Eurostat: Η Ευρώπη «τρέχει» με αγροτική παραγωγή στο +9,2% και η Ελλάδα με -8,8%

Την ώρα που οι αγρότες βρίσκονται στους δρόμους και το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δοκιμάζει την αξιοπιστία του συστήματος αγροτικών ενισχύσεων, τα τελευταία στοιχεία της Eurostat αποτυπώνουν με αριθμούς το βάθος του ελληνικού προβλήματος.

Το αγροτικό εισόδημα συρρικνώνεται ταχύτερα

Το 2025, η παραγωγικότητα της γεωργικής εργασίας στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 8,8%, σε μια χρονιά όπου ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινήθηκε έντονα ανοδικά.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι το αγροτικό εισόδημα συρρικνώνεται ταχύτερα από την απασχόληση, αποκαλύπτοντας τις περιορισμένες αντοχές του ελληνικού αγροτικού μοντέλου.

Η αξία που παράγεται δεν επαρκεί για να στηρίξει το ίδιο επίπεδο εργασίας

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της Eurostat, η παραγωγικότητα της γεωργικής εργασίας αυξήθηκε κατά 9,2% το 2025, υποδηλώνοντας ότι το εισόδημα ανά μονάδα εργασίας ενισχύθηκε αισθητά σε μεγάλο μέρος της Ε.Ε.

Η απόκλιση είναι εντυπωσιακή, ειδικά αν κανείς δεί ότι την ώρα που χώρες του Νότου όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία κινούνται σε θετικό πρόσημο, η Ελλάδα καταγράφει μία από τις μεγαλύτερες αρνητικές επιδόσεις.

Το 2025 δεν ήταν εύκολη χρονιά για κανέναν

Ο δείκτης που μετρά η Eurostat δεν αφορά την παραγωγή ανά στρέμμα ή τον αριθμό των εργαζομένων. Μετρά κάτι πιο σημαντικό όπως είναι το πραγματικό γεωργικό εισόδημα σε σχέση με την εργασία. Όταν ο δείκτης πέφτει σχεδόν 9%, σημαίνει ότι η αξία που παράγεται δεν επαρκεί για να στηρίξει το ίδιο επίπεδο εργασίας. Με απλά λόγια, οι αγρότες δουλεύουν, αλλά το εισόδημα δεν ακολουθεί.

Στην Ελλάδα, όπου μεγάλο μέρος της γεωργίας παραμένει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες, η πτώση της παραγωγής μεταφράστηκε άμεσα σε απώλεια εισοδήματος

Το 2025 δεν ήταν εύκολη χρονιά για κανέναν. Η ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες έπληξαν μεγάλο μέρος της νότιας Ευρώπης. Οι αναλύσεις του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Κομισιόν καταγράφουν απώλειες αποδόσεων σε βασικές καλλιέργειες στη νοτιοανατολική Ευρώπη, με μείωση παραγωγής που σε ορισμένες περιοχές ξεπέρασε το 10%–15% σε ετήσια βάση. Όμως η επίπτωση δεν ήταν παντού η ίδια.

Η πίεση του κόστους

Σε χώρες με ανεπτυγμένα αρδευτικά δίκτυα, ασφάλιση παραγωγής και επενδύσεις σε ανθεκτικότητα, οι απώλειες στον όγκο εν μέρει αντισταθμίστηκαν. Στην Ελλάδα, όπου μεγάλο μέρος της γεωργίας παραμένει εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες, η πτώση της παραγωγής μεταφράστηκε άμεσα σε απώλεια εισοδήματος.

Ακόμη και χωρίς νέο ενεργειακό σοκ, το περιθώριο κέρδους παρέμεινε περιορισμένο

Στο πρόβλημα των αποδόσεων προστέθηκε και η πίεση του κόστους. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι οι τιμές εκροών δεν κινήθηκαν με ρυθμό ικανό να καλύψει το κόστος ενέργειας, νερού, ζωοτροφών και μεταφορών, με τις εισροές να παραμένουν σε επίπεδα αισθητά υψηλότερα από τον μέσο όρο της προ πανδημίας περιόδου.

Ακόμη και χωρίς νέο ενεργειακό σοκ, το περιθώριο κέρδους παρέμεινε περιορισμένο. Σε μια γεωργία μικρής κλίμακας και κατακερματισμένων εκμεταλλεύσεων, αυτή η πίεση συσσωρεύεται στο εισόδημα και αποτυπώνεται καθαρά στον δείκτη παραγωγικότητας.

Αποκαλυπτική η σύκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο

Η σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι αποκαλυπτική. Η αύξηση της παραγωγικότητας στην ΕΕ δεν προήλθε μόνο από τις καλύτερες τιμές, αλλά από βαθύτερες αλλαγές. Μεγαλύτερες μονάδες, περισσότερη χρήση μηχανημάτων, ψηφιακά εργαλεία, επενδύσεις σε νερό και αποθήκευση.

Στην Ελλάδα, αυτές οι επενδύσεις παραμένουν αποσπασματικές, με τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στη γεωργία να υπολείπονται διαχρονικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου ως ποσοστό της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του κλάδου. Το αποτέλεσμα είναι ότι κάθε κλιματικό ή οικονομικό σοκ «γράφει» πολλαπλά στο εισόδημα των αγροτών.

Για πολλούς παραγωγούς, οι επιδοτήσεις δεν είναι συμπλήρωμα αλλά βασικό εργαλείο χρηματοδότησης της καλλιέργειας

Η κρίση στον ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργεί ως επιταχυντής. Οι καθυστερήσεις πληρωμών και η αβεβαιότητα γύρω από τις ενισχύσεις δημιούργησαν κενό ρευστότητας σε χιλιάδες αγρότες, σε μια περίοδο όπου οι άμεσες ενισχύσεις εξακολουθούν να αντιστοιχούν σε σημαντικό μέρος του καθαρού γεωργικού εισοδήματος.

Η παραγωγική αδυναμία

Για πολλούς παραγωγούς, οι επιδοτήσεις δεν είναι συμπλήρωμα αλλά βασικό εργαλείο χρηματοδότησης της καλλιέργειας. Όταν αυτές δεν φτάνουν εγκαίρως, περιορίζονται οι εισροές, αναβάλλονται εργασίες και ακυρώνονται μικρές επενδύσεις. Η οικονομική πίεση γίνεται παραγωγική αδυναμία.

Το ελληνικό αγροτικό μοντέλο δυσκολεύεται να σταθεί σε ένα περιβάλλον αυξημένων κινδύνων

Οι κινητοποιήσεις των αγροτών αποτυπώνουν αυτή την πίεση καλύτερα από κάθε δείκτη. Δεν πρόκειται μόνο για διαμαρτυρία απέναντι στο σκάνδαλο ή τις αδυναμίες του συστήματος.

Είναι αντίδραση σε μια πραγματικότητα όπου η γεωργία χάνει έδαφος την ώρα που η υπόλοιπη Ευρώπη δείχνει να ανακάμπτει, δίνοντας σήμα ότι το ελληνικό αγροτικό μοντέλο δυσκολεύεται να σταθεί σε ένα περιβάλλον αυξημένων κινδύνων.

Πηγή: ΟΤ.gr