Σε βαρύ και τεταμένο κλίμα οι συζητήσεις στη Σύνοδο για την οικονομική ενοποίηση

Οδικό χάρτη για τη δημιουργία πραγματικής οικονομικής και νομισματικής ένωσης στην Ευρώπη, αναζητούν οι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής και στο πλαίσιο αυτό θα εξουσιοδοτήσουν την Προεδρία και την Επιτροπή να επεξεργαστούν έως τα τέλη του έτους συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για το σκοπό αυτό, σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων.

Δεν αποκλείεται ωστόσο, αφού οι διαδικασίες αυτές είναι από τη φύση τους χρονοβόρες, να υπάρξει σχέδιο «έκτακτης ανάγκης» για την Ισπανία και την Ιταλία.

Ωστόσο, το κλίμα στο οποίο διεξάγονται οι συζητήσεις περιγράφεται από όλους ως βαρύ, αλλά και τεταμένο, κάτι που δείχνουν και οι δηλώσεις των ηγετών κατά την είσοδό τους, που αποδεικνύουν ότι ο καθένας έχει τη δική του ιεράρχηση και τις δικές του προτεραιότητες.

Κάποιοι ήδη μιλούν για δύσκολες διαδικασίες και μακρά νύχτα… Όσο οξύμωρο και αν ακούγεται μάλλον πρέπει να μαλώσουν πολύ για να βρούνε τι μπορεί να τους ενώσει.

Σχέδιο έκτακτης ανάγκης για Ισπανία-Ιταλία

Ενδεικτικό των ασφυκτικών πιέσεων που ασκούν οι αγορές και του φόβου που έχουν προκαλέσει στην ευρωζώνη απειλώντας ευθέως πλέον την ύπαρξη του κοινού νομίσματος, είναι ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, αναγνωρίζοντας προφανώς το χρονοβόρο των διαδικασιών που προτείνουν για την αντιμετώπιση της κρίσης, φέρονται να εξετάζουν σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την Ισπανία και την Ιταλία που βλέπουν το κόστος δανεισμού τους να αγγίζει απαγορευτικά ύψη.

Έτσι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι φέρονται να επεξεργάζονται πυρετωδώς μέτρα άμεσης δράσης για να ανακουφίσουν την Ισπανία και την Ιταλία, περιορίζοντας το κόστος δανεισμού τους.

Σύμφωνα με τρεις πηγές στην ΕΕ, που επικαλείται το Reuters, οι διαβουλεύσεις επικεντρώνονται στην ενεργοποίηση του προσωρινού μηχανισμού διάσωσης EFSF καθώς και του μελλοντικού, μόνιμου ESM.

Τα δύο αυτά ταμεία προβλέπεται να αγοράζουν ισπανικά και ιταλικά ομόλογα απευθείας από τις κυβερνήσεις τους, στηρίζοντάς τα στις σχετικές δημοπρασίες.

«Πρέπει να κοιτάξουμε τα εργαλεία που ήδη υπάρχουν», είπε ο ένας αξιωματούχος.

«Τόσο το EFSF όσο και το ESM, όταν λειτουργήσει, έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν ομόλογα στην πρωτογενή αγορά. Αυτό είναι το πεδίο στο οποίο έχει νόημα να δουλέψουμε», συμπλήρωσε.

Ακόμα και αν ληφθεί αυτό το μέτρο, ωστόσο, η Ιταλία και η Ισπανία θα πρέπει να ζητήσουν επίσημα ευρωπαϊκή βοήθεια, κάτι που δεν επιθυμούν, γιατί τότε θα τους επιβληθούν δημοσιονομικοί όροι και διεθνής εποπτεία.

Από την άλλη ίσως να μην αναγκαστούν να λάβουν μέτρα λιτότητας και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις επιπλέον των όσων έχουν ήδη δεσμευτεί ότι θα υλοποιήσουν.

Αποκλειστικές πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες στο παρασκήνιο της Συνόδου μικρή ομάδα ειδικών και έμπιστων συνεργατών Ευρωπαίων ηγετών επεξεργάζεται μυστικό σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης, επικαλείται και η εφημερίδα Financial Times Deutschland.

Όπως αναφέρεται στην ηλεκτρονική έκδοσή της, το σχέδιο έχει αντικείμενο τον βραχυπρόθεσμο κατευνασμό των αγορών, κυρίως σε σχέση με την Ισπανία και την Ιταλία και αναμένεται να συζητηθεί από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων οι οποίοι συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αύριο (Παρασκευή) το μεσημέρι.

Όπως επισημαίνεται, πάντως, ως χθες το βράδυ, η γερμανική κυβέρνηση δεν είχε συμφωνήσει.

Κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ, τονίζεται στο δημοσίευμα, επιβεβαίωσαν ότι υπάρχουν σκέψεις για ένα πακέτο έκτακτης ανάγκης.

«Το ζήτημα των ευρωομολόγων ή των eurobills είναι κατ’ αρχήν νεκρό», δήλωσε στην εφημερίδα κοινοτικός αξιωματούχος και διευκρίνισε ότι αυτό που συζητείται αντ’ αυτού είναι πώς τα κεφάλαια των μηχανισμών στήριξης (ΕΤΧΣ και ΕΜΣ) θα μπορέσουν να διατεθούν κατά τρόπο ώστε να οδηγηθούμε σε χαμηλά επιτόκια, αποδεκτά από τα κράτη που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.

Νωρίτερα σήμερα πάντως, αναφέρεται στο δημοσίευμα, κύκλοι της γερμανικής κυβέρνησης παραδέχονταν ότι υπάρχουν εργαλεία, όπως η πώληση ομολόγων στην πρωτογενή και στην δευτερογενή αγορά, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν.

Ζητείται ενοποίηση …

Σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, τα συστατικά στοιχεία μιας τέτοιας ένωσης θα είναι, όπως αναφέρει το Reuters, τέσσερα: ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για τις τράπεζες, ένα για τη δημοσιονομική πολιτική, ένα για την οικονομική πολιτική καθώς και για τη δημοκρατική νομιμοποίηση.

Το πλαίσια αυτά θα τα επεξεργαστούν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (Χέρμαν βαν Ρομπάι), της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο, ο πρόεδρος του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, και ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι.

Eνδιάμεσο σχέδιο προς αυτήν την κατεύθυνση προβλέπεται να υποβληθεί έως τον Οκτώβριο.

Το κείμενο αναφέρει ακόμα ότι η σκοπούμενη τραπεζική ένωση θα πρέπει να καλύπτει το σύνολο της ΕΕ, επιτρέποντας ωστόσο διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών εντός και εκτός ευρωζώνης.

…σε κλίμα διχασμού

Αμετακίνητη παραμένει η Γερμανία στη σκληρή θέση της ότι η δημοσιονομική πειθαρχία, η ενίσχυση της εποπτείας μέσω περαιτέρω δημοσιονομικής ενοποίησης και η έμπρακτη απόδειξη της πλήρους μετάνοιας των «αμαρτωλών» κρατών για λάθη του παρελθόντος αποτελούν εκ των ων ουκ άνευ προϋποθέσεις για να συζητήσει οποιοδήποτε μέτρο «ανακούφισης» των υπερχρεωμένων κρατών.

Ωστόσο η κυρία Μέρκελ έχει περιέλθει σε δύσκολη θέση και κινδυνεύει με απομόνωση, αφού στις πιέσεις που ασκούν η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία για άμεση λήψη μέτρων ενίσχυσης των κρατών-μελών που πολιορκούνται από τις αγορές, προστίθεται οι αυστηρές συστάσεις για αλλαγή πλεύσης σε ότι αφορά την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην Ευρώπη, του προέδρου των ΗΠΑ Μπ.Ομπάμα, μεγαλοεπενδυτών, αναλυτών και σειράς άλλων.

Ωστόσο, μέχρι στιγμής συμφωνία μεταξύ των ηγετών της ΕΕ υπάρχει μόνο στο ότι πρέπει να προωθηθεί η ανάπτυξη, χωρίς βέβαια να έχουν συμφωνήσει ακόμη στους τρόπους μέσω των οποίων αυτό θα γίνει.

Το χάσμα μεταξύ τους μεγαλώνει όταν η συζήτηση προχωρά στην έκδοση ευρωομολόγων, στην επιμήκυνση προγραμμάτων και αναβολής των στόχων για απόλυτη δημοσιονομική πειθαρχία κτλ.

Ενδεικτικές των διαφορών που υπάρχουν είναι οι δηλώσεις των ηγετών κατά την προσέλευσή τους στην Σύνοδο.

«Ήρθα εδώ για να μπορέσει η Ευρώπη να αποκτήσει μεσοπρόθεσμο πλαίσιο που θα εμπνέει εμπιστοσύνη. Ήρθα εδώ για να μπει η ανάπτυξη στο επίκεντρο των δεσμεύσεών μας και για να υπάρξουν αποφάσεις, οι οποίες ελπίζω να γίνουν αποδεκτές και θα μας επιτρέψουν να δημιουργήσουμε επιπλέον (οικονομική) δραστηριότητα για τις χώρες που τη χρειάζονται» τόνισε ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρ.Ολάντ.

Και πρόσθεσε: «ήρθα εδώ προκειμένου να βρεθούν πολύ γρήγορες λύσεις για να στηριχτούν οι χώρες με τα μεγαλύτερα προβλήματα στις αγορές, παρά το γεγονός ότι έχουν καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να ανορθώσουν τα δημοσιονομικά τους. Έρχομαι, επομένως, με ένα πνεύμα να δώσουμε στην Ευρώπη την αναγκαία δύναμη, συνοχή και αλληλεγγύη».

»Εάν επιτύχουμε περισσότερη ανάπτυξη μέσω του Συμφώνου που θα υιοθετήσουμε, ένα μακρόπνοο όραμα και άμεσα μέτρα για να στηρίξουμε τις χώρες που έχουν καταβάλει προσπάθειες αλλά δε μπορούν να αντέξουν υπερβολικά ψηλά επιτόκια, τότε θα έχουμε κάνει καλή δουλειά».

Τη λέξη ανάπτυξη πλέον η Γερμανίδα Καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ τη λέει με άνεση, για διευκόλυνση όμως σε ότι αφορά την ελάφρυνση του κόστους δανεισμού χωρών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα …δε λέει κουβέντα κρατά κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα.

«Στο επίκεντρο των σημερινών συζητήσεων βρίσκεται το πακέτο για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Έχουμε εργαστεί πάνω σε αυτό σε όλες τις συνόδους φέτος, τον Ιανουάριο, το Μάρτιο και τώρα. Σήμερα είναι ολοκληρωμένο για να μπορέσουμε να το περάσουμε» είπε μόνο η Μέρκελ.

Η απάντηση αυτή δεν θα ικανοποιούσε καθόλου τον πρόεδρο της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι, που εμφανίζεται αποφασισμένος να διεκδικήσει από τη Σύνοδο συγκεκριμένες λύσεις που θα μειώσουν το κόστος δανεισμού για τη χώρα του.

«Χρηματοδοτούμαστε μόνοι μας με υπερβολικά υψηλό κόστος και πολλοί ισπανικοί οργανισμοί δεν έχουν καν πρόσβαση σε χρηματοδότηση […] Το κόστος δανεισμού για την Ισπανία είναι πολύ υψηλό αυτήν τη στιγμή και νομίζω ότι η ΕΕ πρέπει να έχει επίγνωση αυτού του γεγονότος και ότι πρέπει να ληφθούν αποφάσεις» είπε ο Ραχόι.

Αναφερθείς στη άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ο κ. Ραχόι ανέφερε ότι «είναι μία ιδέα με θετικά και αρνητικά στοιχεία […] Δε νομίζω ότι θα λυθεί οριστικά σήμερα».

Με διάθεση συμβιβασμού, άμβλυνσης των μεγάλων αντιθέσεων, αλλά και επίγνωσης της κρισιμότητας των στιγμών με τις αγορές να καραδοκούν φαίνεται ότι προσέρχονται στη Σύνοδο ο πρόεδρος του Eurogroup Ζ.Κ.Γιούνκερ και ο Ευρωπαίος Επίτροπος Όλι Ρεν.

«Πρέπει να συζητήσουμε το θέμα της ανάπτυξης. Πρέπει να συζητήσουμε τα βραχυπρόθεσμα προβλήματα στις χρηματαγορές» δήλωσε ο Γιούνκερ, που όπως φαίνεται θα παραμείνει στη θέση του προέδρου του Eurogroup.

«Έχω την πεποίθηση ότι στη Σύνοδο Κορυφής θα έχουμε τη δυνατότητα να λάβουμε τις αποφάσεις που θα βοηθήσουν βραχυπρόθεσμα να σταθεροποιηθούν οι αγορές και θα βοηθήσουν να πέσει το κόστος δανεισμού για χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία» δήλωσε ο Ρεν.

Σε ό,τι αφορά τους άλλους ηγέτες, ο καθένας τοποθετείται αναλόγως του «στρατοπέδου» που ανήκει, των εσωτερικών ισορροπιών στη χώρα του, αλλά και πόσο κοντά στη χώρα του αισθάνεται την απειλή των αγορών.

Ενδεικτικό είναι ότι η δήλωση του Ολλανδού πρωθυπουργού Μάρκ Ρούτε εστιάζει στα εργαλεία που υπάρχουν για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους και της στήριξης των χωρών και των τραπεζών. Από την άλλη εμφανίζεται αρνητικός στις προϋποθέσεις που θέτει κυρίως η Γερμανία προκειμένου να αυξήσει τα εργαλεία διάσωσης.

«Δεν είμαι διατεθειμένος να εφεύρω κάθε είδους νέα εργαλεία. Υπάρχουν ήδη εργαλεία που μπορούν, υπό αυστηρούς όρους, να χρησιμοποιήσουν τα κράτη-μέλη που δεν τα βγάζουν πέρα μόνα τους […] Τα προβλήματα της ευρωζώνης δε λύνονται παραχωρώντας κυριαρχικά δικαιώματα -(τα προβλήματα) λύνονται τηρώντας τα συμφωνηθέντα» επισήμαινε χαρακτηριστικά ο Ρούτε.

«Δεν υπάρχουν φάρμακα ή ασπιρίνες για να λύνονται τα ζητήματα. Τα εν λόγω κράτη πρέπει να συνεχίσουν τις μεταρρυθμίσεις. Υπάρχουν τα εργαλεία για τις χώρες που λένε ότι δεν τα βγάζουν πέρα μόνες τους βραχυπρόθεσμα, δε βλέπω την ανάγκη να εφευρεθούν νέα εργαλεία» πρόσθεσε.

Αναφερθείς ειδικά στην κατάσταση που αντιμετωπίζουν η Ιταλία και η Ισπανία ο Ρούτε εξέφρασε την άποψη ότι «ο μόνος δρόμος για να βγουν η Ισπανία και η Ιταλία από αυτήν την κρίση είναι η φυγή προς τα μπρος και να συνεχίσουν ό,τι δεν κατάφεραν επαρκώς τα τελευταία χρόνια: να μεταρρυθμίσουν τις αγορές εργασίας τους, να κάνουν περικοπές και μεταρρυθμίσεις».

«Μπορώ να έχω τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσω τα υφιστάμενα εργαλεία για να βοηθήσω τις χώρες αυτές να ξαναμπούν σε σωστή τροχιά εάν υλοποιήσουν τις δύσκολες μεταρρυθμίσεις, αλλά το ένα δε μπορεί να είναι σε βάρος του άλλου. Η Ιταλία και η Ισπανία δε μπορούν να σταματήσουν τις μεταρρυθμίσεις, επειδή δέχονται έκτακτη βοήθεια από την Ευρώπη» πρόσθεσε.

Πιο διαλλακτικός στην λήψη νέων μέτρων ή έστω στην ισχυροποίηση υπαρχόντων εμφανίζεται ο Βέλγος πρωθυπουργός Ελιο ντι Ρούπο, συνειδητοποιώντας μάλλον περισσότερο τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε η κατάρρευση μελών της ευρωζώνης για το σύνολο της.

«Υπάρχουν σημαντικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Υπάρχουν χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα και τώρα η Κύπρος, η Πορτογαλία, που αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλα προβλήματα και εάν δεν τις βοηθήσουμε αυτό θα επηρεάσει σταδιακά και την υπόλοιπη Ευρώπη, άρα και εμάς» τόνισε ο Ρούπο.

Για τους πόρους δε της οικονομικής στήριξης, επισήμανε «… υπάρχουν πάντα σημαντικά χρηματοοικονομικά μέσα, ίσως άλλες χώρες τα ζητήσουν […] Το Βέλγιο, για παράδειγμα, θέλει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να έχει περισσότερα μέσα προκειμένου να μπορούμε να επενδύσουμε περαιτέρω στην Ευρώπη».

Στην γνωστή πλέον γραμμή της Φινλανδίας, αυτή της εγγύησης της μεγαλύτερης δυνατής εξασφάλισης για κάθε ευρώ που δίνει προς βοήθεια κράτους-μέλους της ευρωζώνης, κινούνται οι δηλώσεις του Φινλανδού πρωθυπουργού Γιούρκι Κάταϊνεν, επαναλαμβάνοντας στο πλαίσιο αυτό την άρνησή της για ευρωομόλογα.

Για τη συλλογικοποίηση του χρέους τονίζει ότι «δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε μια Ευρώπη που θα βασίζεται σε αμοιβαία χρέη ή σε νέες δομές μόνο και μόνο για να υπάρξουν και νέοι παίχτες για να πληρώνουν τους λογαριασμούς. Οι νέες δομές πρέπει να ωφελούν όλους […]. Δεν μας αρέσουν τα ευρωομόλογα».

Σχολιάζοντας δε την ιδέα που εξετάζεται για αλλαγές του καθεστώτος προνομιακού πιστωτή σε ό,τι αφορά τον ESM, ο Κάταϊνεν λέει: « «πρέπει να δεχτούμε ότι ο ESM έχει καθεστώς προτιμώμενου πιστωτή και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Είναι βασικό κομμάτι του ESM. Φαντάζομαι πως τα εθνικά κοινοβούλια πολύ δύσκολα θα αποδέχονταν αλλαγές των κανόνων».

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ