«Μαουτχάουζεν» και «Χαμένη Ανοιξη»: Δύο συγκλονιστικά βιβλία με τα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»

Στα Νέα Σαββατοκύριακο

ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΟΙ

Επιλέξτε ένα από τα σπουδαιότερα έργα των κορυφαίων ελλήνων λογοτεχνών

Ιάκωβου Καμπανέλλη: Μαουτχάουζεν

Στρατή Τσίρκα: Χαμένη Ανοιξη

Εμβληματικοί τίτλοι που σημάδεψαν την ελληνική λογοτεχνία

Δύο σπουδαία έργα προσφέρονται με τα «ΝΕΑ» και μπορείτε να επιλέξετε αυτό που θέλετε.

Μαουτχάουζεν

Στις 5 του Μάη, λίγο πριν απ’ το μεσημέρι, ένα θεόρατο αμερικάνικο τανκ, καπνισμένο και σημαδεμένο απ’ τον πόλεμο, γκρέμισε την πύλη του Μαουτχάουζεν και μπήκε στον περίβολο. Κι αυτό το θεόσταλτο άρμα της ελευθερίας ήταν, λέει, ένα από τα αμέτρητα και ακατανίκητα της ενδέκατης ταξιαρχίας αρμάτων της τρίτης αμερικανικής στρατιάς, που διοικούσε κάποιος σπουδαίος στρατηγός ονόματι Τζορτζ Πάττον!…Τι ωραία λόγια, τι ουράνιες ειδήσεις… Οι πολεμιστές μας κοίταζαν σαστισμένοι, περήφανοι, περίλυποι… Καλά που κάνανε και μείνανε εκεί ψηλά, στη ράχη του τανκ. Γλιτώσανε από τόσες μάχες. Απ’ τη χαρά μας δεν θα γλιτώνανε. Ουρλιάζαμε, ξεσκίζαμε τα ρούχα μας, ταρακουνιόμαστε σαν δαιμονισμένοι. Στριμωχνόμαστε, ποδοπατιόμαστε, για να φτάσουμε κοντά στο τανκ. Πολλοί πέφτανε πάνω και φιλούσαν τα καπνισμένα σιδερικά και άλλοι χτυπούσαν πάνω τα κεφάλια τους και κλαίγανε. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Σύμφωνα με τις κριτικές: Ένα διαμάντι της ελληνικής λογοτεχνίας! Μια συγκλονιστική μαρτυρία για το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν. Ο αναγνώστης θα ανατριχιάσει. Θα δει την απόγνωση και τις αντιδράσεις των έγκλειστων και τη σκληρότητα των Ναζί. Μάλιστα, το Μαουτχάουζεν δεν ήταν από τα πιο «σκληρά» στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η αρχιτεκτονική του το έακνε πιο πολύ γνωστό.

Ο Καμπανέλλης, όντας και ο ίδιος αιχμάλωτος στο Μαουτχάουζεν, μας περιγράφει με ανθρωπιά, ειλικρίνεια και απλότητα τις συνθήκες που επικρατούσαν εκεί ανάμεσα στους αιχμαλώτους και ανάμεσα στους αιχμαλώτους και τους φύλακες. Μας ενημερώνει για τις συμπεριφορές, τα συναισθήματα, τις μικρές και τις μεγάλες ιστορίες. Έντονη εντύπωση μου προξένησαν οι περιγραφές στο τέλος του βιβλίου για το πόσο ήθελαν οι πρώην αιχμάλωτοι, έπειτα από την απελευθέρωσή τους, να ξεχάσουν, να θεωρήσουν την αιχμαλωσία τους παρένθεση και να προχωρήσουν τη ζωή τους. Το Μαουτχάουζεν είναι ένα κλασικό έργο, μια μαρτυρία ελαφρά διανθισμένη λογοτεχνικά, μια σκληρή περιγραφή, που δεν παραλείπει ωστόσο να αναδείξει την ανθρωπιά. Είναι από τα καλύτερα έργα που έχω διαβάσει ποτέ. Διαβάζεται και ως λογοτεχνικό κείμενο και ως πολιτική και ιστορική κατάθεση.

Χαμένη Ανοιξη

Ιούλιος 1965: Στο βιβλίο αυτό υπάρχουν δυό και περισσότερες ιστορίες αγάπης, το κύριο θέμα του, ωστόσο, είναι η συνειδητοποίηση των πρωταγωνιστών του σε μια κρίσιμη ώρα του τόπου, μέσα από την οδύσσεια μιας ερωτικής αναζήτησης.
«Αθήνα, η πιο ανοιχτή πόλη του κόσμου», ξεσπάει θαυμαστικά ένας επαναπατρισμένος, ύστερα από δεκαοχτώ χρόνων καταναγκαστικής απουσίας. Έντονη πολιτιστική ζωή, αγώνες της σπουδάζουσας νεολαίας, νέες δυνάμεις στο πολιτικό προσκήνιο, ιδέες και προβληματισμοί χαρακτηρίζουν την «Αθηναϊκή Άνοιξη». Αντιστικτικά, δίνονται οι εκτραχηλισμοί κι οι ανορθόδοξοι έρωτες μιας παρέας από Αμερικάνους αυτοεξόριστους και άλλους ξένους, όπου οι πράκτορες μηχανορραφούν ανεμπόδιστοι, σε συνεργασία με βασιλικούς άνδρες, στρατοκράτες, πολιτικούς της Δεξιάς, δυσαρεστημένους του κόμματος που κυβερνά και παράγοντες της οικονομικής ολιγαρχίας. Χρονικά, το μυθιστόρημα καλύπτει μόλις είκοσι μέρες, από τις 4 ως τις 23 Ιουλίου, ημέρα της ταφής του Σωτήρη Πέτρουλα. Μιά οριζόντια τομή στον κορμό του ιστορικού χρόνου: Η Αποστασία, ο εξαναγκασμός του Παπανδρέου σε παραίτηση, οι δυσχέρειες και τ’ αδιέξοδα της Αριστεράς. Σ’ ένα περιβάλλον που δεν σταματάει ν’ αλλάζει – προς το χειρότερο – ανακαλούνται μνήμες και μορφές από το Διχασμό, την Αντίσταση, τον Εμφύλιο και διαγράφονται μ’ εφιαλτική διαύγεια όσα θα έρθουν: «Είχαμε ξαναμπεί στον αστερισμό του παρακράτους και της τρομοκρατίας…

Πάνω από τη χαμένη Άνοιξη μετεωριζόταν τώρα ο γύπας του πραξικοπήματος, έτοιμος να ριχτεί και να σπαράξει τον τόπο», λέγει στο τέλος ο επαναπατρισμένος. Κι όμως ο ίδιος, εμπρός στον ανοιχτό τάφο του ήρωα, θα πει: «Ευλογημένοι όσοι, στα μαρμαρένια αλώνια, νικούν το Χάρο, όπως ο Σωτήρης Πέτρουλας». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Με τον υπέρτιτλο «Δίσεχτα χρόνια» ο Τσίρκας υποσχόταν μια νέα τριλογία στο πρότυπο των «Ακυβέρνητων πολιτειών», που θα κάλυπτε ιστορικά και την περίοδο της δικτατορίας. «Η χαμένη άνοιξη», όμως, που θα ήταν ο πρώτος τόμος, έμελλε να είναι και το κύκνειο άσμα του συγγραφέα. Σε όλες τις ανατυπώσεις μετά το θάνατό του διατηρήθηκε αυτός ο υπέρτιτλος όχι μόνο για να μην αλλοιωθεί αυθαίρετα η ταυτότητα του έργου, αλλά και γιατί αυτή η διάταξη του εξωφύλλου σηματοδοτεί την ιδεατή προέκταση των γνωστών γεγονότων. Δηλαδή, το φιλόδοξο σχέδιο του συγγραφέα, ύστερα από την περιπέτεια της Μέσης Ανατολής, να ιστορήσει πάλι με τα μέσα της τέχνης τη ζοφερή ελλαδική εμπειρία που βίωσε επίσης οδυνηρά. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)