Τα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης μπορεί να μην αγαπούν και τόσο πολύ τον Τραμπ

Ο Αμερικανός πρόεδρος, μέσω της νέας Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας, διακήρυξε ότι θα στηρίξει τα ομόδοξά του ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη, ώστε «να τη σώσει» και να αποκαταστήσει το μεγαλείο της. Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Κατρίν Μπένχολντ, του τμήματος διεθνών ειδήσεων των New York Times, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα «πατριωτικά κόμματα» της Ευρώπης, τηρούν σιγή ιχθύος.

Η Κατρίν Μπένχολντ επισημαίνει ότι το απόσπασμα της Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας των ΗΠΑ για την Ευρώπη, με τίτλο «Προώθηση του Ευρωπαϊκού Μεγαλείου», μοιάζει με μανιφέστο των ακροδεξιών κομμάτων της ηπείρου. Χρησιμοποιεί επιχειρήματα όπως ότι η Ευρώπη κινδυνεύει να μην είναι πια αναγνωρίσιμη, λόγω της μαζικής μετανάστευσης. Οι ελίτ της λογοκρίνουν την ελευθερία του λόγου και καταπιέζουν την αντιπολίτευση. Και σε πρόσφατη συνέντευξη, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι η Ευρώπη είναι «αδύναμη» και τα έθνη της «παρακμάζουν».

Έτσι, επισημαίνει, οι ΗΠΑ θα πρέπει να «καλλιεργήσουν αντίσταση στην τρέχουσα πορεία της Ευρώπης». Και να υποστηρίξουν τα «πατριωτικά» κόμματα που καταπολεμούν τη μετανάστευση.

REUTERS/Jonathan Ernst/File Photo

Η αντίδραση στην Ευρώπη

Το έγγραφο, όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε οργή στην Ευρώπη. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα αρχικά, και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στη συνέχεια, κατηγόρησαν τις ΗΠΑ ότι παρεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις της ηπείρου. Πολλοί πολιτικοί υποστήριξαν επίσης ότι οι ΗΠΑ παραβιάζοντας την ίδια την κυριαρχία που ισχυρίζονται ότι υποστηρίζουν.

Τι έκαναν, όμως τα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης; Αυτά που υποτίθεται ωφελούνται από τη νέα στρατηγική Τραμπ; Με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως το AfD, έχουν παραμείνει αξιοσημείωτα σιωπηλά, λέει η Κατρίν Μπένχολντ.

Και ο λόγος είναι σαφής, κατά την Αμερικανίδα δημοσιογράφο. Υπάρχει ένα πράγμα που αυτά τα κόμματα έχουν μάθει από τη δεύτερη θητεία του Τραμπ: Δεν είναι πάντα εύκολο να συνδυάσεις το «Πρώτα η Αμερική» με το «Πρώτα η Γερμανία» ή το «Πρώτα η Γαλλία».

REUTERS/Thilo Schmuelgen

Διότι, το 2016, όταν εξελέγη πρώτη φορά ο Ντόναλντ Τραμπ πρόεδρος των ΗΠΑ, επικράτησε ενθουσιασμός στα ακροδεξιά ευρωπαϊκά κόμματα. Η νίκη του θεωρήθηκε ως απόδειξη ότι είχε έρθει η ώρα τους. Σήμερα όμως δεν είναι και τόσο σίγουρα ότι μπορούν να συμπλεύσουν. Βεβαίως, το AfD προσπαθεί να χτίσει γέφυρες με το MAGA κοινό του Αμερικανού προέδρου. Και τα ακροδεξιά κόμματα στην Ολλανδία, την Ουγγαρία να επικρότησαν την πολιτική καταστολής του Antifa κινήματος στις ΗΠΑ. Ή η Τζόρτζια Μελόνι να επισημαίνει ότι στόχος της είναι «να ξανακάνει τη Δύση μεγάλη». Αλλά αυτό δεν αρκεί.

Τι λένε οι ψηφοφόροι της ακροδεξιάς

Τον Μάιο, ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε το σαρωτικό πρόγραμμα δασμών του για όλες τις χώρες. Σε δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR), ρωτήθηκαν οι Ευρωπαίοι –και οι ψηφοφόροι της ακροδεξιάς: Η εκλογή Τραμπ είναι καλή ή κακή για τη χώρα σας;

REUTERS/Alexander Drago

Στη Γερμανία, μόνο το 20% των ψηφοφόρων που υποστηρίζουν το ακροδεξιό AfD είπαν ότι ο Τραμπ ήταν καλός για τη χώρα τους. Το 47% είπε ότι ήταν κακός. Στη Γαλλία, μεταξύ των ψηφοφόρων του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν, η αναλογία ήταν 18% προς 43%. Οι Βρετανοί ψηφοφόροι που υποστηρίζουν το Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ ήταν πιο ισορροπημένοι. Το 30% είπε ότι ήταν καλή και το 31% είπε ότι ήταν κακή.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του ECFR, Μαρκ Λέναρντ, που μίλησε στην Κατρίν Μπένχολντ, οι επιθετικές και χαοτικές δασμολογικές πολιτικές του Τραμπ ήταν βαθιά αντιδημοφιλείς στην Ευρώπη. Και όχι μόνο μεταξύ των ψηφοφόρων της εργατικής τάξης, με τους οποίους φλερτάρουν τα ακροδεξιά κόμματα. Το «εμπορικό σήμα Τραμπ» ενέχει σοβαρούς κινδύνους.

Τότε, η συμπρόεδρος του AfD, Άλις Βάιντελ, χαρακτήρισε τη δασμολογική πολιτική του Τραμπ «εξαιρετικά κακή». Είπε επίσης ότι η Γερμανία «επηρεάστηκε δυσανάλογα» από αυτήν.

Ενώ ο Ζορντάν Μπαρντελά, προστατευόμενος της Μαρίν Λεπέν και πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού, κατηγόρησε τις ΗΠΑ για «οικονομικό πόλεμο».

Πιθανόν να είχε και δίκιο. Άλλωστε ο Ντόναλντ Τραμπ, όχι λίγες φορές, έχει κατηγορήσει την ΕΕ ότι δημιουργήθηκε για να διαλύσει τις ΗΠΑ. Και επίσης πως οι δασμοί «είναι κάτι καλό για τους Αμερικανούς, αλλά κάτι κακό για τους Ευρωπαίους».

«Πρώτα η…» ποια χώρα

Η Κατρίν Μπένχολντ, υπεύθυνη για το «ενημερωτικό δελτίο» διεθνών ειδήσεων των ΝΥΤ, επισημαίνει το εξής:

Το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική» συνιστά αίνιγμα για τα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης. Και επικαλείται τον Λέναρντ: «Για αυτά δεν είναι Πρώτα η Αμερική, αλλά Πρώτα η Γερμανία, Πρώτα η Γαλλία, Πρώτα η Βρετανία. Η αντίθεση είναι εγγενής».

REUTERS/Tilman Blashofer

Σύμφωνα με τον Μαρκ Λέναρντ, τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα ευθυγραμμίζονται σε μεγάλο βαθμό ιδεολογικά με τον Τραμπ. Αλλά αυτό είναι το εύκολο. Η συμφωνία για τις πολιτικές μετανάστευσης και την «αντι-woke» κουλτούρα μπορεί να φτάσει μόνο μέχρι ενός σημείου. Και αυτό γιατί δεν μπορεί να αντισταθμίσει την πραγματική απόκλιση. Τα εθνικά συμφέρονται που αφορούν το εμπόριο και την εθνική ασφάλεια.

Εκεί τίθεται και το όριο στις συμμαχίες μεταξύ των εθνικιστικών κομμάτων. Όταν μπορούν όλα να διεκδικήσουν τον ρόλο του κόμματος που πολεμά το κατεστημένο, τα πράγματα είναι εύκολα. Όταν όμως ευθυγραμμίζονται με τον ηγέτη των ΗΠΑ, της ισχυρότερης χώρας στον κόσμο, όλα αλλάζουν. Οι αποφάσεις και οι πολιτικές του επηρεάζουν τις χώρες τους. Οφείλουν να εξηγήσουν πώς τις βλέπουν, σημειώνει ο επικεφαλής του ECFR. Και αυτό δεν είναι πάντα απλό.

Μπορούν να αντισταθούν στον Τραμπ;

Έτσι τίθεται ένα νέο ερώτημα στην περίπτωση που τα ακροδεξιά κόμματα αποκτήσουν εξουσία. Και αφού υιοθετούν το σύνθημα «Πρώτα η χώρα μου», θα αντισταθούν πραγματικά στον Ντόναλντ Τραμπ;

Σε επίπεδο λόγων, διαπιστώνονται κάποιες αναλαμπές. Ο Μπαρντελά κάλεσε την Ευρώπη να αντιδράσει στους δασμούς. Όταν η ΕΕ κατέληξε σε εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, η Βάιντελ κατηγόρησε τις Βρυξέλλες ότι είναι απρόθυμες να αντισταθούν. Και χαρακτήρισε τη συμφωνία «καταδίκη» για την ΕΕ.

Σίγουρα, θα μπορούσαν αυτές οι λεκτικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες να θεωρηθούν «λογικές» για ακροδεξιά κόμματα που αντιτίθενται στον ίδιο τον θεσμό της ΕΕ. Από την άλλη, ίσως τελικά να μην αποδειχθούν και οι ιδανικοί σύμμαχοι του Ντόναλντ Τραμπ στην Ευρώπη.