«Gett», η ταινία που δίχασε το Ισραήλ για το διαζύγιο

«Θέλω έναν νέο νόμο για τα διαζύγια στο Ισραήλ. Αυτός είναι ο στόχος μου» δηλώνει σε συνέντευξή του στη New York Times, ο Σλόμι Ελκαμπέτς, ο ένας εκ των δυο δημιουργών της ταινίας Το διαζύγιο: Η δίκη της Βίβιαν Αμσαλέμ. H ταινία πραγματεύεται το ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα της απουσίας πολιτικού διαζυγίου από την ισραηλινή νομοθεσία. Το δικαστήριο των ραβίνων είναι αυτό που αποφασίζει για την έγκριση του διαζυγίου και αυτό μόνο εάν ο άνδρας δώσει την συγκατάθεσή του.

Η ταινία γράφτηκε και σκηνοθετήθηκε από τα δυο αδέρφια Ρόνιτ και Σλόμι Ελκαμπέτς. Ο τελευταίος μιλά για τη δυναμική που έχει η συνεργασία με την μεγαλύτερη κατά εννέα χρόνια αδελφή του (που υποδύεται την Βίβιαν Αμσαλέμ), καθώς και για την έντονη επιθυμία του για κοινωνική αλλαγή στο Ισραήλ.

Η πρώτη ταινία (To take a wife) πραγματεύεται την επιθυμία της Βίβιαν να εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία. Στη δεύτερη (The seven days) ο σύζυγος γίνεται ιδιαίτερα φορτικός, ενώ στο τρίτο μέρος, η ηρωίδα προσπαθεί να λάβει το πολυπόθητο διαζύγιο, που θα την «απελευθερώσει». Το θέμα της, η ανδροκρατούμενη ισραηλινή κοινωνία, ήταν η αφορμή να ξεκινήσει στο Ισραήλ μια «παθιασμένη» συζήτηση γύρω από την αλλαγή των περιοριστικών νόμων που αφορούν το διαζύγιο.

Το «Gett» είναι το έγγραφο που, υπό τον εβραϊκό θρησκευτικό νόμο, κατοχυρώνει ένα διαζύγιο στο Ισραήλ και που ο άνδρας πρέπει να επιθυμεί να το χορηγήσει στη σύζυγό του. Η Βίβιαν Αμσαλέμ, είναι μια κομμώτρια που αγωνίζεται επί πέντε χρόνια να πείσει τους συντηρητικούς ραβίνους να ασκήσουν επιρροή στον σύζυγό της και να την αφήσει επιτέλους «ελεύθερη». Η ηρωίδα είναι έρμαιο των διαθέσεων του άντρα της και πρέπει να τα «βάλει» με την πατριαρχική λογική των δικαστών, που μετρά χιλιάδες χρόνια ζωής.

«Αυτή είναι η κατάσταση στο Ισραήλ για τις γυναίκες σήμερα» αναγνωρίζει ο Σλόμι Ελκαμπέτς. «Για να αλλάξει αυτό και για να εφαρμοστεί ένας εναλλακτικός νόμος που θα επιτρέπει στις γυναίκες να ‘ελευθερώνονται’ όταν το επιθυμούν, πρέπει να ακολουθήσει μια τεράστια διαδικασία νοητικής αλλαγής στην κοινωνία». «Θέλω έναν νέο νόμο στο Ισραήλ. Αυτός είναι ο στόχος μου και αυτό είναι που εύχομαι». Παράλληλα, προσθέτει ότι «χρειαζόμαστε ένα νόμο αστικού δικαίου, που θα αποτραβήξει τη διαδικασία των διαζυγίων από τα θρησκευτικά δικαστήρια».

«Η Βίβιαν έχει εξαντληθεί από το σύστημα», τονίζει ο δημιουργός, ενώ επισημαίνει ότι υπάρχουν πολλές ανάλογες υποθέσεις στο Ισραήλ, κάποιες από τις οποίες «τραβούν» 16 ή 20 χρόνια. «Το τρίτο μέρος της τριλογίας είναι εμπνευσμένο από τη μητέρα μας. Χρησιμοποίησα και ανέδειξα πτυχές της ζωής της, χωρίς όμως να είναι οι ταινίες αυτοβιογραφικές».

«Οι γονείς μου γεννήθηκαν στο Μαρόκο, εκεί παντρεύτηκαν και ήρθαν στο Ισραήλ στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Έπρεπε, λοιπόν, να βάλουμε την υπάρχουσα κουλτούρα μας στην άκρη. Έπρεπε να σπρώξουμε μακριά τη γλώσσα μας, τις συνήθειες, το φαγητό, ο,τιδήποτε. Στο χτίσιμο της ύπαρξής μας σε αυτόν τον τόπο, ένα βασικό εργαλείο ήταν να σβήσουμε από τη μνήμη μας ο,τιδήποτε υπήρχε πριν».

Αναπόφευκτα η ταινία φαίνεται να είναι μια «φωνή αντίδρασης» σε ένα κοσμικό κράτος. «Είναι κατανοητό ότι η Βίβιαν δεν έχει καμιά ελπίδα απέναντι σε αυτή τη ‘μηχανή του συστήματος’. Πολεμά την ιστορία, ολόκληρη την ιστορία».

Ποια ήταν, όμως, η αντίδραση του Ισραήλ για το Gett; «Έχει πολύ ενδιαφέρον για μένα, ως δημιουργός ταινιών, το γεγονός ότι πολλές φορές που κάνεις μια ταινία που κατακρίνει την κοινωνία, ο κόσμος συνηθίζει να σε ‘σπρώχνει μακριά’. Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή, αισθάνομαι ότι όλοι έχουν «αγκαλιάσει» την ταινία. Το κοινό σπεύδει να την δει, είναι απίστευτο αυτό! Ακόμη και οι ραβίνοι την βλέπουν».

Η συνεργασία «αδελφικών» ντουέτων στο σινεμά είναι κάτι σύνηθες (αδελφοί Κοέν, αδελφοί Ταβιάνις), αλλά αδελφού και αδελφής, είναι κάτι που δεν συναντούμε συχνά. «Είμαστε πολύ κοντά με την αδελφή μου και ζούσαμε μαζί όταν γράφαμε το σενάριο. Νοικιάζαμε ένα διαμέρισμα. Εγώ εργαζόμουν στην κουζίνα, εκείνη στο σαλόνι και φωνάζαμε μεταξύ μας ‘έχω κάτι!’ όταν είχαμε μια ιδέα ή γράφαμε κάτι ενδιαφέρον», ενώ προσθέτει ότι «κάναμε τα πάντα μαζί για την ταινία, από την αρχή έως την ολοκλήρωση».

Ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης βρίσκεται πίσω από τις κάμερες, ενώ η αδελφή του είναι ηθοποιός. «Βασίζεται πάνω μου στο 100%», τονίζει ο ίδιος. «Κάνουμε μια σκηνή και με ρωτάει ‘το έκανα σωστά αυτό;’ ή ‘τι πιστεύεις για αυτό’; Συχνά, επικοινωνούμε και χωρίς λέξεις».

Είναι όμως αυτό το τρίτο αυτό μέρος, το τέλος της ιστορίας; «Δε νομίζω ότι αυτό είναι το τέλος. Θέλω να δω τη Βίβιαν σε 10, σε 20 χρόνια. Θέλω να την δω όταν είναι 65 ετών. Θέλω να τη δω ερωτευμένη», ενώ παραδέχεται ότι «είμαι γοητευμένος από αυτόν τον χαρακτήρα. Τροφοδοτεί την φαντασία μου ξανά και ξανά».

Το διαζύγιο: Η δίκη της Βίβιαν Αμσαλέμ θα προβάλλεται στη μεγάλη οθόνη από 19/02/2015.

Επιμέλεια: Μαρία Πετροπούλου

in.gr