Η υστερεκτομή, δηλαδή η αφαίρεση των γυναικείων γεννητικών οργάνων, αποτελεί εκ των πραγμάτων μια δύσκολη εμπειρία για εκείνη που υποβάλλεται στην επέμβαση. Εκτός από τις αλλαγές που επιφέρει αυτή η ιατρική πράξη στον οργανισμό, συχνά η γυναίκα νιώθει "απογυμνωμένη" από τη θηλυκότητα και τον ερωτισμό της. Και όμως, μολονότι η υστερεκτομή σηματοδοτεί το τέλος της γονιμότητας, σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται το τέλος της σεξουαλικότητας... Αρθρο του σεξοθεραπευτή Θάνου Ασκητή.
Ετοιμολογικά ο όρος υστερεκτομή σημαίνει την αφαίρεση της μήτρας της γυναίκας. Ωστόσο, ανάλογα με την περίπτωση, συνδυάζεται συχνά με την αφαίρεση των σαλπίγγων, των ωοθηκών και του τραχήλου. Τα αίτια για τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης είναι πολλά και αφορούν στο γυναικολόγο, ο οποίος και είναι ο μόνος υπεύθυνος να αξιολογήσει τη σοβαρότητά τους και να προχωρήσει στην επέμβαση. Εκτός από τις αλλαγές που επιφέρει αυτή η ιατρική πράξη στον οργανισμό, συχνά η γυναίκα νιώθει «απογυμνωμένη» από τη θηλυκότητα και τον ερωτισμό της. Και όμως, μολονότι η υστερεκτομή σηματοδοτεί το τέλος της γονιμότητας, σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται το τέλος της σεξουαλικότητας…
Δεν χωρά καμιά αμφιβολία ότι κάθε γυναίκα που οδηγείται στην υστερεκτομή αισθάνεται τρόμο και ανησυχία για τη ζωή της. Πιστεύει ότι αυτή η εγχείρηση σημαδεύει την εικόνα που έχει γι΄ αυτήν ο άνδρας της, μέσα στη σχέση της. Έτσι, ενώ αρχικά έχει σκέψεις σχετικά με το εάν κινδυνεύει η υγεία της γενικότερα, στη συνέχεια αναρωτιέται κατά πόσο δικαιούται να έχει ερωτική ζωή και σεξουαλικές σχέσεις.
Η υστερεκτομή, ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας, έχει και ορισμένες ορμονολογικές επιδράσεις. Σε πολλές περιπτώσεις διακόπτεται απότομα η περίοδός της, κάτι που είναι επόμενο μετά από αυτή την επέμβαση. Οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι εμφανείς και μοιάζουν με αυτές της κλιμακτηρίου, κατά την οποία κάποια φαινόμενα νευρωσικής αιτιολογίας είναι έκδηλα στη συμπεριφορά της γυναίκας.
Γιατί αισθάνομαι έτσι;
Στοιχεία κατάθλιψης και ανησυχίας μπορεί να την ταλαιπωρήσουν κάποια περίοδο. Σιγά σιγά όμως θα υποχωρήσουν, όταν το ορμονικό της σύστημα προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες του οργανισμού της. Βέβαια, η ψυχική της πτώση είναι γεγονός, αφού, λίγο μετά την εγχείρηση, αισθάνεται ένα «εσωτερικό άδειασμα».
Η υστερεκτομή την κάνει να νιώθει ότι της αφαίρεσαν τη γυναικεία της φύση. Πιστεύει ότι αυτό το «κενό» μέσα στην κοιλιά της την καθιστά άχρηστη, ανεπιθύμητη αλλά και ανήδονη. Η αίσθηση αυτή κυριαρχεί το πρώτο διάστημα μετά τη γενετική της επέμβαση. Απέναντι στον άνδρα της, αρκετές φορές διαφοροποιεί τη στάση της σεξουαλικά, νομίζοντας ότι δεν μπορεί να κάνει έρωτα, να αισθανθεί τον έρωτα, να διεγερθεί αλλά και να κορυφώσει οργασμικά.
Δεν είναι λίγες οι φορές που άκουσα γυναίκες να λένε ότι μετά την υστερεκτομή δεν έχουν σεξουαλικό ενδιαφέρον, ότι θα πονέσουν εάν κάνουν ερωτική πράξη, αλλά και ότι ο σύντροφός τους φαίνεται υποτονικός και αδιάφορος προς αυτές. Ασφαλώς, εννοούν ότι ο συγκεκριμένος άνδρας φοβάται να ζητήσει ερωτική επαφή, νομίζοντας ότι θα φέρει τη σύντροφό του σε δύσκολη θέση, ότι δεν επιτρέπεται και ότι ίσως η γυναίκα που δεν έχει πια γεννητικά όργανα δεν έχει… λόγο να έχει ερωτικές επαφές.
Κάποιο ποσοστό γυναικών που υποβλήθηκαν σε υστερεκτομή αντιδρά έντονα συναισθηματικά φτάνοντας στην υπερβολή, μέσα σε μια αντιδραστική υπερσεξουαλικότητα, εξαιτίας της απελπισίας, της απογοήτευσης αλλά και του θυμού γι΄ αυτό που τους έτυχε. Δυστυχώς, πολλές φορές κάνουν πράγματα που τις εκθέτουν ως προσωπικότητες αλλά και παρουσίες μέσα στο γενικότερο κοινωνικό και προσωπικό τους χώρο.
Τα μοιραία ερωτηματικά
Πόσο τελικά είναι μοιραίο για μια γυναίκα που υποβάλλεται στην αφαίρεση των γεννητικών της οργάνων; Κατά πόσο μπορεί να έχει ερωτική συνέχεια, όπως και πριν από την επέμβασή της; Ποια είναι η στάση της απέναντι στο σύντροφο-άνδρα, που και εκείνος, από την πλευρά του, δεν ξέρει πολλές φορές πώς να της φερθεί; Πόσο ακόμη η ίδια ζητά να μάθει από το γιατρό της για την εγχείρηση που έκανε και για το πώς θα είναι η ζωή της από εδώ και πέρα; Και, τέλος, πόσο ψύχραιμα και αποφασιστικά δέχεται το γεγονός της υστερεκτομής χωρίς δραματοποίηση, άρνηση και καθήλωση μέσα στη δική της ζωή;
Τα ερωτήματα αυτά πιστεύω ότι αγγίζουν κάθε γυναίκα, κάθε ηλικία, όχι μόνο όταν έρχεται η διαπίστωση αυτής της εγχείρησης που την τρομάζει και την απογοητεύει, αλλά και όταν είναι υγιής, αφού οφείλει να γνωρίζει τα πάντα γύρω από τη λειτουργία των γεννητικών της οργάνων, να τα ελέγχει σωστά και να είναι πληροφορημένη και εξοικειωμένη με την καθοδήγηση του γιατρού της γύρω από τη φύση της. Όταν αυτή η γυναίκα φτάσει στην υστερεκτομή για κάποιο συγκεκριμένο λόγο, θα καταλάβει τις θέσεις του γυναικολόγου της, θα δει ξεκάθαρα την αναγκαιότητα της εγχείρησης και, χωρίς πανικούς και υπερβολές, θα υποβληθεί σε αυτήν. Όταν ξυπνήσει από τη νάρκωση, η πρώτη της σκέψη πρέπει να αφορά στη γρήγορη επαναφορά στη ζωή της, στους ρυθμούς που είχε και πριν. Να σκεφτεί απλώς ότι πρέπει να δει ως γυναίκα αυτήν τη συνέχεια, χωρίς τα γεννητικά της όργανα, καταλαβαίνοντας ότι το μόνο που έχασε είναι η γονιμότητά της.
Ο δέον εφησυχασμός
Όλα τα άλλα υπάρχουν όπως και πρώτα. Είναι γεγονός ότι η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας και των άλλων γεννητικών οργάνων (εάν έχει γίνει) διακόπτουν το γενετήσιο κύκλο και σταματούν οριστικά την πιθανότητα μιας εγκυμοσύνης. Εάν σκεφτούμε όμως ότι η υστερεκτομή γίνεται σε γυναίκες, η ηλικία των οποίων δεν τους επιτρέπει πλέον την απόκτηση παιδιού -γεγονός για το οποίο δεν ευθύνεται η υστερεκτομή-, όλα τα άλλα λειτουργούν όπως και πριν από την επέμβαση. Η γυναίκα οφείλει να το καταλάβει καλά αυτό. Υστερεκτομή σημαίνει: «Εξακολουθώ να είμαι γυναίκα, εξακολουθώ να έχω ερωτική και σεξουαλική ζωή, νιώθω όπως και πριν, διεγείρομαι το ίδιο, συμμετέχω με το σώμα μου και το μυαλό μου όπως και πριν και, φυσικά, απολαμβάνω και φτάνω στον οργασμό με τις αισθήσεις μου και την ηδονή που είχα και πριν από την εγχείρηση».
Η γυναίκα πρέπει να γνωρίζει ότι η σεξουαλική πράξη γίνεται στην περιοχή των γεννητικών οργάνων της που δεν αφαιρούνται και δεν επηρεάζονται με την εγχείρηση. Δηλαδή η κλειτορίδα (κυρίαρχο σεξουαλικό σημείο ηδονής), ο κόλπος (που δέχεται το πέος του άνδρα, όπως το δεχόταν και πριν από την υστερεκτομή, δίνοντας ευχαρίστηση και ικανοποίηση και στους δύο), τα εξωτερικά μεγάλα χείλη του αιδοίου, αλλά και τα εσωτερικά μικρά χείλη του αιδοίου, που λειτουργούν φυσιολογικά, προσφέρουν μια όμορφη και πλήρως γεμάτη ηδονή και απόλαυση αίσθηση, τόσο στην ίδια όσο και σε εκείνον που τη θέλει όσο την ήθελε…
Η συμπεριφορά και ο ρόλος του συντρόφου
Για το λόγο αυτόν, το «γύρισμα της πλάτης» του ενός προς τον άλλο μετά την υστερεκτομή είναι μεγάλο λάθος. Η γυναίκα δεν ζητά οίκτο και συμπόνια από τον άνδρα της. Ζητά σεξ, έρωτα και ηδονιστική απόλαυση. Επιπλέον, η ίδια η εγχείρηση πολλές φορές γίνεται και αιτία «αφύπνισης» του ζευγαριού που έχει «κάτσει» σεξουαλικά. Δεν είναι υπερβολή ότι πολλά ζευγάρια που απειλήθηκαν ερωτικά με την υστερεκτομή της γυναίκας ανέπτυξαν μια ερωτική ζωή πολύ πιο έντονη από αυτήν που είχαν προτού γίνει η εγχείρηση.
Δεν υποστηρίζω βέβαια ότι η γυναίκα πρέπει να κάνει μια τέτοια εγχείρηση για να καταλάβουν και οι δύο σύντροφοι ότι μπορούν να έχουν σεξ όπως δεν είχαν πρώτα! Ωστόσο, πρέπει να πούμε ξεκάθαρα ότι, σήμερα που η ιατρική τεχνολογία έχει προχωρήσει τόσο πολύ, η διάγνωση και η θεραπεία της χειρουργικής αφαίρεσης των γεννητικών οργάνων μιας γυναίκας, η οποία έχει φτάσει σε μια ηλικία που πιστεύει ότι μετά την αφαίρεση το σεξ είναι παρελθόν, είναι λάθος.
Τόσο η ίδια όσο και ο σύντροφός της, που εξακολουθεί να την επιθυμεί, δεν πρέπει να πουν «αντίο σεξ» ή να αναζητήσουν άλλα ενδιαφέροντα γιατί… γέρασαν, αλλά να θυμούνται ότι όσο το μυαλό και το σώμα ζητούν τον έρωτα, τόσο οφείλουν και πρέπει να τον διεκδικούν, ακόμα και όταν κάποια αρρώστια τους δοκιμάσει και τους αμφισβητήσει αυτήν τη χαρά.
Ας πούμε λοιπόν στη γυναίκα που χειρουργήθηκε και αφαίρεσε τα γεννητικά της όργανα να συνεχίσει να αρέσει, να επιθυμεί και να προκαλεί το δικό της ερωτικό σύντροφο και να είναι σίγουρη ότι αυτός θα είναι κοντά της πρόθυμος στις επιθυμίες της.