Το μέλλον της Ασίας είναι η…Ουκρανία

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, πιέζει τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία με αντάλλαγμα την ειρήνη, απαιτώντας από τους Ευρωπαίους να ευθυγραμμιστούν. Για την Ασία, αυτή η διπλωματία εγείρει ένα βασανιστικό ερώτημα: Θα παραμείνουν οι ΗΠΑ εγγυήτριες για την ασφάλεια στον Ινδο-Ειρηνικό;

Υπενθυμίζεται πως όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Νότια Κορέα και Ιαπωνία στήριξαν κάθε δυτική αντίσταση στη Μόσχα.

Όμως, μετά την ανάληψη της εξουσίας στις ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ, η αμερικανική πολιτική αντιστράφηκε, εγκαταλείποντας την αμέριστη στήριξη στην Ουκρανία και ανοίγοντας θερμό διάλογο με το Κρεμλίνο.

Αυτή όμως η αλλαγή δεν αφήνει διόλου ανεπηρέαστους τους Ασιάτες συμμάχους των ΗΠΑ.  Σύμφωνα με τον διευθυντή του Ινστιτούτου Μελετών Νότιας Ασίας, Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, Ράτζα Μόχαν, η αναστροφή του Τραμπ ως προς την πολιτική του πρώην προέδρου Τζο Μπάιντεν για την Ουκρανία αφήνει εκτεθειμένες τις ασιατικές χώρες και αναδεικνύει την ευθραυστότητα των γεωστρατηγικών επιλογών των ΗΠΑ.

Με ανάλυσή του στο περιοδικό Foreign Policy, ο ειδικός ανησυχεί ότι διευθετήσεις τύπου «Ουκρανίας» αποτελούν τρομακτικό προηγούμενο και για την Ασία.

«Η ισχύς της Κίνας στην περιοχή της επισκιάζει εκείνη της Ρωσίας στην Ευρώπη. Σε αντίθεση με τη Ρωσία, που βρίσκεται στην άκρη της Ευρώπης, η Κίνα βρίσκεται στον πυρήνα της Ασίας, μοιραζόμενη μακρά χερσαία σύνορα και στρατηγικά ύδατα με πολλά κράτη», σημειώνει δείχνοντας τον προβληματισμό τι θα συνέβαινε σε μια ανάλογη περίπτωση στην Ασία.

«Αν και το Πεκίνο έχει επιλύσει τις περισσότερες χερσαίες διαφορές, συμπεριλαμβανομένων όσων είχε με τη Ρωσία, συνεχίζει να προβάλλει αξιώσεις έναντι του Μπουτάν και της Ινδίας». Εκεί, σύμφωνα με τον Μόχαν, ανακύπτει το ερώτημα: «θα μπει η Κίνα στον πειρασμό να επιβληθεί πιο επιθετικά στα Ιμαλάια;»

Ρωσική επιβράβευση θα έχει συνέπειες στην Ασία

Ο θαλάσσιος τομέας εγείρει ακόμη οξύτερες ανησυχίες, προσθέτει. Οι κινεζικές διαφορές στην Ανατολική και τη Νότια Σινική Θάλασσα διαρκούν δεκαετίες, και η διάβρωση, στην Ουκρανία, του κανόνα που απαγορεύει τη χρήση βίας για την αλλαγή συνόρων θα μπορούσε να αποθρασύνει το Πεκίνο.

Αν στη Μόσχα επιτραπεί να διασφαλίσει εδαφικά κέρδη με τη βία χωρίς συνέπειες -κι αν μάλιστα της «χαριστούν» επιπλέον εδάφη- προειδοποιεί ο Μόχαν, τότε οι γείτονες της Κίνας θα φοβηθούν παρόμοιες τακτικές στη θάλασσα. Η Ταϊβάν, ήδη υπό αυξανόμενη πίεση μετά τη μονομερή απορρόφηση του Χονγκ Κονγκ από το Πεκίνο, αντιμετωπίζει ιδιαίτερο κίνδυνο.

Μια ειρηνευτική διευθέτηση στην Ουκρανία που επιβραβεύει ρωσική προσάρτηση πιθανότατα θα ενθαρρύνει την κινεζική επιθετικότητα.

Η προσέγγιση Τραμπ, υπογραμμίζει ο ειδικός, δημιουργεί ανησυχητικά προηγούμενα. Στην Ευρώπη, ο Τραμπ επέλεξε να διαπραγματευθεί το μέλλον της Ουκρανίας ερήμην των συμμάχων της Αμερικής, εξαναγκάζοντάς τους όχι μόνο να αποδεχθούν τη διευθέτηση αλλά και να τη χρηματοδοτήσουν.

«Για την Ασία, όπου η ασφάλεια εδράζεται περισσότερο σε διμερείς παρά σε πολυμερείς συμμαχίες, οι συνέπειες είναι ακόμη πιο σκληρές. Σε αντίθεση με την Ευρώπη, που ωφελείται από θεσμικές δικλίδες όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ, οι ασιατικοί σύμμαχοι που λειτουργούν σε διμερή ή άτυπα μινι-πολυμερή σχήματα είναι πολύ πιο εκτεθειμένοι στις μετατοπίσεις της πολιτικής της Ουάσιγκτον».

Κακός οιωνός

Ο Ινδός ειδικός μάλιστα υπενθυμίζει την προφητική δήλωση του πρωθυπουργού της Ιαπωνίας, Φούμιο Κισίντα, όταν οι Ρώσοι εισέβαλαν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Τότε προειδοποίησε ότι ο πόλεμος και η έκβασή του θα ήταν προάγγελος του μέλλοντος της Ασίας.

«Το μήνυμά του ήταν σαφές: όπως η Ευρώπη αντιμετώπισε τη ρωσική εδαφική επεκτατικότητα, έτσι και η Ασία βρισκόταν αντιμέτωπη με την πρόκληση της αυξανόμενης κινεζικής επιθετικότητας—καθεμία με δυνητικά βαθιές συνέπειες για την ήπειρό της».

«Τρία χρόνια αργότερα, η προειδοποίηση του Κισίντα αποκτά πιο δυσοίωνο νόημα» διαπιστώνει ο Μόχαν.