Οικουμενικό φαινόμενο η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού

Θεσσαλονίκη: Οι ογδοντάρηδες αποτελούν σήμερα το ταχύτερα αυξανόμενο κομμάτι του γενικού πληθυσμού στις οικονομικά και βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες. Το φράγμα των 100 χρόνων έχει σπάσει προ πολλού τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Στην Αμερική υπολογίζεται, ότι οι σημερινοί 72.000 υπεραιωνόβιοι θα γίνουν το 2030 324.000 και το 2050 θα ανέλθουν σε 834.000.

Έτσι η δημογραφική γήρανση, στην οποία συμβάλλει κατά κύριο λόγο η υπογεννητικότητα, είναι ένα σοβαρό και αξιοπαρατήρητο κοινωνικό φαινόμενο, που πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα όλες τις κοινωνίες του ανεπτυγμένου κόσμου. Στην Ελλάδα άλλωστε ο παράγοντας υπογεννητικότητα παίζει αποφασιστικό ρόλο στη γήρανση του πληθυσμού.

Στόχος των επιστημόνων, για τα χρόνια που έρχονται, είναι να φτάσει στα 200 χρόνια ο μέσος όρος ζωής για τους ανθρώπους. Και αυτό φαίνεται να μην είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αφού η γήρανση, όπως αναφέρουν οι βιολόγοι-γενετιστές, οφείλεται σε ένα ή περισσότερα γονίδια, τα οποία αν αποκωδικοποιηθούν και διαπιστωθούν οι μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις, θα έχουμε ως αποτέλεσμα την ευεργετική επίδραση στη διεργασία του συνδρόμου της βιοψυχοκοινωνικής ατροφίας του γήρατος.

Η διευκρίνιση της πολυγονιδιακής αιτιοπαθογένειας ενδεχομένως να φέρει και το «βοτάνι της αιώνιας νεότητας», στόχος άλλωστε επιτεύξιμος, για τον οποίο «μπορούμε να ελπίζουμε», όπως τόνισε ο ομότιμος καθηγητής παθολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ακαδημαϊκός Αχιλλέας Τουρκαντώνης με την ευκαιρία του 6ου Συνεδρίου της Γηριατρικής και Γεροντολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στο ξενοδοχείο «Μακεδονία Πάλας» της Θεσσαλονίκης από τη 1 έως τις 3 Μαρτίου 2006.

Η σημαντική αύξηση του προσδόκιμου της επιβίωσης του ανθρώπου, πρόσθεσε ο κ. Τουρκαντώνης, έχει επιφέρει μια πληθυσμιακή δημογραφική ανακατανομή προς όφελος των ατόμων της τρίτης ηλικίας. Έτσι το ποσοστό των ατόμων ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών από 10%, που ήταν το 1975, υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει το 17% το 2030 και θα ανέλθει στο 23% το 2040, δηλαδή στο γενικό πληθυσμό ο ένας στους τέσσερις θα είναι υπερήλικας.

Η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού αποτελεί ένα οικουμενικό φαινόμενο και τα τελευταία χρόνια έχει προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 1990 ο αριθμός των ατόμων άνω των 65 ετών ήταν 328 εκατομμύρια και υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 828 εκατομμύρια το 2025.

Στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως στην Ελλάδα, ο αριθμός των ατόμων άνω των 60 ετών, που είναι σήμερα 20%, το 2020 θα ανέλθει σε 26% με ιδιαίτερη αύξηση στη λεγόμενη τέταρτη ηλικία, δηλαδή σε άτομα ηλικίας άνω των 80 ετών.

Η σημαντική αύξηση των υπερηλίκων, επισήμανε ο κ. Τουρκαντώνης, έχει δημιουργήσει ομάδα πληθυσμού, που παρουσιάζει ιδιαίτερα παθοφυσιολογικά χαρακτηριστικά και συμπτωματολογία πνευματικής και σωματικής κάμψης. Οι παρατηρούμενες στην τρίτη ηλικία ανατομικές, αιμοδυναμικές και λειτουργικές διαταραχές επηρεάζουν τις μεταβολικές και φαρμακοκινητικές διεργασίες των διαφόρων οργάνων και καθορίζουν τον τρόπο και το είδος της εκάστοτε εφαρμοζόμενης θεραπευτικής αγωγής.

Ο σημερινός γιατρός πρέπει να γνωρίζει τις μεταβολές, που επέρχονται στο γήρας, τις ψυχικές αντιδράσεις και τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, κάτω από τις οποίες ζει ο υπερήλικας, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει με επιτυχία τη νόσο του. Ο υπερήλικας, πρόσθεσε ο κ Τουρκαντώνης, δεν αποτελεί ένα εκφυλισμένο και επομένως αποβλητέο κοινωνικό κύτταρο, αλλά μια έμπειρη και γεμάτη σύνεση κυτταρική μονάδα, χρήσιμη για το κοινωνικό σύνολο. Είναι χρέος όλων μας να διατηρήσουμε τη ζωντάνια της μονάδας αυτής και να την προστατεύσουμε από τη βλαπτική επίδραση των διαφόρων νοσηρών και δυσμενών κοινωνικών παραγόντων.

Η αναγκαστική απομόνωση όμως, στην οποία οδηγείται η πλειοψηφία των υπερηλίκων μετά τη συνταξιοδότησή τους, δημιουργεί σοβαρά ψυχικά τραύματα. Τους αποξενώνει από την ενεργό δράση, από το οικογενειακό και γενικότερο κοινωνικό περιβάλλον. Εάν δε σε αυτά προστεθούν και διάφορες αρρώστιες, τότε δημιουργούνται σοβαρά ιατροκοινωνικά προβλήματα, στα οποία μια προοδευμένη και ανεπτυγμένη κοινωνία είναι υποχρεωμένη να δώσει άμεση και αποτελεσματική λύση. Η Ελλάδα έχει το θλιβερό προνόμιο να κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση από πλευράς ατόμων, που συνταξιοδοτήθηκαν σε σχετικά νεαρή ηλικία. Και ενώ αυτό είναι το όνειρο πολλών, στο τέλος αποβαίνει εφιάλτης, διότι ακριβώς η πρόωρη συνταξιοδότηση είναι η βασική αιτία, που οδηγεί σταθερά στην κοινωνική περιθωριοποίηση και στον παραγκωνισμό.

Το 6ο Συνέδριο της Γηριατρικής και Γεροντολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος περιλαμβάνει συζητήσεις στρογγυλών τραπεζιών και συμποσίων, καθώς και ομιλιών για τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, την καρδιακή ανεπάρκεια, τη νόσο του Alzheimer και τις άλλες άνοιες, την αρτηριοσκλήρυνση και τις δυσλιπιδαιμίες, τα οστεοπορωτικά κατάγματα, τα κακοήθη νεοπλάσματα, τις σεξουαλικές διαταραχές, οδοντιατρικά, ωτορινολαρυγγολογικά και οφθαλμολογικά προβλήματα.

health.in.gr