Φέτος η Ευρώπη θρηνεί την διατλαντική συμμαχία – Τι θα ακολουθήσει;

Χρειάστηκε ένας ολόκληρος χρόνος για να αποδεχτεί η Ευρώπη την απώλεια της διατλαντικής σχέσης όπως την γνώριζε.

Σύμφωνα με το Politico, από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η Ευρώπη πέρασε αργά αλλά σταθερά από τα πέντε στάδια της θλίψης: άρνηση, θυμό, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη και τελικά αποδοχή.

Τώρα, το ερώτημα για το 2026 είναι αν η ΕΕ έχει τη βούληση και τη δύναμη να μετατρέψει αυτή την αποδοχή σε πραγματική δράση.

Η επανεκλογή του Τραμπ σηματοδότησε το τέλος της Pax Americana, μιας περιόδου άνω των 75 ετών κατά την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες ηγούνταν του ελεύθερου κόσμου και έθεταν τις διατλαντικές σχέσεις στο επίκεντρο της παγκόσμιας πολιτικής τους.

Παρόλο που η αλλαγή ήταν εμφανής, λίγοι στην Ευρώπη πίστευαν ότι θα γινόταν στ’ αλήθεια.

Η ήπειρος σε άρνηση

Σε ένα γεύμα με πρεσβευτές του ΝΑΤΟ στα μέσα Δεκεμβρίου 2024, πολλοί υποστήριξαν ότι με ελάχιστες αυξήσεις στις ευρωπαϊκές δαπάνες για την άμυνα όλα θα μπορούσαν να παραμείνουν ως είχαν.

Όταν τους επισημάνθηκε ότι η πραγματικότητα ήταν πιο βαθιά και θεμελιώδης, ένας πρεσβευτής αντέτεινε:

«Δεν πιστεύεις σοβαρά ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα θεωρούν πλέον την ασφάλειά τους συνδεδεμένη με την Ευρώπη, έτσι δεν είναι;»

Ωστόσο, η πραγματικότητα δεν άργησε να φανεί.

Τον Φεβρουάριο, ο νέος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, τόνισε σε συνάντηση του ΝΑΤΟ ότι η Ευρώπη έπρεπε να αναλάβει την ευθύνη για τη συμβατική ασφάλειά της.

Παράλληλα, οι διαπραγματεύσεις Τραμπ-Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία αποκάλυψαν ότι η Ευρώπη και η Ουκρανία θα βρίσκονταν σε δευτερεύοντα ρόλο.

Στο τέλος του μήνα, ο Τραμπ και ο Βανς αντιμετώπισαν τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο, σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση.

Trump to Zelensky on February 28: “You’re not in a good position! You don’t have the cards!” pic.twitter.com/IW1GFD6q74

— Ron Filipkowski (@RonFilipkowski) June 1, 2025

«Δεν έχετε τα χαρτιά», φώναξε ο Τραμπ, επιπλήττοντας την Ουκρανία για την αποτυχία της να τερματίσει έναν πόλεμο που δεν είχε ξεκινήσει.

Μέσα σε λίγες εβδομάδες, η άρνηση μετατράπηκε σε θυμό.

Ο θυμός και η απογοήτευση

Ευρωπαίοι ηγέτες ένιωσαν προδομένοι και εγκαταλειμμένοι απέναντι στη Ρωσία.

Ένας υπουργός Εξωτερικών φέρεται να φώναξε: «Μας μαχαίρωσες πισώπλατα. Μας αφήνεις να αντιμετωπίσουμε μόνοι μας τη Ρωσία».

Ο θυμός, ωστόσο, ήταν σύντομος. Στους επόμενους μήνες, η ΕΕ πέρασε στο στάδιο της διαπραγμάτευσης.

Η Ευρώπη προσπάθησε να πείσει την Ουκρανία να συνεργαστεί με τον Τραμπ για την επίτευξη μιας ειρηνευτικής λύσης, ενώ διαπραγματευόταν με επιτυχία σχετικά με δασμούς και αμυντικές δαπάνες.

Μέχρι τον Ιούνιο, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ, όπως επιθυμούσε ο Τραμπ.

This year we committed to increasing national security spending to 5% of GDP by 2035 to bolster NATO and keep Britain safe. pic.twitter.com/xDLWEtpYvW

— Ministry of Defence 🇬🇧 (@DefenceHQ) December 29, 2025

Η αποτυχία των ευρωπαϊκών στρατηγικών

αρά τις νίκες που σημείωσε η Ευρώπη στη διαπραγμάτευση, ο Τραμπ συνέχισε να θέτει τις δικές του προτεραιότητες.

Επέστρεψε στις συνομιλίες με τον Πούτιν, αποκλείοντας ουσιαστικά την Ευρώπη από κρίσιμα θέματα. Οι προσπάθειες των Ευρωπαίων ηγετών να πείσουν την Ουάσινγκτον να πιέσει τη Ρωσία για κατάπαυση του πυρός συχνά κατέληγαν σε απογοήτευση.

Το χάσμα στην αντίληψη για την ασφάλεια μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ γινόταν όλο και πιο εμφανές.

Η δημοσίευση της νέας Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ τον Δεκέμβριο κατέστησε σαφές ότι οι ΗΠΑ πλέον βλέπουν τη Ρωσία με διαφορετικό μάτι από την Ευρώπη.

Η Μόσχα δεν αναφέρεται πλέον ως στρατιωτική απειλή· αντίθετα, οι ΗΠΑ επιδιώκουν τη «στρατηγική σταθερότητα», προσφέροντας να μεσολαβήσουν μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης σε θέματα ασφάλειας.

Having lived under Putin’s missiles & drones, it’s impossible to understand how Trump falls for this.

There is one aggressor, Russia, which started the biggest & deadliest war in Europe since WWII.

To end the war, the U.S. needs to do one thing: turn up the pressure on Russia. pic.twitter.com/uzK7vntUxq

— Bridget Brink (@AmbBridgetBrink) December 28, 2025

Η αποδοχή της νέας πραγματικότητας

Μετά από ένα μακρύ και δύσκολο έτος, η Ευρώπη τελικά αποδέχτηκε ότι οι διατλαντικές σχέσεις όπως τις γνώριζε έχουν τελειώσει.

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτζ τόνισε ότι οι δεκαετίες της Pax Americana έχουν περάσει και ότι οι Αμερικανοί επιδιώκουν πλέον μόνο τα δικά τους συμφέροντα.

Αυτό σημαίνει ότι και η Ευρώπη πρέπει να θέσει τα δικά της συμφέροντα σε προτεραιότητα.

Το μεγάλο ερώτημα για το 2026 παραμένει: η Ευρώπη θα καταφέρει να μετατρέψει αυτή την αποδοχή σε δράση;

Θα επιδιώξει στρατηγική αυτονομία, ενισχυμένη άμυνα και μεγαλύτερη γεωπολιτική ανεξαρτησία, ή θα συνεχίσει να στηρίζεται σε μια διατλαντική σχέση που πλέον δεν υπάρχει;

Η απόφαση δεν έχει ακόμη ληφθεί, και η ιστορία των επόμενων μηνών θα καθορίσει το μέλλον της Ευρώπης στην παγκόσμια σκηνή.