Αγορά εργασίας: Η νέα πραγματικότητα και οι προοπτικές για το 2026 – «Όλοι φοβούνται για τις δουλειές τους»

Ο κόσμος της εργασίας έχει βιώσει σεισμικές αλλαγές τα τελευταία πέντε χρόνια.

Η πανδημία, οι δασμοί που επέβαλε ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ καθώς και η άνοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης, έχουν επηρεάσει και θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την αγορά εργασίας.

Το 2025 οι εταιρείες σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ανακοίνωσαν μειώσεις στο εργατικό δυναμικό τους. Οι Amazon, ArcelorMittal, Microsoft , JPMorgan, Docler, Quintet Private Bank, PwC, Lufthansa, Bosch και Nestlé είναι μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό των εταιρειών που έγιναν πρωτοσέλιδα με ανακοινώσεις απολύσεων και περικοπών προσωπικού.

Κάποιοι περιγράφουν τις περικοπές ως «αναδιάρθρωση», ενώ άλλοι τις αποδίδουν την ραγδαία άνοδο της Tεχνητής Nοημοσύνης. Πολλές εταιρείες ισχυρίζονται ότι μειώνουν τη γραφειοκρατία, ενώ αρκετές επισημαίνουν την «γεωπολιτική αβεβαιότητα» στις επίσημες ανακοινώσεις τους.

Οι προοπτικές για το επόμενο έτος δεν είναι ενθαρρυντικές. Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι οι οικονομικές αβεβαιότητες και το φάσμα της Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορούσαν να διαταράξουν τα πρότυπα προσλήψεων και να οδηγήσουν σε νέες απολύσεις.

Η αγορά εργασίας το 2026

Οι εταιρείες επιδιώκουν να παραμείνουν λιτές έως το 2026, ενώ βασίζονται στην τεχνολογία για την ανάληψη περισσότερων εργασιών.

Οι αναλυτές της ιστοσελίδας Indeed που ασχολείται με την απασχόληση προβλέπουν σχετικά μικρή αύξηση στις προσλήψεις το 2026, ενώ η πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου Shopify SHOP περιμένουν αντίθετα αποτελέσματα.

Σε μια συνάντηση διευθυντών που διοργανώθηκε αυτό το μήνα στο Μανχάταν από τη Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου Yale, το 66% των ερωτηθέντων ηγετών δήλωσαν ότι σχεδιάζουν είτε να απολύσουν εργαζομένους είτε να διατηρήσουν το μέγεθος των υφιστάμενων ομάδων τους το επόμενο έτος. Μόνο το ένα τρίτο δήλωσε ότι σχεδιάζει να προσλάβει προσωπικό.

«Θα δούμε πολλή αναμονή και επιφυλακτικότητα», δήλωσε στη Wall Street Journal, ο Chris Layden, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας στελέχωσης Kelly Services. «Μέρος της αβεβαιότητας που επικρατεί σημαίνει ότι θα συνεχίσουμε να βλέπουμε επενδύσεις σε κεφάλαιο αντί για ανθρώπους».

Οι εταιρείες δεν έχουν διάθεση για προσλήψεις εδώ και μήνες. Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 4,6% τον Νοέμβριο, το υψηλότερο των τελευταίων τεσσάρων ετών. Ενώ οι ΗΠΑ πρόσθεσαν θέσεις εργασίας σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση το 2025, υπάρχουν όλο και περισσότερα σημάδια ότι η αγορά εργασίας για τους υπαλλήλους γραφείου έχει πλέον παγώσει.

Η απροθυμία να προσληφθεί προσωπικό αντανακλά τις ανησυχίες για την οικονομία, καθώς και την πεποίθηση ότι η Tεχνητή Nοημοσύνη θα μπορούσε να αναλάβει περισσότερο έργο μέσα στις μεγάλες εταιρείες. Άλλοι εργοδότες προσέλαβαν πάρα πολύ προσωπικό μετά την πανδημία και ακόμα προσπαθούν να διορθώσουν την κατάσταση.

«Περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί με την Τεχνητή Νοημοσύνη»

«Είμαστε κοντά στο μηδενικό ποσοστό αύξησης των θέσεων εργασίας. Αυτό δεν είναι υγιής αγορά εργασίας», δήλωσε ο κυβερνήτης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Christopher Waller, στη σύνοδο κορυφής του Yale.

«Όταν ταξιδεύω και μιλάω με διευθύνοντες συμβούλους σε όλη τη χώρα, όλοι μου λένε: «Κοίτα, δεν προσλαμβάνουμε γιατί περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί με την τεχνητή νοημοσύνη. Ποιες θέσεις εργασίας μπορούμε να αντικαταστήσουμε; Ποιες θέσεις εργασίας δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε;»»

Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί σχεδιάζουν τις νέες προσλήψεις

Η παύση στις προσλήψεις μπορεί να είναι προσωρινή, αν οι εταιρείες αποφασίσουν ότι χρειάζονται περισσότερους ανθρώπους για να επιτύχουν τους στόχους ανάπτυξης τους. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Waller, η τρέχουσα διάθεση είναι ότι οι εταιρείες απλά δεν χρειάζονται επιπλέον εργατικό δυναμικό.

«Όλοι φοβούνται για τις θέσεις εργασίας τους. Μιλάω πολύ σοβαρά», δήλωσε ο Waller, υποψήφιος για την προεδρία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.

Αυτό το περιβάλλον σημαίνει ότι πολλοί εργαζόμενοι προσκολλώνται στις θέσεις εργασίας τους. Στην International Business Machines, οι εργαζόμενοι εγκαταλείπουν τον τεχνολογικό γίγαντα με το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων 30 ετών, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο Arvind Krishna. Στις ΗΠΑ, η εθελοντική αποχώρηση από την IBM είναι τώρα κάτω από 2%, μια μείωση από το συνηθισμένο 7%.

«Οι άνθρωποι δεν επιθυμούν να αλλάξουν δουλειά», δήλωσε ο Krishna. «Αυτό οδηγεί σε μείωση των προσλήψεων, επειδή οι άνθρωποι δεν φεύγουν».

Σε μια πρόσφατη συνέντευξη, ένας ανώτερος στέλεχος της Shopify κλήθηκε να περιγράψει τα σχέδια πρόσληψης της εταιρείας και έδωσε μια απάντηση που γίνεται όλο και πιο συνηθισμένη. «Δεν βλέπω να χρειάζεται να αυξήσουμε τον αριθμό των εργαζομένων μας με κανέναν τρόπο το επόμενο έτος», δήλωσε ο οικονομικός διευθυντής Jeff Hoffmeister. «Είναι πάνω από δύο χρόνια που διατηρούμε τον ίδιο αριθμό εργαζομένων. Κοιτώντας προς το επόμενο έτος, πιστεύω ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να είμαστε αυστηροί όσον αφορά τον αριθμό των εργαζομένων».

«Δεν αναμένουμε να αλλάξουν πολύ τα πράγματα»

Στην Wells Fargo, ο Διευθύνων Σύμβουλος Charlie Scharf δήλωσε αυτό το μήνα ότι η τράπεζα αναμένει να έχει λιγότερο προσωπικό καθώς μπαίνουμε στο επόμενο έτος. Το προσωπικό της εταιρείας έχει μειωθεί από περίπου 275.000 άτομα το 2019 σε περίπου 210.000 σήμερα, καθώς τα στελέχη έχουν μειώσει τα έξοδα και αναδιοργανώσουν την τράπεζα.

Ο Scharf δήλωσε ότι αναμένει η επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης στο επίπεδο του προσωπικού να είναι «εξαιρετικά σημαντική», αν και μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να φανεί. Είπε ότι πολλά στελέχη φοβούνται να αναδείξουν τη ζημιά που μπορεί να προκαλέσει η τεχνητή νοημοσύνη στην αγορά εργασίας. «Κανείς δεν θέλει να σηκωθεί και να πει ότι θα πρέπει να έχουμε — ότι θα έχουμε λιγότερο προσωπικό στο μέλλον», δήλωσε ο Scharf. «Είναι δύσκολο να το πεις».

Οι παγκόσμιοι δασμοί, η οικονομική αστάθεια και οι αυξήσεις στους φόρους των εργοδοτών συνέβαλαν στην επιβράδυνση της αγοράς εργασίας το 2025

Η Wells Fargo θα συνεχίσει να εκπαιδεύει εκ νέου το εργατικό της δυναμικό και να χρησιμοποιεί «τη φυσική μείωση του προσωπικού ως σύμμαχο», είπε, αλλά η αλλαγή είναι σαφής. «Δεν πρόκειται να αντικαταστήσει εντελώς τους ανθρώπους, αλλά δημιουργεί την ευκαιρία να κάνουμε τα πράγματα με έναν σημαντικά διαφορετικό τρόπο», είπε.

Οι οικονομολόγοι της Indeed ενημέρωσαν πρόσφατα τα σενάρια πρόσληψης για το επόμενο έτος, αναμένοντας ότι η κατάσταση θα παραμείνει ως έχει. Αναλύοντας τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας μαζί με τις εκτιμήσεις για την οικονομική ανάπτυξη, προβλέπουν πλέον ότι το ποσοστό ανεργίας θα κυμανθεί γύρω στο 4,6% το 2026. «Δεν αναμένουμε να αλλάξουν πολύ τα πράγματα το 2026», δήλωσε η Laura Ullrich, διευθύντρια οικονομικής έρευνας της Indeed.

Θα αυξηθούν οι απολύσεις σε σύγκριση με το 2025;

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της εταιρείας outplacement Challenger, Gray & Christmas, οι 71.321 περικοπές θέσεων εργασίας που ανακοίνωσαν οι εργοδότες με έδρα τις ΗΠΑ τον Νοέμβριο ώθησαν το σύνολο των θέσεων εργασίας του 2025 σε σχεδόν 1,2 εκατομμύρια, αυξημένο κατά 54% σε σύγκριση με πέρυσι και το υψηλότερο ποσοστό εκτός Covid από τη Μεγάλη Ύφεση.

Ενώ οι ειδικοί πιστεύουν ότι η απασχόληση, όπως τα περισσότερα πράγματα, θα εξαρτηθεί από το πώς οι ΗΠΑ θα διαχειριστούν τις εμπορικές εντάσεις, τις τεχνολογικές αλλαγές και τα απρόβλεπτα διεθνή γεγονότα, η τρέχουσα πορεία της οικονομίας υποδηλώνει ότι το 2026 θα αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό τα πρότυπα που παρατηρήθηκαν φέτος.

Ο Hamermesh πιστεύει ότι ο «σάλος» για τις περικοπές θέσεων εργασίας που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη είναι «υπερβολικός», αλλά δεδομένου του τρέχοντος οικονομικού κλίματος, δεν βλέπει κανένα λόγο να πιστεύει ότι η αγορά εργασίας θα βρίσκεται σε ισχυρότερη βάση το 2026.

«Δεν πρόκειται να βελτιωθεί, καθόλου», δήλωσε στο Newsweek.