντρου Υποδοχής & Αλληλεγγύης Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ), ενώ σε συνεργασία με την ομάδα του Nevronas, η Τεχνόπολη προχωράει στην υλοποίηση ενός οργανωμένου προγράμματος κοινωνικής και εργασιακής συμπερίληψης των ατόμων με αναπηρία ή νευροδιαφορετικότητα. Το πρόγραμμα ξεκίνησε από την εκπαίδευση του προσωπικού και προχώρησε με την απασχόληση δύο υπαλλήλων με αναπηρία στον τομέα της εστίασης. Απώτερος σκοπός η σταδιακή ένταξη περισσότερων ΑμεΑ υπαλλήλων και σε άλλες εργασιακές θέσεις.

Τέλος, η Τεχνόπολη ανακοινώνει δημόσια για πρώτη φορά ότι την άνοιξη του 2026 ιδρύει και ξεκινά έναν νέο, μεγάλης κλίμακας λογοτεχνικό θεσμό. Σπουδαίοι συγγραφείς από όλον τον κόσμο θα συναντηθούν με Έλληνες δημιουργούς και με το κοινό, σε μια γιορτή του λόγου, της φαντασίας και της ζωντανής επικοινωνίας. «Ένα φεστιβάλ που φιλοδοξεί να μετατρέψει την Αθήνα σε σημείο συνάντησης για τη σύγχρονη παγκόσμια λογοτεχνία και να την τοποθετήσει δυναμικά στον διεθνή λογοτεχνικό χάρτη», σύμφωνα με τον κ. Παπαϊωάννου.