Intervision: Γιατί η Ρωσία αναβίωσε έναν διαγωνισμό τραγουδιού της εποχής του Ψυχρού Πολέμου

Η Ρωσία επιχειρεί εδώ και χρόνια να συσπειρώσει συμμάχους σε όλο τον κόσμο, αμφισβητώντας την πολιτική και πολιτιστική κυριαρχία της Δύσης. Το περασμένο Σαββατοκύριακο επέλεξε έναν διαφορετικό τρόπο: το τραγούδι.

Το Σάββατο το βράδυ, στη Μόσχα, παρουσιάστηκε ο Διαγωνισμός Τραγουδιού Intervision, μια αναβίωση του φεστιβάλ της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, με συμμετοχές από χώρες όπως η Κίνα, η Κούβα και η Ινδία.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες θα έδινε το «παρών» η Vassy, Ελληνοαυστραλή τραγουδίστρια της ηλεκτρονικής μουσικής, που πρόσφατα απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα. Όμως, λίγο μετά την έναρξη, ο παρουσιαστής Αλεξέι Βορόμπιοφ ανακοίνωσε την αποχώρησή της. Σε δήλωση του Intervision σημειώθηκε ότι αποσύρθηκε λόγω «άνευ προηγουμένου πολιτικής πίεσης από την κυβέρνηση της Αυστραλίας».

«Είναι λυπηρό όταν η πολιτική προσπαθεί να εισβάλλει σε έναν χώρο που ανήκει στην τέχνη και τη μουσική», σχολίασε ο Βορόμπιοφ.

Νικητής του τετράωρου διαγωνισμού αναδείχθηκε ο βιετναμέζος ποπ σταρ Duc Phuc, με δύο εκατομμύρια ακόλουθους στο Instagram, ο οποίος ερμήνευσε το «Phù Đổng Thiên Vương» («Ο Ουράνιος Πρίγκιπας του Phù Đổng»), βασισμένο σε έναν θρυλικό ήρωα της χώρας του, συνδυάζοντας δυναμικά φωνητικά και έντονους ρυθμούς.

Η διοργάνωση ήταν ένα τηλεοπτικό υπερθέαμα με πυροτεχνήματα και συνεντεύξεις-έκπληξη (ο Duc Phuc κλήθηκε να μιλήσει για το παγωτό), αλλά παράλληλα πέρασε και πολιτικά μηνύματα. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του στην έναρξη, υποστήριξε ότι το Intervision θα αναδείξει «παραδοσιακές αξίες» και «την πολυμορφία του κόσμου», σύμφωνα με τους New York Times.

Ο ρώσος καλλιτέχνης Shaman τραγούδησε το «Straight to the Heart» αιωρούμενος στον αέρα, για να δηλώσει κατόπιν ότι δεν διεκδικεί τη νίκη: «Η φιλοξενία είναι βασικό στοιχείο της ρωσικής ψυχής. Δεν έχω δικαίωμα να την αμφισβητήσω».

Τι είναι η Intervision;

Ο θεσμός γεννήθηκε το 1965 στην Πράγα, με πρώτο νικητή τον Karel Gott, τον «Σινάτρα της Ανατολής». Δεν οργανώθηκε από τη Μόσχα αλλά από την τσεχοσλοβακική τηλεόραση.

Ο ιστορικός Dean Vuletic, ειδικός σε Eurovision και Intervision, εξηγεί ότι παρεξηγήθηκε ως «κομμουνιστική απάντηση» στην Eurovision – στην πραγματικότητα, στόχευε να γεφυρώσει Ανατολή και Δύση και να προωθήσει καλλιτέχνες στο εξωτερικό. Γι’ αυτό και σε παλαιότερες διοργανώσεις εμφανίστηκαν ονόματα όπως η Gloria Gaynor και οι Boney M.

Η διοργάνωση, που θεσπίστηκε επί Λεονίντ Μπρέζνιεφ ως συνέχεια του Διεθνούς Φεστιβάλ Τραγουδιού του Σόποτ, υιοθέτησε ένα μοντέλο παρόμοιο με την Eurovision: κάθε χώρα-μέλος του δικτύου Intervision έστελνε έναν καλλιτέχνη και η τελική επιλογή του νικητή γινόταν από ειδική κριτική επιτροπή.

Στα χρόνια 1965-1968, όταν ο θεσμός φιλοξενήθηκε στην Τσεχοσλοβακία, στόχος του ήταν να καλλιεργήσει δεσμούς ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, προσελκύοντας ακόμη και γνωστά ονόματα της Eurovision, όπως η Σάντι Σο και ο Ούντο Γιούργκενς.

Αργότερα, στην Πολωνία (1977-1980), η διοργάνωση άνοιξε τις πόρτες της και σε καλλιτέχνες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και την Ιαπωνία, με κύριο κίνητρο την εμπορική προβολή και την προσέγγιση δυτικών δισκογραφικών εταιρειών. Έτσι, η τότε Intervision εξυπηρετούσε κυρίως πολιτιστικούς και οικονομικούς σκοπούς, σε αντίθεση με τη σημερινή χρήση της από τη Μόσχα ως εργαλείο πολιτικής προπαγάνδας.

Γιατί το επανέφερε η Μόσχα;

Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον αποκλεισμό της Ρωσίας από διεθνείς εκδηλώσεις, το Κρεμλίνο ίδρυσε δικά του φεστιβάλ και βραβεία. Η Intervision εντάσσεται σε αυτή τη στρατηγική: να προβληθεί η Ρωσία ως προστάτιδα των «παραδοσιακών αξιών» και ως εναλλακτικός πολιτιστικός πόλος για τον Παγκόσμιο Νότο.

Η Ρωσία, άλλωστε, είχε επενδύσει στην Eurovision: το 2008 κέρδισε με τον Dima Bilan, που εμφανίστηκε και φέτος στην Intervision. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ΝΥΤ, τα τελευταία χρόνια, η Μόσχα άρχισε να κατηγορεί τον ευρωπαϊκό θεσμό για προώθηση της ΛΟΑΤΚΙ+ κουλτούρας, με πιο χαρακτηριστική την αντίδραση στη νίκη της Conchita Wurst το 2014.

Υπήρξε ενδιαφέρον από το κοινό;

Παρά την τεράστια κρατική καμπάνια και τα χρήματα που επενδύθηκαν, η Intervision δεν φαίνεται να συγκίνησε ιδιαίτερα το κοινό: μόλις 8.900 άτομα παρακολούθησαν τη ζωντανή μετάδοση στο YouTube.

Στη Μόσχα υψώθηκαν σημαίες και στήθηκαν περίπτερα, ενώ η κρατική τηλεόραση το διαφήμιζε ως «το Νο1 σόου στον κόσμο». Ο συνεργάτης του Πούτιν, Σεργκέι Κυριένκο, μίλησε για «τέσσερα δισεκατομμύρια πιθανούς θεατές», αλλά ρεπορτάζ έδειξαν ότι άνθρωποι πληρώνονταν για να υποδυθούν τους θαυμαστές ξένων καλλιτεχνών, αναφέρουν οι ΝΥΤ.

Η συμμετοχή των ΗΠΑ

Αρχικά είχε ανακοινωθεί η συμμετοχή του Αμερικανού τραγουδιστή B. Howard, με οικογενειακούς δεσμούς με τον Μάικλ Τζάκσον. Λίγες ημέρες πριν, αποχώρησε επικαλούμενος «οικογενειακές δυσκολίες». Στη θέση του μπήκε η Vassy, η οποία τελικά αποσύρθηκε κι εκείνη.

«Η ποιότητα είναι υψηλή… Το κύριο πράγμα για εμάς είναι ότι φέρνουν μαζί τους τον πολιτισμό τους, την αίσθηση της ζωής και τις πνευματικές παραδόσεις. Αυτό έχει πετύχει», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ.

Οι υπόλοιπες συμμετοχές

Συνολικά, 22 καλλιτέχνες ανέβηκαν στη σκηνή: από τη Βενεζουέλα ο Omar Acedo με το «La Fiesta de la Paz», από την Κίνα ο Wang Xi με τη μπαλάντα «On the Way», από την Ινδία ο Rauhan Malik με το ψυχεδελικό «Ishq».

Η Νότια Αφρική εκπροσωπήθηκε από την ομάδα Mzansi Jikelele με το gospel «Home», σε μια εντυπωσιακή εμφάνιση όπου το φόρεμα της τραγουδίστριας απλώθηκε πάνω στη σκηνή σαν πανί.

Διαφορές με τη Eurovision

Στην Intervission οι νικητές αναδείχθηκαν αποκλειστικά από την κριτική επιτροπή, όχι από το κοινό.

Ο Duc Phuc, γνωστός από το βιετναμέζικο «The Voice», συγκέντρωσε 422 βαθμούς, έναντι 373 της Κιργιζίας. Ευχαρίστησε τους θεατές «για κάθε δευτερόλεπτο που αφιερώσατε στο σόου».

Το μέλλον

Οι παρουσιαστές ανακοίνωσαν ότι ο επόμενος διαγωνισμός θα γίνει στη Σαουδική Αραβία. Ο ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι κι άλλες χώρες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να φιλοξενήσουν το γεγονός μέσα στα επόμενα χρόνια.