Η ποιότητα εργασίας στην Ευρώπη – Χαμηλά «σκορ» για την Ελλάδα

Αν διαβάζει κανείς τις κυβερνητικές ανακοινώσεις για την απασχόληση στην Ελλάδα (και ζει κάτω από μια πέτρα) θα νομίζει ότι βρισκόμαστε σε εργασιακό παράδεισο. Έχουμε σπάσει ρεκόρ δεκαετιών στο ισοζύγιο μισθωτής εργασίας, έχουμε διψήφιες αυξήσεις στους μισθούς σε βάθος πενταετίας και δεν προλαβαίνουμε να εισπράττουμε χρήμα από τις υπερωρίες, με αύξηση αποδοχών 48% μετά τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών.

Τότε γιατί ο μισθός τελειώνει πριν λήξει ο μήνας για ένα στα δύο νοικοκυριά; Γιατί  το κατά κεφαλήν εισόδημα σε όρους αγοραστικής δύναμης είναι το δεύτερο χαμηλότερο στην ΕΕ, όπως καταγράφει η Εurostat και το μέσο δεδουλευμένο ωρομίσθιο το χαμηλότερο σε πραγματικούς όρους – όπως επισημαίνει το ΚΕΠΕ;

Δεν μπορεί, όλοι αυτοί θα είναι θύματα fake news και παραπληροφόρησης.

Μείωση ανεργίας

Για να είμαστε δίκαιοι, πράγματι η ανεργία έχει μειωθεί σημαντικά, σε σχέση με τα δυσθεώρητα ποσοστά της εποχής της κρίσης. Αν και ακόμα και σε αυτό το πεδίο υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις.

Οι εγγεγραμμένοι άνεργοι στα μητρώα της ΔΥΠΑ είναι σχεδόν διπλάσιοι από όσους καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ. Η ίδια η ΕΛΣΤΑΤ παραδέχθηκε πρόσφατα ότι καταγράφονται «ασυνήθιστες διακυμάνσεις» στα ποσοστά μηνιαίας ανεργίας, που δεν τεκμηριώνονται και ανέβαλε για ένα μήνα τη δημοσίευση των στοιχείων.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ η Eurostat έδωσε «κίτρινη κάρτα» στην ΕΛΣΤΑΤ για τις συχνές και μεγάλες αναθεωρήσεις στα ποσοστά ανεργίας, διαπιστώνοντας «μη ρεαλιστικά μοτίβα».

Ποιότητα εργασίας

Αφήνοντας στην άκρη τα ποσοστά ανεργίας, ας εστιάσουμε στην ποιότητα της εργασίας.

Ποιοτική εργασία δεν σημαίνει μόνο επαρκείς μισθοί, αλλά και αξιοπρεπείς συνθήκες δουλειάς και ελεύθερος χρόνος,  αυτό που έχουμε μάθει να ονομάζουμε «ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής».

Σε αυτό το πεδίο, παρά τους ευφημιστικούς όρους των νομοθετημάτων και νομοσχεδίων για «δίκαιη εργασία για όλους»,  οι Έλληνες εργαζόμενοι δεν τα πάνε καθόλου καλά.

Δεν το λένε μόνο τα στοιχεία της Εurostat που αναδεικνύουν την Ελλάδα πρωταθλήτρια στα ξεχειλωμένα ωράρια, τη δουλειά τα Σαββατοκύριακα και την υπερεργασία.

Νέα έρευνα τoυ Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας Eurofound (επίσημος οργανισμός της ΕΕ), διαπιστώνει ότι στην Ελλάδα το οχτάωρο – πενθήμερο είναι όνειρο απατηλό για την πλειοψηφία των εργαζομένων.

Τα ωράρια στην Ευρώπη και στην Ελλάδα

Κατά μέσο όρο στις 35 ευρωπαϊκες χώρες που εξέτασε η Εurofound (ανάμεσά τους και Βαλκανικές χώρες μη μέλη της ΕΕ), σχεδόν ο ένας στους δύο εργαζόμενους (56% των ανδρών και 46% των γυναικών) δουλεύει πενθήμερο, 35 ως 40 ώρες. Σε Πολωνία, Πορτογαλία, Βουλγαρία και Ουγγαρία, η πλήρης οχτάωρη ή επτάωρη πενθήμερη απασχόληση είναι ο κανόνας για το 60%, 63%, 68% και 74% των εργαζομένων αντίστοιχα.

Στην Ελλάδα και την Ιταλία, το οχτώρο-πενθήμερο ισχύει μόνο για το 40%. Η προδημοσίευση της έρευνας του Εurofound δεν δίνει πιο λεπτομερή στοιχεία.

Από αντίστοιχη έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, διαπιστώνεται ότι πάνω από ένας στους δύο εργαζόμενους (52%), δουλεύει περισσότερες ώρες από όσες ορίζει η σύμβασή του, ως και πάνω από 10 ώρες επιπλέον την εβδομάδα (δηλαδή 50ωρα και βάλε).

Από αυτούς οι δύο στους τρεις δεν πληρώνονται το σύνολο των υπερωριών.

Προβλεψιμότητα απολαβών το επόμενο τρίμηνο ανά χώρα – Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη αβεβαιότητα μετά την Αλβανία (με κόκκινο) – πηγή: Eurofound

Εισοδηματική αβεβαιότητα

Εκεί που οι Έλληνες εργαζόμενοι πρωτεύουν αρνητικά, μαζί με τους Αλβανούς και τους Ρουμάνους, είναι στην αβεβαιότητα των απολαβών.

Πάνω από επτά στους δέκα Αυστριακούς και Γερμανούς (75,3% και 74,4%), μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια τι θα κερδίσουν το επόμενο τρίμηνο. Μαζί με όσους γνωρίζουν στο «περίπου», η προβλεψιμότητα του εισοδήματος από εργασία ξεπερνάει το 90%. Οι Ελβετοί είναι «ρολόι» με οχτώ στους δέκα να προβλέπουν επακριβώς το ύψος των αποδοχών τους εντός τριμήνου, ποσοστό που ανεβαίνει στο 94% μαζί με όσους έχουν μια αρκετά σαφή εικόνα.

Κατά μέσο όρο στην ΕΕ, το 15% πάσχει απο εισδηματική αβεβαιότητα και δεν ξέρει τι χρήματα θα βάλει στην τσέπη του τους επόμενους μήνες. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι σχεδόν τριπλάσιο (28,8%), και το δεύτερο υψηλότερο στις 35 χώρες που ερευνά η Eurofound, μετά την Αλβανία (33,3%).  Οι τρεις στους δέκα εργαζόμενους στην Ελλάδα δεν μπορούν καθόλου να προβλέψουν πόσα θα κερδίσουν σε βάθος τριμήνου. Τα υψηλά ποσοστά εποχικής εργασίας και αυτοαπασχόλησης πιθανόν να εξηγούν την εξίσου υψηλή εισοδηματική ανασφάλεια.

Λιγότεροι από τους  μισούς εργαζόμενους στην Ελλάδα θεωρούν οτι οι οργανισμοί που δουλεύουν τους παρέχουν κίνητρα – πηγή: Eurofound

Ανισορροπία προσπάθειας και ανταμοιβής

Η Εurofound μετρά μεταξύ άλλων την ισορροπία προσπάθειας και απολαβών – ανταμοιβής.

Όπως εξηγεί, εκτός από το απόλυτο επίπεδο των εισοδημάτων από την εργασία, εξίσου σημαντικό είναι το κατά πόσο οι εργαζόμενοι θεωρούν ότι αμείβονται δίκαια για τη δουλειά που κάνουν. Όταν οι εργαζόμενοι νιώθουν ότι το επίπεδο των ανταμοιβών τους δεν αντιστοιχεί στις  προσπάθειες που καταβάλλουν, προκύπτουν σοβαρές επιβλαβείς επιπτώσεις για τη σωματική και ψυχική τους υγεία – από εργασιακό άγχος μέχρι επαγγελματικές ασθένειες. Στις αμοιβές δεν περιλαμβάνεται μόνο η χρηματική αποζημίωση αλλά και η εργασιακη αναγνώριση και  εξέλιξη.

Έλλειψη κινήτρων

Η Εurofound δεν έχει δώσει ακόμα στοιχεία ανά χώρα για την ανισορροπία προσπάθειας-ανταμοιβής.

Μας πληροφορεί πάντως ότι οι Έλληνες εργαζόμενοι είναι από τους πιο δυσαρεστημένους στην Ευρώπη, ως προς τα κίνητρα που τους παρέχουν οι επιχειρήσεις για να δουλεύουν με όρεξη.

Μαζί με τους Κύπριους, οι Έλληνες  έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά εργαζομένων που νιώθουν ότι οι οργανισμοί στους οποίους δουλεύουν τους δίνουν επαρκή κίνητρα. Αντίστοιχα, έχουν το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό εργαζομένων που αξιολογούν αρνητικά τους εργοδότες τους σε αυτό τον τομέα.

Δείτε τα προκαταρκτικα ευρήματα της Εurofound για την ποιότητα εργασίας στην Ευρώπη ΕΔΩ