Νέος «άγνωστος Χ» στην «εξίσωση» του συνταξιοδοτικού στη Γαλλία, γένους θηλυκού

Δεδομένης της εκρηκτικής κατάστασης στη «φλεγόμενη» Γαλλία -για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, αλλά και συνολικότερα για τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις- η προγραμματισμένη για σήμερα, Τετάρτη, συνάντηση της πρωθυπουργού Ελιζαμπέτ Μπορν με τους επικεφαλής των συνδικαλιστικών οργανώσεων θα μπορούσε, θεωρητικά, να ανοίξει το δρόμο προς μια διέξοδο από την κρίση.

Όμως αυτό θα ίσχυε υπό κανονικές συνθήκες…

Ο πρόεδρος Μακρόν δεν θα είναι καν στο Παρίσι. Θα βρίσκεται 8.200 χιλιόμετρα μακριά, στο Πεκίνο, επιδιώκοντας να ενισχύσει το προφίλ του στο εξωτερικό και να αλλάξει την ατζέντα στο εσωτερικό της Γαλλίας.

Η κυβέρνησή του -που πέρασε την αναμόρφωση του συνταξιοδοτικού χωρίς ψηφοφορία στη Βουλή και με αντίθετα τα δύο τρίτα των Γάλλων, όπως δείχνουν σταθερά οι δημοσκοπήσεις- από τη μια δηλώνει αμετακίνητη, από την άλλη επιχειρεί μια τακτική κατευνασμού ή ίσως και «σαλαμοποίησης» των συνδικάτων.

Αυτά με τη σειρά τους προχωρούν την Πέμπτη στην ενδέκατη εθνική απεργία κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, εν μέσω διαφοροποιήσεων μεταξύ των πιο μετριοπαθών συνδικαλιστών, που στην παρούσα φάση ζητούν την «αναστολή» της και διαπραγματεύσεις, και των πιο σκληροπυρηνικών που απαιτούν την άμεση απόσυρσή της.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, στο σκηνικό προέκυψε ένας νέος «άγνωστος Χ», με την εκλογή νέας ηγεσίας στο GCT: στο δεύτερο μεγαλύτερο και μακράν το πιο μαχητικό συνδικάτο της Γαλλίας.

Για πρώτη φορά στην ιστορία του, που μετρά από το 1895, ανέδειξε την περασμένη Παρασκευή ως επικεφαλής μια γυναίκα, την 41χρονη Σοφί Μπινέ.

Μαχητική, θα πάρει το «βάπτισμα του πυρός» στο νέο πόστο της κατά τις σημερινές διαπραγματεύσεις.

Το μήνυμά της; «Προτεραιότητά μου είναι η απόσυρση της μεταρρύθμισης», διακήρυξε σε συνέντευξη στην εφημερίδα L’ Humanité.

L’ Humanité du lundi 3 avril 2023 chez les marchands de journaux et dès ce soir 22h00 sur ordinateur. https://t.co/s4nZf9skga tablettes et smartphones avec nos applis IOS https://t.co/Nwm028Ng9C et Android https://t.co/AzRCWAjIRD #CGT #ReformeDesRetraites #SophieBinet pic.twitter.com/M2Y3u8QWDJ

— L’Humanité (@humanite_fr) April 2, 2023

«Μόνη λύση η απόσυρση της μεταρρύθμισης»

Αν και γνωστή -και δη υπερδραστήρια- στον συνδικαλιστικό χώρο, το όνομα της Σοφί Μπινέ είχε αναφερθεί ελάχιστα για την ηγεσία του CGT, ήτοι της «Γενικής Συνομοσπονδίας Εργαζομένων».

Για την ακρίβεια, αρχικά δεν ήταν καν επίσημα υποψήφια για τη διαδοχή του απερχόμενου επικεφαλής του συνδικάτου, Φιλίπ Μαρτινέζ.

Ο ίδιος υποστήριζε μιαν άλλη υποψήφια, που ήταν πιο κοντά στις δικές του θέσεις, ορισμένες από τις οποίες είχαν εξοργίσει εσχάτως πολλούς στο CGT.

Πιο επίμαχη θεωρήθηκε η ευθυγράμμισή του στο αίτημα για  «αναστολή» της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, που προωθεί το CFDT: η μεγαλύτερη -από πλευράς μελών- συνδικαλιστική ομοσπονδία της Γαλλίας, η ηγεσία της οποίας συχνά χαρακτηρίζεται φιλοκυβερνητική.

Έτσι, μπροστά στις κρίσιμες ημέρες που έρχονται, η πλειοψηφία στο CGT αποφάσισε να κάνει την ανατροπή.

Απέρριψε τόσο την «εκλεκτή» του Μαρτινέζ, Μαρί Μπισόν, όσο και την ανθυποψήφια της σκληροπυρηνικής πτέρυγας, Σελίν Βερτσελετί.

Για τη δύσκολη αποστολή επέλεξαν λοιπόν ως «ενωτική» τη Σοφί Μπινέ, επικεφαλής από το 2018 του τμήματος UGICT του CGT, που εκπροσωπεί μηχανικούς, στελέχη και τεχνικό προσωπικό.

Πάλαι ποτέ σύμβουλος εκπαίδευσης σε επαγγελματικά λύκεια, έχει μακρά πορεία στον συνδικαλισμό -από τα φοιτητικά της χρόνια κιόλας- εμπειρία στις διαπραγματεύσεις, μπόλικο πείσμα στις διεκδικήσεις, αλλά και καλή γνώση του συνδικάτου της και των αδυναμιών του.

Μπροστά της έχει μια διπλή δύσκολη μάχη. Να «γεφυρώσει» τις εσωτερικές διαφωνίες που έχουν διχάσει το CGT, διαφυλάσσοντας παράλληλα ένα αρραγές μέτωπο των συνδικάτων απέναντι στην κυβέρνηση Μακρόν για το συνταξιοδοτικό.

«Δεν υπάρχει άλλη διέξοδος στην κρίση πέρα από την απόσυρση αυτής της μεταρρύθμισης», τόνισε τη Δευτέρα η Μπινέ στο FranceInfo.

Για αυτό έχει εξάλλου δεσμευτεί από βήματος του 53ου συνεδρίου του CGT, που την επέλεξε.

«Είναι πραγματικά πολύ απλό: τα πράγματα είναι στα χέρια της κυβέρνησης», τόνισε, προτού στείλει τραγουδιστά ένα μήνυμα στον Γάλλο πρόεδρο, εν χορώ με τους συνέδρους.

«Εμανουέλ Μακρόν, αν συνεχίσεις, θα πέσει στο σπίτι σου σκοτάδι»…

💬 «Emmanuel Macron si tu continues, il va faire tout noir chez toi»

La phrase scandée par Sophie Binet, nouvelle secrétaire générale de la CGT, avant son discours devant le Congrès pic.twitter.com/CtNXCiFx9W

— BFMTV (@BFMTV) March 31, 2023

Ιστορικά διδάγματα

Για τη Σοφί Μπινέ, όπως και για εκατομμύρια Γάλλους, αυτή σαφώς και δεν είναι η πρώτη φορά -και προφανώς ούτε η τελευταία- που επιχειρούν να οδηγήσουν την κυβέρνηση σε ακύρωση ανεργατικών νομοσχεδίων.

Η ιστορία έχει μικτά παράδειγμα να δείξει για τη μάχη μεταξύ του «δρόμου» και του προεδρικού Μεγάρου των Ηλυσίων.

Το 2010 φερ’ ειπείν είχε υπερισχύσει τελικά η απόφαση της δεξιάς κυβέρνησης του Νικολά Σαρκοζί να αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης από τα 60 στα 62 έτη.

Για τους εξεγερμένους Γάλλους του σήμερα, ωστόσο, ο γνώμονας είναι οι κρίσεις του 1995 και του 2006, όταν η λαϊκή αντίδραση ανάγκασε τις τότε κυβερνήσεις επί προεδρίας Ζακ Σιράκ σε υποχωρήσεις.

Η πρώτη αφορούσε τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και η δεύτερη αλλαγές στην εργατική νομοθεσία.

Ειδικά η τελευταία -που έπληττε τους νέους εργαζόμενους, κάτω των 26 ετών, προβλέποντας ειδικές συμβάσεις που έδιναν το ελεύθερο στους εργοδότες για απολύσεις- μοιάζει πολύ με τη σημερινή κατάσταση ως προς τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις.

Όπως έκανε τώρα η κυβέρνηση Μακρόν, έτσι και η κυβέρνηση Σιράκ είχε καταφύγει το 2006 στη χρήση του Άρθρου 49.3 του Συντάγματος -του πιο αμφιλεγόμενου της Πέμπτης Δημοκρατίας- για να αποφύγει την ψηφοφορία και την ήττα στη Βουλή.

Η αντίδραση ήταν οργισμένη, κατ’ αρχάς από τους άμεσα πληττόμενους: του νέους.

Επί εβδομάδες οργανώνονταν μεγάλες διαδηλώσεις. Έγινε κατάληψη στη Σορβόννη για μέρες. Το κίνημα διαμαρτυρίας επεκτάθηκε, φέροντας εκατομμύρια στους δρόμους.

Απέναντι στη λαϊκή οργή και στους υπολογισμούς για το πολιτικό κόστος, ο πρόεδρος Σιράκ έκανε τελικά πλήρη μεταστροφή, ανακοινώνοντας σε τηλεοπτικό διάγγελμα την κατάργηση του μέτρου.

Πρόεδρος vs λαού

Για τον Εμανουέλ Μακρόν, η πρώτη προσπάθεια για τη  μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, στα τέλη του 2019, «σκόνταψε» προσωρινά στην πανδημία της COVID-19.

Σήμερα, έχοντας περάσει πια με το «έτσι θέλω» τον σχετικό νόμο, μισοανοίγει κατόπιν εορτής την «πόρτα» του διαλόγου -με τις σημερινές διαπραγματεύσεις στο πρωθυπουργικό μέγαρο- ενόσω δηλώνει αδιάλλακτος στην εφαρμογή του μέτρου.

Αν και υπάρχουν αναφορές για διαφοροποιήσεις στους κόλπους του κυβερνητικού στρατοπέδου για το ποια πρέπει να είναι εφεξής η τακτική, αυτές οι περιπτώσεις περιγράφονται ως μεμονωμένες.

Το τελευταίο ωστόσο πολιτικό βαρόμετερο της εταιρείας Odoxa δείχνει ότι το 70% των Γάλλων αποδοκιμάζει την πολιτική του προέδρου τους εν γένει.

Περισσότεροι από 6 στους δέκα (61%) ζητούν άμεση διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξη νέων βουλευτικών εκλογών.

Το 71% δηλώνει ότι ελπίζει το Συνταγματικό Συμβούλιο να εγκρίνει στις 14 του μήνα το αίτημα της αριστερής αντιπολίτευσης για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, με το ερώτημα της ακύρωσης της συνταγματικής μεταρρύθμισης.

Σε περίπτωση που τελικά γίνει, το 75% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι θα συμμετάσχει, με το 67% να λέει ότι θα ψηφίσει υπέρ.

Σε συνολικότερο επίπεδο, δηλώνουν ανήσυχοι για το αύριο της χώρας, κρίνοντας ότι έχει πάρει λάθος δρόμο.

Αν και έχουν ως γενεσιουργό αιτία τη συνταγματική μεταρρύθμιση,  οι διαδηλώσεις στους δρόμους της Γαλλίας πλέον δεν περιορίζονται μόνο σε αυτή.

Κατά πολλούς, στήνονται ίσως τα θεμέλια της 6ης Γαλλικής Δημοκρατίας. Η κατεύθυνση που θα μπορούσε να ακολουθήσει παραμένει ωστόσο εξαιρετικά θολή.