Κόντε για προσφυγικό: Η Ιταλία δεν είναι πια μόνη

Οι ηγέτες των χωρών μελών της ΕΕ κατέληξαν σήμερα το πρωί, έπειτα από διαβουλεύσεις εννέα ωρών, σε συμφωνία για τη μετανάστευση, την οποία χαιρέτισε η Ιταλία, η οποία απειλούσε να ασκήσει βέτο στην σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών, αν δεν της έδειχναν περισσότερη αλληλεγγύη όσον αφορά την άφιξη μεταναστών.

«Η Ιταλία δεν είναι πια μόνη», εξέφρασε την ικανοποίησή του ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, ο οποίος είχε εντείνει τις πιέσεις στους Ευρωπαίους εταίρους του μπλοκάροντας την υιοθεσία των πρώτων συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής, προτού καν αρχίσει η συζήτηση για το θέμα της μετανάστευσης.

«Υπερίσχυσε η ευρωπαϊκή συνεργασία», δήλωσε χαιρετίζοντας την συμφωνία ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε δημοσιογράφους, σημειώνοντας ότι «η αλληλεγγύη που οφείλουμε στις χώρες πρώτης εισόδου έγινε πράξη».

Η συμφωνία, η οποία συνήφθη στις 04:30 το πρωί τοπική ώρα (05:30 ώρα Ελλάδος) έπειτα από εννέα ώρες συνομιλιών, προτείνει μια «νέα προσέγγιση» με τη δημιουργία «κέντρων αποβίβασης» μεταναστών εκτός της ΕΕ για να αποτρέπει τον διάπλου της Μεσογείου.

Για τους μετανάστες που διασώζονται σε ευρωπαϊκά ύδατα προτάθηκαν «ελεγχόμενα κέντρα», τα οποία θα φτιάξουν τα κράτη μέλη «σε εθελούσια βάση» και εκεί θα γίνεται «γρήγορα» μια διάκριση μεταξύ παράτυπων μεταναστών που πρόκειται να απελαθούν και αυτών που δικαιούνται άσυλο, οι οποίοι θα μπορούν να ανακατανεμηθούν στην ΕΕ, και πάλι «σε εθελούσια βάση».

Η συμφωνία καλεί επίσης τα κράτη μέλη να πάρουν όλα τα απαραίτητα εσωτερικά μέτρα για να αποφύγουν τις μετακινήσεις μεταναστών μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ. Αυτές οι «δευτερογενείς μετακινήσεις» συγκλίνουν συνήθως προς τη Γερμανία, όπου βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής διαμάχης που έχει αποδυναμώσει την Άγγελα Μέρκελ.

«Αισιόδοξη» η Μέρκελ

«Είμαι αισιόδοξη μετά την σημερινή ημέρα όσον αφορά το γεγονός ότι μπορούμε τώρα να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε, μολονότι μας απομένουν πολλά να κάνουμε για να γεφυρώσουμε τις διαφορετικές απόψεις», δήλωσε η καγκελάριος της Γερμανίας μετά την επίτευξη της συμφωνίας.

Μακρές διαβουλεύσεις χρειάστηκαν για να καταλήξουν οι 28 ηγέτες σε αυτήν την συμφωνία, η οποία ωστόσο παραμένει ασαφής σε πολλά σημεία. Οι διαβουλεύσεις μπόρεσαν κυρίως να προχωρήσουν πάνω στη βάση των προτάσεων που είχε προετοιμάσει ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε μαζί με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.

Μια ιταλική κυβερνητική πηγή χαιρέτισε την «σημαντική συμβολή» του Μακρόν, ο οποίος είχε έντονες διαβουλεύσεις με την ιταλική κυβέρνηση τις τελευταίες εβδομάδες.

Οι εντάσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες κορυφώθηκαν με ένα διπλωματικό μπρα ντε φερ που διήρκεσε δύο εβδομάδες για τα πλοία που μετέφεραν μετανάστες οι οποίοι διασώθηκαν στη Μεσόγειο, τον ελλιμενισμό των οποίων αρνήθηκε η Ρώμη.

Αυτή η σύνοδος κορυφής έγινε επίσης στο πλαίσιο μιας άνευ προηγουμένου αποδυνάμωσης της καγκελαρίου Άγγελας Μέρκελ, την αρχή της οποίας θέτουν υπό αμφισβήτηση για το μεταναστευτικό ζήτημα οι σύμμαχοί της της CSU, της δεξιάς πτέρυγας του συνασπισμού της, η οποία θεωρεί πολύ χαλαρή την πολιτική της πάνω στο ζήτημα αυτό.

Οι γαλλο-ιταλικές προτάσεις, οι οποίες τροφοδότησαν τις συνομιλίες αφορούν κυρίως τη δημιουργία «ελεγχόμενων κέντρων» στις ευρωπαϊκές χώρες, όπου θα αποβιβάζονται οι μετανάστες που φτάνουν στα ευρωπαϊκά ύδατα.

Οι μετανάστες που θα δικαιούνται άσυλο θα ανακατανέμονται από αυτά τα κέντρα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και αυτό σε εθελούσια βάση, ανταποκρινόμενοι κατ’αυτόν τον τρόπο στην ιταλική επιθυμία για τον «καταμερισμό της ευθύνης» για όλους τους μετανάστες που φτάνουν στην Ευρώπη.

«Αυτό που συνέβη με το Aquarius είναι ενδιαφέρον», γνωστοποίησε μια πηγή της ιταλικής κυβέρνησης αναφερόμενη στο πλοίο με τους 630 μετανάστες, τον ελλιμενισμό του οποίου αρνήθηκαν στις αρχές του Ιουνίου η Ιταλία και η Μάλτα.

«Μόλις έφτασε στην Ισπανία έγινε μια κατανομή μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών» των προσφύγων που μετέφερε, σημείωσε η πηγή αυτή. Όσον αφορά το Lifeline, το άλλο ανθρωπιστικό πλοίο τον ελλιμενισμό του οποίου αρνήθηκε επίσης η Ρώμη, αυτό προσέδεσε την Τετάρτη στη Μάλτα έπειτα από αβεβαιότητα ημερών.

Κέντρα εκτός της ΕΕ

Για να μειωθεί στο ελάχιστο ο αριθμός των πλοίων που θα φτάνουν στα ευρωπαϊκά ύδατα, οι 28 αποδέχθηκαν να εξετάσουν τη δημιουργία «κέντρων αποβίβασης» εκτός της ΕΕ για τους μετανάστες που διασώζονται στη θάλασσα, τα οποία «θα δώσουν τέλος στο οικονομικό μοντέλο των παράνομων διακινητών».

Η αποβίβαση των μεταναστών εκτός της ΕΕ θα γλιτώσει τους Ευρωπαίους από τους καυγάδες για το ποιος θα αναλάβει τα πλοία. Ωστόσο το περίγραμμα του σχεδίου παραμένει ακόμη πολύ ασαφές και προκαλεί πολλά ερωτήματα όσον αφορά το κατά πόσον είναι συμβατό με το διεθνές δίκαιο.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Μαρόκου Νάσερ Μπουρίτα γνωστοποίησε ήδη από την Πέμπτη ότι η χώρα του απορρίπτει την ιδέα της δημιουργίας τέτοιων κέντρων υποδοχής εκτός της ΕΕ. Ο Αλβανός πρόεδρος δήλωσε επίσης κατηγορηματικά αντίθετος.

Οι ηγέτες των χωρών μελών της ΕΕ ζήτησαν εξάλλου να «βρεθεί μια συναίνεση για τον Κανονισμό του Δουβλίνου», η μεταρρύθμιση του οποίου έχει περιέλθει σε αδιέξοδο εδώ και δύο χρόνια. Ωστόσο δεν όρισαν ένα χρονοδιάγραμμα, μολονότι πριν από μερικούς μήνες είχε οριστεί ως καταληκτική ημερομηνία για την μεταρρύθμισή του αυτή η σύνοδος κορυφής.

Βάσει του «Κανονισμού του Δουβλίνου» οι χώρες πρώτης εισόδου στην ΕΕ φέρουν την κύρια ευθύνη για την επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου, το οποίο βαραίνει δυσανάλογα ορισμένες χώρες της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει παρέκκλιση από την αρχή αυτή σε περιόδους κρίσης, με μια ανακατανομή των αιτούντων ασύλου από τον τόπο άφιξής τους. Ωστόσο χώρες όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, υποστηριζόμενες από την Αυστρία, αντιτίθενται τελείως σε αυτό.

Η Ιταλία ζητεί από την πλευρά της ένα μόνιμο σύστημα ανακατανομής και την σαφή εγκατάλειψη της αρχής ότι την ευθύνη φέρει η χώρα άφιξης.