Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Το ειδικό λεξιλόγιο του δικαίου (Μέρος Γ’)
Η «δοκιμασία» συνίστατο στο να αποδείξει κάθε αθηναίος πολίτης, μετά την κλήρωση ή την εκλογή του σε ένα αρχοντικό αξίωμα, ότι διέθετε όλα τα απαιτούμενα προσόντα για το συγκεκριμένο υπούργημα
Ο όρος δοκιμασία σχετίζεται με τους άρχοντες της αθηναϊκής πολιτείας και αναφέρεται στη διαδικασία διεξοδικού ελέγχου στην οποία υποβάλλονταν όλοι ανεξαιρέτως οι δυνάμει αξιωματούχοι πριν από την ανάληψη των καθηκόντων τους. Η δοκιμασία, θεσμός που πιθανολογείται ότι καθιερώθηκε από τον Σόλωνα, συνίστατο στο να αποδείξει κάθε αθηναίος πολίτης, μετά την κλήρωση ή την εκλογή του σε ένα αρχοντικό αξίωμα, ότι διέθετε όλα τα απαιτούμενα προσόντα για το συγκεκριμένο υπούργημα. Χάρη στο σύστημα της μισθοδοσίας που εισήγαγε ο Περικλής, άρχων μπορούσε να εκλεγεί οποιοσδήποτε αθηναίος πολίτης (ακόμα και εκείνος που ανήκε σε χαμηλή εισοδηματική τάξη), καθώς το ταμείο της πόλης-κράτους κάλυπτε με το μισθό (τη μισθοφορά), ένα μικρό χρηματικό ποσό εν είδει αποζημίωσης, ένα μέρος των οικονομικών αναγκών του.
Όσοι πολίτες διορίζονταν –είτε με κλήρο είτε με χειροτονία, δηλαδή κατόπιν ψηφοφορίας δι’ ανατάσεως της χειρός, εφόσον επρόκειτο για θέσεις που απαιτούσαν επαγγελματική πείρα ή ειδικές δεξιότητες και γνώσεις– σε αρχοντικά αξιώματα της αθηναϊκής δημοκρατίας ήταν υποχρεωμένοι όχι μόνο να ελεγχθούν προτού αναλάβουν υπηρεσία, αλλά και να λογοδοτήσουν (λόγον διδόναι ή ευθύνας διδόναι), στο πλαίσιο ενός απολογιστικού ελέγχου, για τον τρόπο άσκησης των καθηκόντων τους, την οικονομική διαχείριση και τις πράξεις τους, μετά τη λήξη της θητείας τους (η λογοδοσία αυτή ονομαζόταν εύθυνα ή, όπως απαντά κατά το πλείστον στον πληθυντικό, εύθυναι). Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, ότι δεν είχαν τη δυνατότητα να προβούν στην πώληση περιουσιακών στοιχείων τους ή να εγκαταλείψουν την πόλη πριν απαλλαγούν από τις ευθύνες που απέρρεαν από το αξίωμα που κατείχαν.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η δοκιμασία στην οποία υποβάλλονταν όσοι συγκροτούσαν το σώμα των καλουμένων εννέα αρχόντων, μια από τις παλαιότερες και σημαντικότερες Αρχές της αθηναϊκής δημοκρατίας. Οι εννέα άρχοντες, που διορίζονταν με κλήρο, ήταν ο επώνυμος άρχων, ο βασιλεύς, ο πολέμαρχος και οι έξι θεσμοθέται (μαζί με τους τελευταίους διοριζόταν με τον ίδιον τρόπο και ένας γραμματέας, ο γραμματεύς των θεσμοθετών). Οι εν λόγω άρχοντες, οι οποίοι ήταν στην πραγματικότητα κρατικοί λειτουργοί εξουσιοδοτημένοι να εφαρμόζουν τη νομοθεσία στον τομέα της δικαιοδοσίας τους, εξετάζονταν και κρίνονταν (όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης στο σύγγραμμά του Αθηναίων Πολιτεία) πρώτα από τη Βουλή των Πεντακοσίων και ύστερα από δικαστήριο. Ο υποψήφιος για ένα από τα αξιώματα των εννέα αρχόντων έπρεπε να απαντήσει σε σειρά ερωτήσεων και ακολούθως να αποδείξει με μάρτυρες την αλήθεια των λεγομένων του. Η Βουλή των Πεντακοσίων ελάμβανε τη σχετική απόφαση με ανάταση χεριών, το δε δικαστήριο με ψηφοφορία. Σε περίπτωση θετικής έκβασης της όλης διαδικασίας ελέγχου, της δοκιμασίας, ακολουθούσε η ορκωμοσία των υποψηφίων και η ανάληψη των καθηκόντων από πλευράς τους.
*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, προτομή του Περικλή (1787), ο οποίος εισήγαγε το σύστημα της μισθοδοσίας των αρχόντων της αθηναϊκής δημοκρατίας.
Αφετηρία της παράστασης «Δύο ή τρία πράγματα που ξέρω γι’ αυτόν» είναι η προσέγγιση του ρόλου του πατέρα και του αποτυπώματος που αφήνει στις επόμενες γενιές.
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Τρίτη 30.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/michael-chere-PV8dauzbvtA-unsplash-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442