Η Νάντια Βαλαβάνη γράφει ένα βιβλίο για τα «παιδιά του Φλεβάρη»

Τα «παιδιά του Φλεβάρη» που αναφέρει η Νάντια Βαλαβάνη στον τίτλο του βιβλίου της είναι τα μέλη της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ πρωτίστως αλλά και του ΚΚΕ που συνελήφθησαν στο μεγάλο «χτύπημα» της Ασφάλειας τον Φεβρουάριο του 1974, ένα από τα μεγαλύτερα που έγιναν στη διάρκεια της δικτατορίας, με εκατοντάδες συλλήψεις και πεντάμηνη κράτηση με βασανιστήρια στο κτίριο της Γενικής Ασφάλειας στη Μεσογείων εκεί που είχε μεταφερθεί από το 1971 το «επιτελείο» των βασανιστών από το διαβόητο κτίριο της οδού Μπουμπουλίνας.

Το βιβλίο της Νάντιας Βαλαβάνη «ΘΝ. Ένα χρονικό για τα “παιδιά του Φλεβάρη” μισόν αιώνα αργότερα» είναι ο πρώτος τόμος ενός δίτομου έργου – ο επόμενος τόμος είναι προγραμματισμένος για την επόμενη χρονιά – στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο συμπληρωμένο κείμενο μιας πολύ αναλυτικής συνέντευξης που είχε πάρει από το Βαλαβάνη η Αγγελική Σωτήρη, άλλη μια ιστορική φυσιογνωμία του αντιδικτατορικού κινήματος, το 2003 στο πλαίσιο της δραστηριότητας του Συλλόγου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αγωνιστών (ΣΦΕΑ). Στηρίζεται ακόμη στον φάκελο της Νάντιας Βαλαβάνη στην Ασφάλεια, ο οποίος ήταν από αυτούς που δεν καταστράφηκαν στη Χαλυβουργική το 1989 αλλά διατηρήθηκε.

Με το βιβλίο αυτό η Βαλαβάνη δεν υπενθυμίζει μόνο μια πλευρά της ιστορίας του αντιδικτατορικού κινήματος (και μάλιστα στη φάση όπου στην πρωτοπορία βρίσκεται το μαζικοποιημένο φοιτητικό κίνημα που άλλωστε λίγους πριν είχε πρωταγωνιστήσει στην ηρωική κατάληψη του Πολυτεχνείου). Κυρίως μας θυμίζει ξανά πώς λειτουργούσε αυτός ο μηχανισμός της καταστολής και όλες οι πρακτικές σωματικής και ψυχολογικής βίας που χρησιμοποιούσε στην προσπάθεια όχι τόσο να συλλέξει πληροφορίες όσο να κάμψει το φρόνημα αυτών των ανθρώπων.

Η Νάντια Βαλαβάνη

Μας δείχνει, όμως, η Βαλαβάνη και το πώς αναπτύσσονταν οι τεχνικές αντίστασης ακόμη και μέσα στην πιο ακραία συνθήκη εγκλεισμού και βασανιστηρίων, πώς μπορούσε να υπάρχει αλληλεγγύη και πίστη ότι τα πράγματα θα αλλάξουν. Άλλωστε το «Θ.Ν», όπως εξηγεί η Βαλαβάνη, δεν ήταν πατά τα αρχικά της φράσης Θα νικήσουμε» που ως συντομογραφία επικοινωνούσαν οι συγκρατούμενες χτυπώντας τον τοίχο του κελιού στον κώδικα των φυλακισμένων.

Η Βαλαβάνη υπενθυμίζει με το βιβλίο της ότι ο πυρήνας της Χούντας δεν ήταν μια «εκτροπή», αλλά ο ίδιος ο βαθιά ριζωμένος αντικομμουνισμός του μετεμφυλιακού καθεστώτος, που ως ένα βαθμό συνεχίστηκε και μετά την πτώση της Χούντας εάν κρίνουμε από το πώς συνεχίστηκαν πρακτικές όπως το φακέλωμα. Οι άνθρωποι που υπηρετούσαν αυτό το σύστημα, συμπεριλαμβανομένων και μερικών εκ των μεγαλύτερων βασανιστών, όπως οι Μάλλιος και Μπάμπαλης, που επί της ουσίας ουδέποτε τιμωρήθηκαν, ένιωθαν ότι υπερασπίζονταν το κράτος και το καθεστώς όπως αυτό είχε διαμορφωθεί. Και ο καθένας μπορεί να αναλογιστεί εάν και σε ποιο βαθμό στον πυρήνα κατασταλτικών μηχανισμών όπως η Αστυνομία ολοκληρώθηκε ποτέ η Μεταπολίτευση, εάν αναλογιστούμε όλα τα μετέπειτα περιστατικά κρατικής καταστολής.

Ταυτόχρονα, το βιβλίο αποτυπώνει και τον πραγματικό ηρωισμό εκείνης της γενιάς. Τον τρόπο που φοιτήτριες και φοιτητές επέλεξαν να υψώσουν το ανάστημά τους απέναντι στη βαναυσότητα, να μην σκύψουν, να μη «σπάσουν», να μην προδώσουν. Γιατί η γενιά του Πολυτεχνείου δεν ήταν πρωτίστως αυτοί που αργότερα φάνηκε να εξαργυρώνουν τους αγώνες, αλλά όλες και όλοι εκείνοι που αντιστάθηκαν τότε αλλά και συνέχισαν να αντιστέκονται και αργότερα και επέμειναν στον αγώνα, την εντιμότητα και την αλληλεγγύη.

Σε κάθε περίπτωση το βιβλίο αποτελεί μια σημαντική συνεισφορά και αναμένουμε και τον δεύτερο τόμο

Το βιβλίο της Νάντιας Βαλαβάνη «ΘΝ. Ένα χρονικό για τα “παιδιά του Φλεβάρη” μισόν αιώνα αργότερα» θα παρουσιαστεί τη Δεύτερα 8 Δεκεμβρίου 2025, στις 6.30 μ.μ. στον κινηματογράφο Τριανόν (Κοδριγκτώνος 2 & Πατησίων, Αθήνα).

Για το βιβλίο θα μιλήσουν:

Ιωάννα Μακρή, μαθηματικός, συντ. καθηγήτρια Μ.Ε., συγκρατούμενη

Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ

Μπάμπης Νίκας, αποστρ. αξιωματικός ΕΛΑΣ, Αστυνόμος Β΄, πρ. συνδικαλιστής

Θανάσης Σκαμνάκης, δημοσιογράφος

Συντονίζει ο δημοσιογράφος Πέτρος Παπακωνσταντίνου

Θ’ ακολουθήσει συζήτηση με συμμετοχή και της συγγραφέως