Ζώνες εκπαιδευτικής εγκατάλειψης

Οχι, δεν έχουμε το δικαίωμα να πούμε ότι αντιληφθήκαμε τι συμβαίνει σε ορισμένα σχολεία, επειδή κυκλοφόρησε ένα βίντεο στο Διαδίκτυο. Ούτε έχουμε το δικαίωμα να το αντιμετωπίσουμε με εύκολες κραυγές για τη «διάλυση» και την «ανάγκη λήψης μέτρων». Γιατί την πραγματικότητα αυτή, χρόνια τώρα, κάνουμε απλώς ως να μην τη βλέπουμε. Και ας μην καταφύγουμε στην εύκολη επίκληση της «παραβατικότητας» και όλη τη συνακόλουθη ρητορική για το πώς θα επιστρέψει η «πειθαρχία», ρητορική που τη συναντάμε και στην άλλη – εξίσου εύκολη – συζήτηση περί «ανομίας».

Και αυτό όχι γιατί δεν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, αλλά γιατί πρέπει να σκεφτούμε τι τα προκαλεί. Και η απάντηση είναι ότι εδώ και χρόνια κομμάτια ολόκληρα της εκπαίδευσης, ιδίως της τεχνικής, αποτελούν μια ζώνη εκπαιδευτικής εγκατάλειψης που αντανακλά μια ευρύτερη συνθήκη κοινωνικής εγκατάλειψης.

Πολλοί οι παράγοντες που έχουν συντελέσει: η διαχρονική υποτίμηση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, η επίσης διαχρονική ιδεολογική απαξίωση των τεχνικών επαγγελμάτων, το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του μαθητικού πληθυσμού (στα ΕΠΑΛ αλλά και τα ΓΕΛ) προετοιμάζεται για μια σκληρή μαθητεία στη ζωή, εάν συνυπολογίσουμε το μείγμα επισφάλειας, ανεργίας και εργοδοτικής αυθαιρεσίας που αντιμετωπίζει. Σε τέτοιο τοπίο η παραβατικότητα, η βία, η λογική της συμμορίας, που ούτως ή άλλως υπάρχουν στον κοινωνικό περίγυρο βρίσκουν έδαφος να αναπτυχθούν.

Δεν είναι προφανώς όλες οι τάξεις έτσι, ούτε όλα τα σχολεία. Και πλάι σε αυτές τις στιγμές, υπάρχουν πολλές άλλες που σε αντίξοες συνθήκες κάνουν πράξη την παιδεία και τη μάθηση. Ομως, η μάχη που δίνουν οι εκπαιδευτικοί είναι μεγάλη. Και μεγάλη η φόρτιση που κουβαλούν μαζί τους και έξω από το σχολείο. Αυτούς τους εκπαιδευτικούς που επιμένουμε να τους θεωρούμε κυρίως δημοσιονομικό πρόβλημα, την ώρα που δίνουν τη μάχη στην πρώτη γραμμή. Αντιμέτωποι με όλα τα σωρευμένα ελλείμματα του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και όλα τα σωρευμένα προβλήματα ενός οικονομικού μοντέλου που αντιμετωπίζει τη νεολαία ως αναλώσιμο υλικό.