Μίνι αφιέρωμα Διαβήτης: Μήπως έχετε διαβήτη και δεν το ξέρετε;

Η ιδέα να γράψω το σύντομο άρθρο που ακολουθεί προήλθε από μια φράση που ακούω συχνά από τους ασθενείς μου ή από τους συγγενείς τους. Συγκεκριμένα όταν ρωτάω, άτομα με διαβήτη τύπου 2 (αυτοί που κάνουν μόνο δίαιτα ή παίρνουν και αντιδιαβητικά δισκία) ή κάποιον συγγενή τους, εν είχε κανείς στην οικογένεια τους σάκχαρο, μου απαντάνε «όχι, μόνο η μητέρα μου, ή μια θεία αλλά το παρουσίασαν σε μεγάλη ηλικία».

Με την έκφραση αυτή υπονοούνται δύο πράγματα. Το πρώτο ότι αν κάποιος εμφανίσει διαβήτη στα 67, σημαίνει ότι δεν έχει κληρονομική επιβάρυνση για τους απογόνους, σα να λέμε ότι τον εμφάνισε επειδή γέρασε, όπως παρουσιάζεται και ο καταρράκτης.

Το δεύτερο που διαφαίνεται είναι η αντίληψη ότι το να παρουσιάσει κανείς διαβήτη στα 65 ή στα 70 του δεν είναι και τόσο σπουδαίο.

Και οι δύο αυτές απόψεις είναι λανθασμένες και μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας.

Ο διαβήτη τύπου 2, αυτός που εμφανίζεται σε μεγάλη ηλικία, έχει σημαντική κληρονομικότητα και όχι αυτός που εμφανίζεται σε παιδική ηλικία.

Αν λοιπόν η γιαγιά ή κάποιοι θείοι έχουν διαβήτη, θα πρέπει να ξέρουμε ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουμε και εμείς στο μέλλον, σε σχέση με τις οικογένειες που δεν υπάρχει τέτοιο ιστορικό.

Η πιθανότητα αυτή μεγαλώνει σημαντικά αν συνυπάρχει αυξημένο σωματικό βάρος και μειωμένη σωματική δραστηριότητα.

Η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2, είναι γνωστή από δεκαετίες.

Ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη αυξάνεται τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, ανάλογα με τον βαθμό του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους.

Ατομα που παρουσιάζουν παχυσαρκία σπλαχνικού τύπου, δηλαδή αύξηση του λιπώδους ιστού στην κοιλιά, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν διαβήτη σε σχέση με παχύσαρκα άτομα που έχουν ομοιογενή κατανομή του υπερβάλλοντος λίπους.

Ποιοι λοιπόν πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα και να εξετάζονται συχνότερα;

1.Όλοι όσοι έχουν στην οικογένεια κάποιον από τους γονείς ή συγγενή πρώτου βαθμού με διαβήτη τύπου 2. (Προσοχή, όπως ήδη αναφέρθηκε δεν σημαίνει ότι επειδή η μητέρα ή ο πατέρας σε εμφάνισε διαβήτη μεγάλη ηλικία, ότι αυτό δεν μετράει σαν κληρονομική προδιάθεση)

2.Όσοι έχουν δείκτη μάζας σώματος >27 kg/m². Ο δείκτης μάζας σώματος υπολογίζεται αν διαιρέσουμε το βάρος μας με το ύψος στο τετράγωνο. Μέχρι 25 kg/m² είναι φυσιολογικό σωματικό βάρος, από 25-30 kg/m² λέμε ότι το άτομο είναι υπέρβαρο και από 30 και πάνω παχύσαρκο.

3.Οι γυναίκες που γέννησαν παιδί που ζύγιζε πάνω από 4,5 kg ή που παρουσίασαν διαβήτη κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης (διαβήτη κυήσεως).

4.Όσοι έχουν υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων >250 mg/dL ή HDL χοληστερόλη <35 mg/dL.

5. Όσοι παρουσίασαν υπέρταση πριν την ηλικία των 45 ετών.

Πόσο συχνά και τι εξετάσεις πρέπει να κάνουν τα άτομα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη;

Καταρχήν θα πρέπει να γίνει μέτρηση σακχάρου νηστείας. Δηλαδή μέτρηση σακχάρου 10 ώρες μετά το βραδινό γεύμα. Η εξέταση θα πρέπει να γίνει σε εργαστήριο και όχι με μετρητή σακχάρου στο σπίτι.

Οι μετρητές είναι πολύ χρήσιμοι για να ελέγχει κανείς τη ρύθμιση του σακχάρου, όταν ξέρουμε ότι υπάρχει διαβήτης, αλλά όχι για να βάλλουμε διάγνωση.

Η εξέταση δεν πρέπει να γίνει σε περίοδο που το άτομο παρουσιάζει προβλήματα υγείας όπως ιώσεις, τραυματισμό ή κάποιο έντονο ψυχολογικό στρες.

Αν το σάκχαρο νηστείας είναι κάτω από 100 mg%, δεν χρειάζεται άλλη διερεύνηση.

Η εξέταση θα πρέπει, εφόσον υπάρξουν συμπτώματα, να επαναληφθεί σε ένα χρόνο.

Αν το σάκχαρο είναι από 100 έως 126 mg% χρειάζεται επανάληψη μετά από μια-δυο εβδομάδες, εφόσον παραμένει η ίδια τιμή θα ήταν σκόπιμο να γίνει σακχαραιμική καμπύλη.

Εάν η τιμή σακχάρου νηστείας είναι >126 mg% το άτομο έχει διαβήτη τύπου 2.

Εδώ πρέπει να αναφερθώ στην δεύτερη παρεξήγηση η οποία υπάρχει, ότι δηλαδή το να υπάρχει μετρίου βαθμού αυξημένο σάκχαρο μετά τα 60 δεν είναι και τόσο επιβλαβές για την υγεία.

Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει επιβάρυνση των αγγείων, κυρίως των στεφανιαίων, έστω και αν το σάκχαρο νηστείας είναι φυσιολογικό αλλά αυξάνεται 2 ώρες μετά το γεύμα.

Η καμπύλη σακχάρου θα μας δείξει αν υπάρχει προδιάθεση για εμφάνιση διαβήτη.

Δεδομένου δε ότι σήμερα ξέρουμε ότι η προδιάθεση αυτή μπορεί να είναι αναστρέψιμη, έχει μεγάλη σημασία να το ξέρουμε εγκαίρως.

Πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ, έδειξε ότι από 3.200 υπέρβαρους ή παχύσαρκους εθελοντές που έλαβαν μέρος (και που είχαν διαπιστωμένη προδιάθεση για εμφάνιση διαβήτη), αυτοί που έχασαν 7% του βάρους τους και περπατούσαν μισή ώρα την ημέρα, μείωσαν κατά 58% την εμφάνιση της νόσου.

Αναφέρθηκα σε αυτούς που έχουν κάποια κληρονομική επιβάρυνση. Δεν θα έπρεπε να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι μόνο αυτοί έχουν πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη τύπου 2.

Το τεράστιο πρόβλημα της παχυσαρκίας που έχει πάρει διαστάσεις «επιδημίας» και που δυστυχώς δεν αφορά μόνο ενηλίκους αλλά και παιδιά, έχει σαν αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση νέων κρουσμάτων διαβήτη και την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2, ακόμα και σε παιδική ηλικία.

Η χώρα μας δε βρίσκεται σε πολύ υψηλή θέση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά, αλλά η συχνότητά ης, όμως, τα τελευταία χρόνια δείχνει αυξητικές τάσεις.

Ο διαβήτης μας αφορά όλους

Μην περιμένετε να πίνετε 3 λίτρα νερό την ημέρα, να σηκώνεστε 4-5 φορές τη νύχτα για να ουρήσετε για να κάνετε εξέταση για σάκχαρο.

Μπορεί το βάρος που πήρατε τα τελευταία χρόνια να έχει αρχίσει να εξαντλεί το πάγκρεας, αν το καταλάβετε εγκαίρως θα έχετε σημαντικότερο κέρδος για την υγεία σας.

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από τα Διαβητολογικά Νέα, Τεύχος 29. Ευχαριστούμε θερμά την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία για την ευγενική παραχώρηση του περιεχομένου.

Αύριο Παγκόσμια ημέρα σακχαρώδη Διαβήτη 2006

health.in.gr