Πώς η Τουρκία ακύρωσε το κεντρικό επιχείρημα των Βρετανών για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα

Απρόσμενη ήταν η υποστήριξη της Τουρκίας προς την ελληνική πλευρά, στη σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσης, και αυτό γιατί κατάφεραν να ακυρώσουν ένα από τα βασικά επιχειρήματα των Βρετανών σχετικά με το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Σύμφωνα με τους Βρετανούς, οι αρχές της οθωμανικής αυτοκρατορίας παραχώρησαν στον λόρδο Έλγιν το φιρμάνι που του έδινε το δικαίωμα να αφαιρέσει τα Γλυπτά.

Η εκπρόσωπος της Τουρκίας, κατά την σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO δήλωσε «δεν έχουμε υπόψη μας κανένα έγγραφο που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά που έγινε από το αποικιοκρατικό Ηνωμένο Βασίλειο εκείνη την εποχή.», πράγμα που σημαίνει πως το επιχείρημα αυτό καταρρίπτεται.

Τα ελληνικά επιχειρήματα

Από την πλευρά της, η ελληνική αντιπροσωπεία παρουσίασε αναλυτικά και εμπεριστατωμένα το ιστορικό της υπόθεσης και τις θέσεις της Ελλάδας στο ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Μέσα από μαρτυρίες περιηγητών και λογίων της εποχής του Έλγιν τεκμηρίωσε την βίαιη απόσπαση των αρχιτεκτονικών γλυπτών από το μνημείο.

Τόνισε εμφατικά την ανυπαρξία φιρμανιού και σχετικών σουλτανικών εγγράφων και την παράνομη ιδιοποίηση των Γλυπτών από τον Λόρδο Έλγιν, πριν καταλήξουν στο Βρετανικό Μουσείο. Επισήμανε ιδιαιτέρως το θέμα της κακομεταχείρισης των Παρθενωνείων κατά την παραμονή τους στο Βρετανικό Μουσείο και τις κακές συνθήκες φύλαξής τους, ήδη από τον 19ο αι. μέχρι σήμερα.

Ενημέρωσε τα μέλη της Επιτροπής για τις διαρκείς, αλλά άκαρπες μέχρι σήμερα προσπάθειες της ελληνικής πλευράς να έρθει σε διάλογο με το Ηνωμένο Βασίλειο για να βρεθεί λύση στο μακροχρόνιο αυτό ζήτημα, σε εφαρμογή των Συστάσεων και της Απόφασης της UNESCO. Ανέφερε ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα και οι συμβολισμοί, που αυτά ενέχουν αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας.

Τέλος, κάλεσε το Ηνωμένο Βασίλειο, που είναι για πρώτη φορά μέλος της Διακυβερνητικής Επιτροπής, να αποδείξει εμπράκτως την βούλησή του να συμμορφωθεί με τις Συστάσεις και τις Αποφάσεις του Διεθνούς Οργανισμού.

«Δεν έχουν υπόψη μας κανένα έγγραφο που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά»

Κατά την διάρκεια της συνεδρίασης, οι δηλώσεις της Ζεϊνέπ Μποζ είναι σημαντικές, όχι μόνο γιατί υποστήριξε τις ελληνικές θέσεις για την επιστροφή των Γλυπτών, αλλά και γιατί προέρχονται από τη χώρα διάδοχο της οθωμανικής αυτοκρατορίας, οι αρχές της οποίας βάσει του βρετανικού αφηγήματος παραχώρησαν στον λόρδο Έλγιν, το φιρμάνι που τους έδινε το δικαίωμα να αφαιρέσουν τα Γλυπτά.

«Θέλουμε ολόψυχα να ευχαριστήσουμε την ελληνική αντιπροσωπεία για την προβολή των επιχειρημάτων τους με πραγματικά και συγκεκριμένα στοιχεία. Και ως επικεφαλής της μονάδας καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης πολιτιστικής κληρονομιάς στην Τουρκία δεν έχουμε υπόψη μας κανένα έγγραφο που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά που έγινε από το αποικιοκρατικό Ηνωμένο Βασίλειο εκείνη την εποχή.

Επομένως δεν νομίζω ότι υπάρχει χώρος για να συζητήσουμε τη νομιμότητα της ακόμη και σύμφωνα με τη νομοθεσία της εποχής και ανυπομονώ ολόψυχα να γιορτάσουμε την επιστροφή τους, καθώς πιστεύουμε ότι θα σηματοδοτήσει την αλλαγή συμπεριφοράς προς την προστασία της πολιτιστικής ιδιοκτησίας και αποτελεί το ισχυρότερο μήνυμα που δίνεται παγκοσμίως. Για αυτό μείνετε δυνατοί.», είπε η προϊσταμένη του Τμήματος καταπολέμησης της Λαθρεμπορίας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, Ζεϊνέπ Μποζ.

Απρόσμενη ήταν η στήριξη της Τουρκίας για την επιστροφή των Γλυπτών

Η απάντηση της Βρετανίας στα τουρκικά επιχειρήματα

Το Ηνωμένο Βασίλειο κατά την δική του τοποθέτηση επέμεινε στις πάγιες θέσεις του για το θέμα, επαναλαμβάνοντας ότι το νομοθετικό πλαίσιο, που ισχύει δεν επιτρέπει την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει πρόθεση της κυβέρνησης να αλλάξει τον συγκεκριμένο νόμο.

Ακόμη, απαντώντας στα τουρκικά επιχειρήματα, το Ηνώμενο Βασίλειο επανέλαβε τη θέση του ότι ο Έλγιν κινήθηκε με την άδεια των οθωμανικών αρχών και σύμφωνα με το φιρμάνι που του είχε δοθεί, για το οποίο υπάρχει μια ιταλική μετάφραση, ενώ για πρώτη φορά, οι Βρετανοί αναφέρθηκαν σε δεύτερη άδεια που είχε ο Έλγιν, για τη μεταφορά των Γλυπτών στην Αγγλία.

Η σύσταση της Επιτροπής

Μετά την παρουσίαση των επιχειρημάτων της ελληνικής αντιπροσωπείας, η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών της Διακυβερνητικής Επιτροπής (Ιταλία, Τσεχία, Ρωσία, Λιβύη, Ιράκ, Ινδία, Χιλή, Βενεζουέλα, Παναμάς, Γουατεμάλα, Γκαμπόν, Ζάμπια, Αίγυπτος), αλλά και τα κράτη- παρατηρητές (Τουρκία, Παλαιστίνη, Νικαράγουα, Ονδούρα, Βραζιλία) υποστήριξαν τις ελληνικές θέσεις και ζήτησαν εμφατικά από το Ηνωμένο Βασίλειο να επιστρέψει τα Γλυπτά στην Ελλάδα, προκειμένου να επανενωθούν με τον Παρθενώνα.

Η Διακυβερνητική Επιτροπή υιοθέτησε Σύσταση, στο κείμενο της οποίας, μεταξύ άλλων:

• Παραπέμπει στις προηγούμενες συστάσεις και τις αποφάσεις της,
• Εκφράζει την βαθιά της ανησυχία για το γεγονός ότι η επίλυση του θέματος παραμένει σε εκκρεμότητα για μεγάλο διάστημα,
• Καλεί για μία ακόμη φορά τις δύο πλευρές να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες τους για την επίλυση της διαφοράς λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές, πολιτιστικές, νομικές και ηθικές διαστάσεις του θέματος,
• Καλεί την Γενική Διευθύντρια της UNESCO να βοηθήσει να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες συναντήσεις μεταξύ Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου με σκοπό την επίτευξη μιας κοινά αποδεκτής λύσης στο θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα.
• Αποφασίζει να ενταχθεί το ζήτημα των Γλυπτών στην ατζέντα της 25ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής.