Αλάτι: Η βιομηχανία των 13 δισ. δολαρίων και οι κίνδυνοι για το περιβάλλον

Για το αλάτι έχουν διεξαχθεί εκστρατείες και πόλεμοι. Για τη μεταφορά του έχουν διανοιχτεί νέες εμπορικές διαδρομές, ενώ ακόμα και πόλεις έχουν πάρει το όνομα της πολύτιμης ουσίας.

Και, αν και στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα το ταπεινό χλωριούχο νάτριο μοιάζει ασήμαντο επίδικο σε έναν κόσμο που ανταγωνίζεται για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο – και εσχάτως το λίθιο και τις σπάνιες γαίες, η οικονομία που έχει αναπτυχθεί γύρω από το αλάτι προσέγγιζε, το 2021, τα 13 δισεκατομμύρια δολάρια.

«Δεν θα μπορούσατε να έχετε διεθνή οικονομία αν δεν είχατε αλάτι», δήλωσε πρόσφατα στο CNBC ο Mark Kurlansky, συγγραφέας του βιβλίου «Salt: A World History» («αλάτι: μια παγκόσμια ιστορία»). «Υπήρχαν πολύ λίγα τρόφιμα που μπορούσες να εξάγεις χωρίς αλάτι (καθώς ήταν απαραίτητο για) λαχανικά, κρέας, ψάρια (και) γαλακτοκομικά προϊόντα».

Σήμερα, οι κοινές χρήσεις του αλατιού είναι εξίσου πλούσιες αλλά λιγότερο εμφανείς, μιας και δεν περιορίζονται στο οικείο μας μαγειρικό αλάτι.

Αλάτι για τον πάγο

Με τα συστήματα ψύξης και κατάψυξης των τροφίμων να έχουν αφανίσει μία από τις άλλοτε βασικές λειτουργίες του αλατιού, αυτή δηλαδή της συντήρησης των τροφίμων, μια άλλη χρήση έχει έρθει στο προσκήνιο: Η ρίψη αλατιού για να λιώσει ο πάγος στους δρόμους.

Τα άλατα αποπάγωσης των αυτοκινητοδρόμων αντιπροσώπευαν περίπου το 42% του συνολικού αλατιού που καταναλώθηκε το 2022, σύμφωνα με το CNBC που επικαλείται στοιχεία από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ.

Το Πανεπιστήμιο του Βερμόντ υπολόγισε ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν 20 εκατομμύρια μετρικούς τόνους αλατιού στους δρόμους κάθε χρόνο.

Κίνδυνοι

Πρόκειται όμως για μια πρακτική που εγκυμονεί κινδύνους για το περιβάλλον: Όταν ο πάγος λιώσει, το αλάτι παραμένει στο περιβάλλον προκαλώντας ζημιές που υπολογίζονται σε 800 έως 3.300 δολάρια ανά τόνο.

«Πρόκειται για ένα ζήτημα που επηρεάζει όλους σε καθημερινή βάση», δήλωσε στο CNBC ο Sujay Kaushal, επιστήμονας και καθηγητής του Πανεπιστημίου του Maryland.

Ο Kaushal έχει μελετήσει το σύνδρομο αλάτωσης του γλυκού νερού και τις επιπτώσεις του στο πόσιμο νερό, τα οικοσυστήματα και τη διάβρωση των υποδομών.

«Διαπιστώσαμε ότι σε ορισμένα από τα σημαντικότερα ποτάμια και ρέματα στον κόσμο παρουσιάζονται αυξητικές τάσεις (αλάτωσης)», δήλωσε ο Kaushal.

Στις πόλεις

Ποσότητες άλατος υπάρχουν  σε πολύ περισσότερα σημεία από ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς, καθώς οι σύγχρονες πόλεις είναι γεμάτος από ανθρακικό ασβέστιο – ένα υλικό που αποτελεί έναν τύπο ορυκτού άλατος. Όταν τα υλικά αυτά διασπώνται, επισημαίνεται στο CNBC, απελευθερώνονται άλατα στο περιβάλλον.

Αυτά τα άλατα φτάνουν σε πηγές γλυκού νερού καθώς το νερό κινείται μέσα από το έδαφος. Έτσι, μπορεί να δημιουργηθούν αυτά που αποκαλούνται «χημικά κοκτέιλ αλάτων», τα οποία μπορούν να μολύνουν τις πηγές πόσιμου νερού και να προκαλέσουν ζημιές στις υποδομές.

Στη συνέχεια, στους μεταλλικούς σωλήνες που διαρρέονται από πιο αλατούχο νερό μπορεί να παρατηρηθεί έκπλυση μετάλλων από τα τοιχώματά τους, προσθέτοντας περισσότερους ρύπους στο νερό.

Προσπάθειες αντιμετώπισης

Προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα αυτό, ορισμένες πόλεις λαμβάνουν ήδη μέτρα επιλέγοντας προϊόντα με χαμηλότερα χλωριόντα, τα οποία έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά.

«Έχουμε δει σημαντική αύξηση στις ποσότητες άλατος για τήξη πάγου με λιγότερα χλωριόντα που έχουμε πουλήσει, σε σχέση με το σκέτο αλάτι το οποίο περιέχει σημαντική ποσότητα χλωριόντων», δήλωσε στο CNBC ο Bryon Maze, διευθυντής πωλήσεων και μάρκετινγκ στην εταιρεία διανομής αλατιού Harvey Salt Company.